TOLSTOY

Anna Karenina

1-Cilt

BEYAZIT DEVLET KÜTÜPHANESİ

Türkçesi Bülent Bora

Anna Karenina

Efendimiz şöyle dedi, "Kendimi bütün varlığımla öç almaya vermiştim."

Mutluluklar birbirine benzerler, ama, her talihsizliğin ayrı bir görünüşü vardır.

Oblonsky'nin evi altüst olmuştu. Eşinin evden çıkarılmış olan dadı ile ilgisi olduğunu öğrenen prenses, artık birlikte yaşayamayacaklarını öne sürüyordu. Bu durum üç günden beri böyle sürüp gidiyordu. Hizmetçilerden efendilerine kadar herkes bu durumun ağırlığını duyuyordu. Bir handa rastgele karşılaşmış insanlar arasında bile, Oblonsky'nin evinde bulunanlardan daha yakın bir bağlılık olduğunu anlamayan yoktu. Hanım dairesinden çıkmıyor, bey gündüzleri eve gelmiyordu. Başıboş kalmış çocuklar odadan odaya geziniyorlardı. İngiliz kadın yöneticiyle tartışmıştı. Bir arkadaşına, kendisine başka bir yerde iş bulmasını haber vermek için mektup yazmıştı bile. Bir gün önce, aşçı izin almadan yemek zamanı ortadan kaybolmuştu. Mutfak hizmetçisi ve arabacı paralannı istiyorlardı.

Eşiyle kavga ettikten üç gün sonra, arkadaşlarının Stiva diye çağırdıkları Stephane Arcadievitch, Oblonsky, her zaman olduğu gibi sa-Leo Tolstoy

at sekizde uyandı. Ama odasında değil, bürosunda deri bir koltuk üzerinde buldu kendini. Sağa sola dönüp uyumaya çalıştı, yastığını kollarının arasına aldı başını gömdü. Aniden doğrularak oturdu ve gözlerini açtı.

"Evet, nasıldı?" diye gördüğü rüyayı hatırlamaya çalıştı. "Nasıldı? Evet Alabine Darmstad'ta bir yemek veriyordu. Hayır, Darmstad'ta değildi. Amerika'daydı zaten. Alabine cam masalar üzerinde veriyordu bu yemeği. Masalar şarkı söylüyorlardı. "11 mio tesoro." dan da güzel bir şarkıydı, bu. Küçük sürahiler vardı masada. Kadın şeklinde sürahiler."

Stephane Arcadievitch'in gözleri parladı. Gülerek, kendi kendine, Güzeldi evet çok güzeldi" dedi. "Ama sözlerle anlatılamaz, uyanınca bile daha açık bir biçimde anlatamazsınız onu! Bir perdenin aralığından giren ışığa gözü ilişti. Ayaklarını sallandırdı, her zamanki gibi karısının doğum günü kendisine armağan ettiği altın işlemeli deri terliklerini aradı. Sonra dokuz yıllık bir alışkanlığa uyarak, asılı olduğu yerden ropdöşambrını almak için elini uzattı. O zaman niçin ve nasıl bürosunda kalmış olduğunu hatırladı. Olup bitenleri aklından geçirip, "Ah, Ah!" dedi. Eşiyle kavga edişinin bütün aşamalarını, hatası yüzünden içine düşmüş olduğu kötü durumu düşündü.

"Bağışlamayacak beni" diye üzüntüye kapıldı. "Bağışlayamaz zaten. İşin kötüsü bütün bunlara, evet hepsine ben neden oldum ama suçlu değilim. Tehlikeli bir şey bu." Bu sözleri durmadan söyleyip duruyor, eşiyle aralarında geçen kavganın ayrıntılarını üzüntüyle düşünmekten kendini alamıyordu.

İşin en tatsız tarafı başlangıçtaydı. Tiyatrodan eve dönmüştü, neşeliydi. Eşine vermek istediği büyük bir armut vardı elinde. Salonda bulamamıştı onu. Şaşırmış, gidip oturma odasına bakmış, sonunda yatak odasında olduğunu görmüştü. Elinde kendisine her şeyi öğretmiş . olan uğursuz mektubu tutuyordu.

Arına Karenina

Ufak ev işlerinden başka şeye aldırmaz gibi görünen Dolly, mektup elinde oturmuş, umutsuz, kızgın, yılgın bakışlarını kocasının üzerine çevirmişti.

Elindeki mektubu uzatarak, "Bu ne demek?" diye sordu.

Aslında, bu olaydan çok, karısına yanıt verirken takındığı tavır üzüyordu Stephane Arcadievitch'i. Kötü bir duruma birden düşmüş insanlar gibi, o da bu duruma uygun bir çehre takınamaıştı. İnkar etmesi, alınması, kendisini haklı çıkarmaya kalkması, af dilemesi doğru olacakken elinde olmadan (Fizyolojiye meraklı olan Arcadievitch, buna bir refleks, diyordu), gülümser gibi olmuştu. Bu alışılmış, saf gülüş akılsızlığın ta kendisiydi.

İşte bu akılsızca gülüşünü bir türlü bağışlayamıyordu kendine. Dolly bu gülüşü görünce, canı yanmış gibi titremiş, sonra her zaman yaptığı gibi eşine birçok acı söz söyleyerek, odasına çekilmişti. Bu olaydan sonra eşini görmek istemiyordu.

"Suç akılsızca sırıtışımda" diye düşünüyordu Stehpane Arcadievitch. Sonra, "Peki ne yapmalı, ne yapmalı?" diye sorup duruyor. Yanıt bulamamanın umutsuzluğu içinde bu sözleri tekrarlayıp şaşkına dönüyordu.

Stephane Arcadievitch. kendisini aldatan insanlardan değildi. Yaptıklarından pişmanlık duyduğunu söyleyip aldatamazdı kendini. Otuz yaşında yakışıklı bir adam, kendinden bir yaş küçük ve beş tanesi yaşayan yedi çocuk annesi olan eşini artık sevmeyişinden pişmanlık duyabilir miydi. Pişmanlık duyduğu tek şey, durumu eşinden gizleye-memesiydi. Eşini aldatmasının bu çeşit sonuçlan olacağını bilseydi, daha özenli davranırdı. Ciddi olarak düşünmemişti bunu. Eşinin bile bile görmemezlikten geldiğini, böyle yapmasının doğru olduğunu dü-8

Leo Tolstoy

şünür gibi, hoşgörürlükle davrandığını sanmıştı. Eşi çökmemiş, yaşlanmamış, bitkin bir kadın haline girmemiş miydi? Dolly'nin bütün üstünlüğü, iyi bir ev kadını olmasındaydı. Hem de sıradan bir ev kadimdi. Diğerlerinden ayrılan bir özelliği yoktu. Büyük bir hataydı yaptığı. "Çok korkunç, çok korkunç" diye tekrar ediyordu Stephane Arcadie-vitch. Kendini oyalayacak bir düşünce bulamıyordu. "Her şey yolunda gidiyordu, ne kadar mutluyduk. Çocuklarla uğraşmak onu mutlu etmeye yetiyordu. Hiçbir şeyine karışmıyordum. Ev işlerini gönlünce hallediyordu. O kadının bizim evde dadı olması ne aksilik!.. Çocuklarının dadısına kur yapmak aşağılık ve bayağı bir şeydi. Ama ne dadı! (Matmazel Rolland'ın siyah gözlerinin bütün canlılığını hatırladı. Sonra gülümseyişi geçti aklından.) Bizim evde oturduğu sürece hiçbir şey yapamadım. İşin en kötü yanı... Sanki istiyormuş gibi... Ama ne yapmalıyım, ne yapmam gerekir?.." Böyle düşünüyor, bir türlü yanıt bulamıyordu. Bu yanıt da, hayatın en karmakarışık sorulara verdiği genel bir yanıttan, yani, gününü yaşamalı, kendi kendini unutmalı gibi bir öğütten başka bir şey değildi. Ama uykuda unutuşa erişemediği için, hiç olmazsa ertesi geceye kadar, hayatın rüyasına dalıp dalgın bir insan haline gelmesi gerekiyordu.

Sonunda, ayağa kalkmaya karar veren Stephane Arcadievitch, "Bunu daha sonra düşünürüz" dedi. Mavi ipek astarlı ropdöşambrım giydi. Kuşağını sıktı. İri göğsünü temiz havyala şişirdi. Kendisine özgün kararlı adımlarla pencereye yaklaştı. Perdeyi kaldırıp zili çaldı. Eski hizmetçilerden biri olan Matvei elbise ve çizmelerini getirerek içeri girdi. Elinde bir telgraf vardı. Ardından berber de odaya girdi.

Telgrafı alıp aynanın önüne oturan Stephane Arcadievitch, "Gazeteler geldi mi?" dedi.

Matvei, efendisine sevgi dolu, meraklı gözlerle bakarak, "Masanın üzerindeler" dedi. Sonra biraz duraklayıp uyanık bir gülümsemeyle:

"Araba kiralayanlar adamlarını gönderdiler" dedi.

Anna Karenina

Stephane Arcadievitch yanıt vermedi. Sadece aynadan hizmetçisine baktı. Bu bakış, bu iki adamın birbirlerine ne kadar iyi anladıklarını gösteriyordu. Oblonsky, sanki, "Bunu niçin söyledin?" der gibiydi.

Matvei elleri ceketinin ceplerinde, ayakları biraz açık, belirsiz bir gülüşle yanıt verdi:

"Bir daha pazara gelmelerini ve bu arada sizi rahatsız etmemelerini söyledim."

Stephane Arcadievitch telgrafı açtı. Karmakarışık harflerin anlamlarını sökmeye çalışarak okudu. Yüzü birden aydınlanmıştı.

Bir tarakla sakalında pembe bir çizgi açmaya çalışan berberin hareketini durdurarak, "Matvei, kızkardeşim Anna Arcadievna yarın geliyor" dedi.

Matvei, "Tanrıya şükürler olsun" dedi. Sesinden, bu haberin önemini, efendisi gibi iyice anlamış olduğu belli oluyordu. Sevgili efendisinin kızkardeşi Anna Arcadiebna karı koca arasındaki anlaşmazlığı, ortadan kaldırabilirdi. "Yalnız mı, kocasıyla mı geliyor?" dedi Matvei. Berber Stephane Arcadievitch'in üst dudağını yakalamıştı. Bu yüzden yanıt veremedi. Bir parmağını kaldırıp işaret etti. Matvei buna bir baş işaretiyle yanıt verdi.

"Demek yalnız geliyor. Üst kattaki odayı hazırlamalıyız."

"Daria Alexandrovna'nın emirlerine göre hareket edin."

"Daria Alexandrovna'nın mı?" dedi Matvei kuşkulu bir tutumla.

"Evet, bu telgrafı da kendisine götürün. Bakalım ne diyecek?"

"Peki efendim!"

Berber çıktıktan sonra, yıkanmış, makyajım yapmış olan Stephane Arcadievitch, kendisine son bir defa daha çeki düzen verirken, Matvei ayaklarının ucuna basa basa içeri girdi. Telgrafı elinde tutuyordu.

"Daria Alexandrovna, evden ayrılacağını, nasıl isterseniz öyle hareket etmeniz gerektiğini bildirdi." Bunları söyledikten sonra ihtiyar hizmetçi, elleri ceplerinde, başı öne eğik, yalnız gözlerinde bir gülüm-10

Leo Tolstoy

seme, efendisine baktı.

Stephane Arcadievitch birkaç dakika konuşmadı. Sonra güzel yüzü hafif bir gülümseyişle aydınlandı.

Başını sallayarak, "Sen ne dersin bu işe Matvei" dedi.

"Önemli değil efendim. Nasıl olsa çözümlenir bu iş" diye yanıt verdi hizmetçi..

"Çözümlenir mi?"

"Şüphesiz efendim."

"Demek inanıyorsun... Kim var orada?" diye seslendi Stephane Arcadievitch. Kapı tarafından bir eteklik hışırtısı duyulmuştu.

Tatlı ama sert bir kadın sesi yanıt verdi. "Benim efendim". Çocukların hizmetçisi Matrona Philemonova'nın çiçek bozuğu sert yüzü kapıda belirmişti.

Stephane Arcadievitch onunla konuşmak için kapıya yaklaşarak, "Ne var Matrona?" dedi. Kendisinin de kabul ettiği gibi, eşinin karşısında haksız olduğu halde, evde herkes hatta Daria Alexandrovna'nın en yakın adamı olan Matrona bile kendisinden yanaydı.

Üzüntülü bir şekilde: "Ne var?" dedi.

"Hanımefendinin yanına gidip ondan tekrar af dilemelisiniz efendim. Belki Tanrı yardımcınız olur. Hanımefendi çok üzülüyor. Yürek parçalayıcı bir durum bu. Ev altüst oldu. Çocuklara acımak gerek, efendim."

"Hanımefendi benimle konuşmak istemez ki!"

"Elinizden geleni yapmaya çalışmalısınız. Tanrı bağışlayıcıdır. Dua edin, Tanrı'ya dua edin,"

"Peki, çok güzel, şimdi gidin" dedi Stephane Arcadievitch. Birdenbire kızarmıştı, Matvei'ye dönerek, "Hemen elbiselerimi verin" dedi. Sonra kararlı bir şekilde ropdöşambrını çıkardı.

Matvei göze görünmeyen toz parçalarını üfleyerek, efendisine kolalı gömleğini uzatıp giyinmesine yardım eti. Bu işten zevk aldığı her

Anna Karenina

11

halinden belli oluyordu.

Giyinmesi bitince, Stephane Arcadievitch güzel kokular süründü. Elbiselerini düzeltti. Sigaralarını, cüzdanını, kibritlerini çifte zincirli saatini alışkın olduğu biçimde cebine yerleştirdi. Başından geçen olaylara rağmen, dinç, neşeli ve vücutça mutlu hissetti kendini. Yemek salonuna doğru gitti. Kahvesini hazırlamışlar, yanına mektuplarını ve evrakını koymuşlardı.

Mektupları okumaya koyuldu. Mektuplardan birisi çok tatsızdı. Eşinin topraklanndan odun satın alan bir tüccardan geliyordu. Bu odunların mutlak satılması gerekiyordu. Fakat anlaşma söz konusu olmadıkça satış düşünülemezdi. Bir çıkar sorununu, asıl soruna, yani anlaşma sorununa karıştırmak tatsız bir iş olurdu. Para sorununun etkisi altında kalmış olabileceği düşüncesi ağır geldi ona. Mektupları okuduktan sonra, evrakına el attı. İki dosyadaki kâğıtları hızla karıştırdı. Büyük bir kurşun kalemle birkaç not aldı. Sonunda kâğıtları bir yana bırakarak kahvaltısına başladı. Kahvesini içerken, hâlâ biraz nemli olan gazetesini açarak okumaya başladı.

Stephane Arcadievitch'in okuduğu gazete pek aşın olmayan liberal bir gazeteydi. Okurların çoğunluğuna uygun bir gazeteydi bu. Ob-lunsky ne bilimlere, ne sanata, ne de politikaya ilgi gösterirdi. Ama gazetesinin bu konularla ilgili bütün düşüncelerine kısıca bağlıydı. Okurların çoğunluğu, belli bir konu üzerindeki görüşlerini değiştirmeden, o da değiştirmiyordu. Başka bir deyişle, düşünceleri kendisi farkına varmadan ondan ayrılıyor ve yenileri kendisi karar vermeden kafasına yerleştiriyordu. Paltolarının ve şapkalarının şekillerini nasıl kabul ediyorsa, düşüncelerini de öylece ediniyordu. Yani herkesin giydiği gibi giyiniyor, herkesin düşündüğü gibi12

Leo Tolstoy

Anna Karenina

13

gelinince, fikrî bir faaliyet göstermek zorunda kalınan bir toplumda yaşadığı için kanaatler ona şapkalar kadar gerekli oluyordu. Tutuculardan çok liberallerin tarafını tutmasının nedeni, onların daha akıllı olduğunu düşündüğünden değildi. Liberallerin düşünceleri hayatına daha uygun düşüyordu. Neden buydu. Liberal Parti Rusya'da her şeyin berbat bir duruma gelmekte olduğunu söylüyordu. Gırtlağına kadar borca batmış olan Stephane Arcadievitch'in durumuna çok uygun düşüyordu bu konuşma. Liberal Parti, evliliğin, değiştirilip yenilenmesi gereken bir işletme olduğunu söylüyordu. Stephane Arcadievitch için evlilik hayatı pek tatlı bir şey değildi, yalan söylemek sahtekârlık yapmak zorunda bırakıyordu onu. Oysa bu davranışlar yaradılışına uygun değildi. Liberaller, dinin, cahil halkı frenleyen bir araç olduğunu söylüyorlardı. En kısa dini töründe bile bacakları ağrıyan Stephane Arcadievitch, bir yığın tantanalı kelime ile öbür dünyadan duyulan korkunun dile getirilmesini bir türlü anlamıyordu. Bu dünyada yaşamak o kadar tatlıydı ki!

Bütün bunlara, Stephane Arcadievitch'in şakadan hoşlanan, uslu akıllı insanları şaşırtmaktan zevk alan bir adam olduğunu ekleyin. Bu adamları, atalarımızı övmeye başlayınca olduğumuz yerde durmayıp soruna kadar gitmemiz gerektiğini ve en büyük atamız maymunu övmekle bitirmemizi ileri sürerek şaşırtıyordu.

Bu liberal eğilimler, bir alışkanlık haline gelmişti onda. Yemekten sonra içtiği purodan nasıl hoşlanıyorsa, gazetesinden de öyle hoşlanıyordu. Gazetesi ona beynini saran hafif bir sis tadı veriyordu.

Stephane Arcadievitch baş yazıyı okudu. Bu yazıdan zamanımızda, radikalizmin, tutuculuğu ortadan kaldırmasından haksız yere endişe duyulduğu ve hükümetin, "Devrim Canavarı"nı batrımka için gerekli önlemlere başvurması gerektiğini düşünmenin yanlış olduğu açıklanıyordu. "Bize kalırsa tehlike "Devrim Canavarından" değil, her ilerlemenin önüne set çeken gelenekçilikten geliyor" diyordu yazı

İkinci yazıyı da okudu. Bu yazıda Bentham ve Mill'in ismi geçiyor, Maliye Bakanına iğnelemelerde bulunuyordu. Yazılardaki dolaylusöz-lerin anlamını hemen kavrıyor, nereden geldiklerini, kime çevrilmiş olduklarını biliyordu. Bu eğlendiriyordu onu. Ama o gün Metronanın öğütleri ve evde hüküm süren tatsızlık yüzünden gerektiği gibi zevk almadı bunlardan. Gazeteyi baştan başa okudu. Beust Kontu'rîun Wi-ebsaden'e gittiğini bir arabanın satıldığını, genç bir kimsenin iş aradığını öğrendi. Ama bu haberler her zaman duyduğu rahatlığı ve alaycılığı vermediler ona. Okumayı bitirdikten sonra, bir kahve daha içip, biraz peynir ve tereyağı yedi. Ayağa kalkıp, üzerine düşmüş olan kırıntıları silkeledi, geniş göğsünü zevkle gerdi. Bu neşelenecek bir şey olmasından çok, iyi bir sindirim yapmasının sonucuydu.

Fakat bir gülüş her şeyi hatırlattı ona. Düşüncelere daldı.

Kapının arkasından, konuşan iki çocuğun sesi duyuluyordu. Stey-hane Arcadievitch, bunların en küçük oğlu Grisha ile büyük kızı Tania olduğunu anladı. Devirdikleri bir şeyi sürüklüyorlardı.

Küçük kız, İngilizce konuşarak: "Yolcuları arabının üzerine koymamanı söylemiştim sana, hadi topla bakalım" diye sesleniyordu.

"İşler ters gidiyor" diye düşündü Stephane Arcadievitch, "Çocuklarla ilgilenen yok". Sonra kapıya yaklaşarak, onlara seslendi. Çocuklar oyuncaklarını bırakıp koşuştular.

Tania hızla içeri girip, gülerek babasının boynuna sarıldı. En fazla onu severdi Stephane Arcadievitch. Küçük kız babasının tanıdık kokusunu içine çekerek gülüyordu. Hem sevgiden, hem de eğildiği için kıpkırmızı kesilmiş olan bu yüzü öptükten sonra ayrılmak istedi. Fakat babası bırakmadı.

Kızının incecik, beyaz boynuna sarılarak, "Annen ne yapıyor?" dedi. Sonra o sırada yanına gelen oğluna, "Günaydın!" dedi. Oğlunu daha az sevdiğini İnliyordu. Bunu çocuktan gizlemek istiyordu, ama çocuk bu farkı anlıyordu. Babasının istemeyerek gülümseyişine, yanıt düşünüyordu. Belli bir yaşa14

Leo Tolstoy

Anna Karenina

15

bile vermedi.

"Annem mi kalktı?" dedi Tania.

Stephane Arcadievitch içini çekti.

"Neşeli mi?"

Küçük kız babasıyla annesi arasında kötü bir şeyler geçtiğini, annesinin neşeli olamayacağını, babasının aldırmaz gibi tavırlar takınarak bu soruyu kendisine üstün körü sorarak hiçbir şeyden haberi yokmuş gibi davranmaya çalıştığını anlıyordu. Babası, kızının bunları sezdiğini anlayınca kıpkırmızı kesildi.

"Bilmiyorum" dedi çocuk. "Bu sabah ders çalışmamıza izin vermedi, bizi Miss Hull ile birlikte büyükanne gönderiyor."

"Peki, Tania, git istiyorsan. Fakat biraz bekle!" dedi. Sonra kızın küçücük ellerini okşadı.

Bir gün önce, masanın üzerine koymuş olduğu bonbon kutusunu aradı. İçlerinden, Tania'nın sevdiği iki bonbon seçip uzattı.

"Grisha'ya vereceğim değil mi?" dedi küçük kız.

"Tabii!" dedi. Onmalarını okşayıp boynunu ve saçlarını öptükten sonra bıraktı kızını.

"Araba hazır" dedi. Matvei, "Bir bayan da sizi görmek istiyor."

"Ne zamandan beri bekliyor?"

"Yarım saatten beri!"

"Böyle durumlarda bana hemen haber vermeni söylemiştim sana."

"Kahvaltı etmeniz için zaman bırakmak gerek size!" dedi Matvei.

"Peki alın içeriye" dedi Oblosky, kaşlarını çatmıştı.

Bir isteği olan kadın, olanaksız ve saçma sapan bir şeyin yapılmasını dilemeye gelmişti. Ama Stephane Arcadievitch, bayana oturmasını söyleti, hikâyesini baştan aşağı dinledi, sonra kime danışması gerektiği ve nasıl hareket etmenin doğru olacağını açıkladı. Kendisine yardım edebilecek kişiye verilmek üzere, inci gibi yazısıyla bir mektup da yazdı. Bir yüzbaşı ile evli olan bu bayanı gönderdikten sonra,

f l

şapkasını eline aldı ve bir şey unutup unutmadığını anlamak için bir an durakladı. Hatırlamaktan kaçındığı şeyi, yani eşini unutmuştu.

Güzel yüzü karardı. "Onu görmeye gitmeli mi, yoksa gitmemeli mi?" diye düşündü başını eğerek. İçinden bir ses gitmemesinin daha doğru olacağını, giderse sahtekârlık ve iki yüzlülükten başka bir şey yapmayacağını söylüyordu. Dolly'yi eskisi gibi çekici yapmak elinde. miydi sanki? Kendisini yaşlı ve aşktan soğumuş bir insan haline getirebilir miydi?

Kendisini cesaretlendirmeye çalışarak, "Ama bir şeyler yapmam gerek. Böyle olmaz" diyordu. Olduğu yerde dimdik durdu, bir sigara alıp yaktı, iki nefes aldıktan sonra, bir sedef küllükte söndürdü. Salonu büyük adımlarla geçip, eşinin odasına açılan bir kapıyı açtı.

Daria Alexanddovna sırtına bir bornoz giymişti. Odanın içi karmakarışıktı. Bir dolabın içinde bir şeyler arıyordu. Eskiden o kadar gür ve güzel olan saçları şimdi biraz dökülmüştü. Alelacele düzeltmişti onları. Yüzünün zayıflığından dolayı daha da büyümüş gibi görünen gözlerinde korku vardı. Kocasının ayak seslerini duyunca, bu kadar korktuğu bu karşılaşmanın şaşkınlığını saklamak için sert ve küçümseyici bir tavır takınarak kapıya doğru döndü. Üç günden beri kendini ve çocuklarını ortaya koyarak, kocasına etki etmeye, annesinin yanma giderek, vefasız erkeği cezalandırmaya, küçük düşürmeye, kendisine duyurduğu acıların bir kısmını ona duyurmaya boşuna çalışıyordu. Bu işi yapacak gücü bulamamıştı kendinde. Kocasını terkedeceğini söylüyor, ama onu sevmekten vazgeçemediği ve yine kocası olarak gördüğü için yapamıyordu bunu. Sonra evinde, beş çocuğuna zor bakabilirken annesinin evinde bu işin daha da zorlaşacağı belliydi. Küçük daha şimdiden evdeki kargaşalığın kurbanı olmuştu.16

Leo Tolstoy

talanrmştı. Ötekiler, bir gün önce akşam yemeği yememişlerdi. Evinden ayrılacak cesareti gösteremeyeceğini biliyordu, ama eşyalarını toplamaktan da kendini alamıyordu.

Kapı açıldığı zaman çekmeceleri karıştırıp duruyordu, kocası ta yanına gelene kadar başını kaldırmadı. Sert görünmek istemiş, yapamamıştı bunu. Yüzünde sertlik değil, kararsızlık ve acı okunuyordu.

Adam, yumuşak ve üzüntülü bir sesle, "Dolly" dedi.

Kadın kocasına şöyle bir göz attı. Taptaze sağlıklı halini görünce, "Hem mutlu, hem de halinden memnun" diye düşündü. "Halbuki ben... Ah, bu hali ne kadar sinirime dokunuyor..." Dudakları sinirli bir şekilde büzüldü,

"Ne istiyorsun benden?" dedi kuru bir sesle.

Stephane Arcadievitch heyecanlanmıştı, "Dolly" diye tekrarladı, "Bugün kızkardeşim geliyor."

"Beni ilgilendirmez bu. Kendisiyle görüşmem."

"Ama görüşmen, onu kabul etmen gerek..."

Sanki bir yanı acımış da canı yanmış gibi bağırdı, "Gidin buradan, gidin, gidin, diyorum."

Stephane Arcadievitch, karısının yüzünün bu anlamı taşıdığını görmeseydi, ondan uzakta, umutsuz, kendini başka düşüncelerle oylayabilirdi, ama karşısındaki yüzü görüp umutsuz haykırışı duyunca, soluğu tutuldu, bir şey gelip boğazına takıldı sanki. Gözleri doldu.

"Tanrım, ne yaptım sanki Dolly, söyle!" dedi. Sözlerine daha fazla devam edemedi. Hıçkırıklar boğazını tıkamıştı.

Kadın dolabı hızla kapayıp ona döndü.

"Dolly, dinle. Dokuz yıllık bir hayatımız oldu. Bu hayat bir dakikalık..."

Kadın gözlerini yere dikmiş, onu dinliyordu.

"Bir dakikalık şaşırmayı bağışlatmaz mı?" diye sözünü bitirdi... Sözlerine devam etmek istiyordu ama bunları duyan Dolly'nin dudak-

Anna Karenina

17

lan kısılmış, sağ yanağının adaleleri sertleşmişti:

"Gidin buradan, gidin diyorum... Şaşırmalarınızdan, bayağılıklarınızdan söz etmeyin bana!"

Kadın odadan çıkmak istiyordu ama başı dönmüştü. Düşmemek için bir sandalyenin arkalığına tutundu. Oblonsky'nin yüzü kasılmış, gözleri dolmuştu.                                                              *

Ağlayarak: "Dolly" diye bağırdı. "Tanrı hakkı için çocukları düşün. Onların suçu yok. Suçlu olan benim, cezalandır beni. Ne istersen yapmaya hazırım. Suçlu olduğumu ve bunu duyduğumu bilmelisin. Anlatacak söz bulamıyorum. Dolly, bağışla beni!"

Kadın oturdu. Adam, karısının zor nefes alışını duyuyor, sınırsız bir acıma duygusuna kapılıyordu. Kadın bir iki defa konuşmaya çalışmış ama başaramamıştı bunu. Adam bekliyordu.

Sonunda, kadın üç gündür söylemeyi kafasına koyup hazırladığı bir cümleyi söyledi, "Onlarla oynamak gerektiği zaman düşünürsün çocukları sen, fakat ben onların neler kaybettiklerini düşünüyorum" dedi.

Kocasına sen demişti. Adam şükran dolu bakışlarla baktı. Elini tutmak istedi ama kadın ondan tiksiniyormuş gibi çekildi.

"Çocuklar için yeryüzünde yapamayacağım şey yoktur. Onları babalarının yanından uzaklaştırmak mı, yoksa hovardanın, evet bir hovardanın yanında mı bırakmalı onları? Söyleyin, bu olup bitenlerden sonra birlikte yaşamamız mümkün mü? Olur mu böyle şey? Çocuklarımın babası, kocam dadı ile ilgilensin..."

Adam ne dediğini bilmeden, başını yere eğip, "Peki ne yapayım? Ne yapmalıyım?" diye tekrarlayarak karısının sözlerini kesti.

"İğrendiriyorsun beni. Baş kaldırmak geliyor içimden!" diye bağırdı kadın. Gittikçe kızıyordu. "Göz yaşlarınız sudan başka bir şey değil. Beni hiçbir zaman sevmediniz siz. Ne kalbiniz, ne de onurunuz var. Benim için bir yabancısınız artık, evet bir yabancı!" Kendisi için Kötü bir yemek yemiş, has-18

Leo Tolstoy

Anna Karenina

19

çok korkunç bir kelime olan "yabancı" kelimesini tekrarlayıp duruyordu.

Adam şaşkın ve korku içinde eşine baktı. Acı duymasına eşinin ne kadar üzüldüğünü kavrayamıyordu. Karısı için duyduğu tek duygunun acımak olduğunu Dolly gayet iyi biliyordu. Aşk diye bir şey kalmamıştı aralarında.

Bu sırada, çocuklardan birinin, yan odalardan birinde ağladığı duyuldu. Daria Alexandovna'nın yüzü yumuşadı. Gerçeğe dönen bir insana benziyordu. Bir an durakladı. Sonra birden ayağa kalkarak, kapıya doğru gitti. Küçüğün bağırmasını duyan eşinin nasıl davrandığına dikkat eden Oblonsky, hiç olmazsa çocuğunu seviyor, diye düşündü. Benden nasıl olur da tiksindi duyar?

Arkasından gidip "Dolly bir kelime daha söyleyeyim" dedi.

"Böyle arkamdan gelirseniz, hizmetçileri, çocukları çağırırım. Ne kadar zavallı bir insan olduğunuzu hepsi öğrenir. Ben bugün gidiyorum. Burada metresinizle birlikte yaşarsınız."

Kapıyı hazlı çarparak dışarı çıktı.

Stephan Arcadievitch, içini çekti, alnını sildikten sonra, yavaşça odadan dışarı çıktı.

"Matvei bu işin çözümleneceğini söyledi, ama nasıl olacak bu? Hiçbir çıkar yol görmüyorum. Korkunç bir şey. Sonra ne kadar bayağı bir bağırıştı o!" dedi kendi kendine. "Zavallı" ve "Metres" kelimeleri takılmıştı aklına. Oda hizmetçisi bir şey duymamış olsa bari, diye dü-

Günlerden Cuma günüydü. Saatçi gelmiş, salondaki saati kuruyordu. Oblonsky onu görünce, bu dazlak kafalı Alman'ın bir gün kendisine bir nükte yaptırtmış olduğunu düşündü. Saatleri kurmak için kendisini bütün hayatı boyunca kurmuş olması gerektiğini söyleyerek şaka-laşmaştı onunla. Bu söz hatırına gelince gülümsedi:

. "Kimbilir, belki sonunda Matvei haklı çıkar, işler yoluna girer" di-

ye düşündü.

"Matvei", diye seslendi. "Anna Arcadievna'yı ağırlamak için küçük salonu hazırlayın!"

Hemen ortaya çıkan yaşlı uşak, "Başüstüne" dedi. Efendisinin kürkünü giymesine yardım ederken, "Beyefendi bu akşam evde yemeyecekler mi?" diye sordu.                                                       

"Belli olmaz" diye yanıt verdi. Sonra cebinden bir on rublelik çıkararak, "Bununla masraf yaparsın, yeter mi?" diye sordu.

Merdivenleri kapayıp, arabanın kapısını örten Matvei, "Yetsin yetmesin, işleri halledeceğiz!" dedi.

Arabanın gürültüsünden, kocasının evden ayrıldığını anlayan Dolly, içinde bulunduğu sıkıntılardan kurtulmak için sığındığı tek yer olan odasına geri dönmüştü. İngiliz dadı ile hizmetçi bir yığın soru sormuşlardı ona. Çocuklara ne giydirmek gerekiyordu? En küçüğe süt vermeli rniydi? Başka bir aşçı aramak gerekiyor muydu?

Odasına girip biraz önce kocasıyla konuştuğu yere otururken, "Rahat bırakın beni" dedi. Üzerlerinde yüzük durmayacak kadar zayıflamış olan parmaklarını birbirine kenetleyerek orada oturdu ve konuşmalarını tekrar tekrar aklından geçirdi.

"Kocası gitmişti. Kendisinden ayrılmış mıydı? Bir daha görmeye gelir miydi onu? Neye sormamıştı kendine? Hayır, hayır, birlikte yaşayamazlardı artık. Ama aynı çatının altında yaşadıkları halde yine yabancı olacaklardı birbirlerine, hem de her zaman için yabancı kalacaklardı. Her zaman kelimesini tekrarladı. Acı bir kelimeydi bu... Nasıl seviyordu onu. Şimdi de hâlâ nasıl seviyordu? Belki onu şimdiki kadar hiç sevmemişti... Ne acıydı!..." Maraton Philipovna içeri girmişti.

"Hiç olmazsa kardeşimi bulup getirmeleri için emir verin. Yoksa dünkü gibi çocuklar yine aç kalacaklar" dedi.

"Peki, gelip emirleri vereceğim. Taze süt aradılar mı?" diyerek Daria Alexandrovna, bir aralık ev işlerine dalıp acılarını unutur gibi20

Leo Tolstoy

oldu.

Stephane Arcadievitch becerikli olmakla beraber tembel ve dalgacı bir insan olduğu için, okuldan sonuncu çıkmıştı. İşi yüksek maaşlı önemli bir işti. Moskova mahkemelerinden birinin başkanıydı. Bu işi, kız kardeşinin kocası sayesinde elde etmişti. Kız kardeşinin kocası Alex Alxandrovitch Karenine bakanlığın en önemli kişilerinden birisiydi. Ama Karenine olmasaydı bile yüzlere varan akraba ve tanıdıklarından buna benzer bir işi ve altı bin ruble gelir ona temin ederlerdi. Bu para, karısının büyük bir varlığı olduğu halde iyici yürütemediği işlerinin yanında onun yaşamasını sağlayan bir miktardı. Arcadieviten dost ve akraba olarak Moskova'yla Petersburg'un yarısını sayabilirdi. Güçlü ve egemen insanların içnde yetişmişti. Hükümet ve saraya bağlı olan insanların üçte biri babasının dostuydu. Onun küçüklüğünü biliyorlardı. Üçte biri ona sen diye hitap ediyor, geri kalanlar da "yakın dostları"nı oluşturuyordu. Bu bakımdan, iş sahipleri olan zengin insanların hepsi onun tanıdığıydı. Bir yabancı yerine onu tercih edecekleri apaçıktı. Oblonsky bundan ötürü, iyi bir iş bulmak konusunda hiç güçlük çekmemişti. İyi huylu bir insan olduğu için kıskançlık yaratmamış, kavga etmemiş, kimseyi kızdırmamıştı. Bu işi ona vermemiş olsalardı şaşardı buna. İstediği olağanüstü bir şey değidi, çağdaşlarının hepsinin kolaylıkla elde ettikleri bir işti. Bir başkası kadar iyi yapıyordu işini.

Stephane Arcadievitch, yalnız iyi huylu ve namuslu bir insan olduğu için sevilmiyordu. Dış görünüşünün güzelliği ve çekiciliği, parlak gözleri, kara kaşları, saçları, renkli teni karşısındakine etki ediyordu. Onu .görenler, memnuniyet duyarak, "İşte Stiva Oblonsky!" diye bağınyorlardı. Bu karşılaşmalardan şaşırtıcı sonuçlar çıkmadığı halde, onu ertesi ve daha ertesi gün görmekten zevk alıyorlardı yine de.

Anna Karenina

21

Üç yıl başkanlık eden Stephane Arcadievitch, yanında çalışanların ve amirlerinin yalnız dostluğunu değil, saygısını da kazanmıştı. İşjn-den dolayı ilişkili olduğu insanlar da sevgi duyuyorlardı ona. Bu beğenilmenin sebebi önce, onun kendi eksikliklerini görüp herkesi hoş gö-rürlükle davranmasından, sonra sınırsız liberalizminden ileri geliyordu. Bu gazetesinin üzerinde nutuklar çektiği liberalizm değil, varlığından dökülen, damarlarında mevcut doğal bir liberalizmdi. Bu yüzden herkese yaklaşabiliyordu. Üçüncü olarak, ilgili olduğu işe karşı heyecan duymaması ve bu yüzden aldanmaması da beğenilmesine neden oluyordu.

Mahkemeye geldiği zaman, yanında çantasını taşıyan kişi olduğu halde, özel odasına girdi. Salona geçmeden önce burada üniformasını giyiyordu. Salona geçerken, yolunun üzerinde duran memurlar ayağa kalkıp, saygılı bir gülümseyişle selamladılar onu. Stephane Arcadievitch, her zamanki gibi acele ederek yerine geçti. Arkadaşlarının elini sıkıp yerine oturdu. Biraz konuşup şakalaştıktan sonra oturumu açtı. Kimse onun gibi hem babacan, hem de resmi bir tavır takınmasını beceremezdi. Kâtip, Stephane Arcadievitch'in yanında çalışanların bir çocuğu gibi serbest, ama saygılı bir halde yanına geldi. Evrakı getirdi ve kendinin önayak olduğu o liberal ve dostça tavırla açıklamalarda bulundu:

"Penza hükümeti gerekli olan bilgileri sonunda gönderdi efendim, buyurun" dedi.

"Demek gönderdiler" dedi Stephan Arcadievitch. Kâğıtları şöyle-bir karıştırdı:

"Öyleyse baylar..." diye söze başladı. Oturum başlamıştı.

Raporu okumak için ciddi bir şekilde başını eğerken, "Başkanlarının yarım saat önce ne halde olduğunu bir bilseler..." diye düşündü. Gözlerinde bir gülümseyiş belirdi.

Oturumun aralıksız saat ikiye kadar sürmesi gerekiyordu. Öğle22

Leo Tolstoy

yemeği yeniyordu bundan sonra. Salonun, camlı büyük kapılan açıldığı ve birisi girdiği zaman, saat henüz iki olmamıştı. Küçük bir eğlenme fırsatı çıktığından memnun olan jüri üyeleri başlarını çevirdiler, ama kapıcı gireni hemen çıkarmış, kapıyı kapamıştı.

Rapor bittiği zaman, Stephan Arcadievitch liberalist bir hareket yaparak özel odasına geçmeden, herkesin önünde salonda, sigaralarını çıkardı, birlikte çalıştıkları iki kişi, eskilerden Nikitine, ile babacan bir adam olan Grinevvitch arkasından geldiler.

"Öğle yemeğinden sonra bitirecek zamanımız olur bunu" dedi Ob-lonsky.

"Sanırım" dedi Nikitine.

Grinevvitch raporda adı geçen bir adamı anlatarak, "Şu Famine pek düzenci biri olsa gerek" dedi.

Stephane Arcadievitch, karar vermek için pek erken olduğunu bildirmek ister gibi, hafifçe yüzünü buruşturdu. Ama yanıt vermedi.

Kapıcıya, "Biraz önce salona kim girdi?" diye sordu.

"Birisi izin almadan içeri girdi, efendim. Arkam dönük olduğu için görmemiştim. Sizi görmek istiyordu. Çıktıklarında görürsünüz, dedim."

"Nerede şimdi?"

"Vestibülde olmalı. Biraz önce orada duruyordu. İşte..." dedi kapıcı. Eliyle, kalpağını çıkarmak zahmetine bile katlanmamış, eski mermer merdivenlerden aceleyle çıkan, sağlam yapılı, kıvırcık sakallı bir adamı gösterdi. Koltuğunun altında bir çanta, aşağıya inen memurlardan biri, durup genç adamın ayaklarına baktı, sonra sorgu dolu bakışlarını Oblonsky'ye çevirdi. Oblonsky, işlemeli üniformasının içinde, merdivenin başında, geleni tanıyınca gülümsemeye başlıyordu.

Hafifçe alaylı, yapmacık bir gülüşle, "Demek sendin ha Levine?" diye bağırdı. "Nasıl olup da iğrenmeden gelip beni bu kötü yerde aradın?" Dostunun elini sıkmakla yetinmeyip, kucakladı onu. "Ne zaman-

Anna Karenina

23

dan beri buradasın?"

Levine çevresine alışkanlık ve inanmazlıkla bakarak, utangaç bir tavırla, "Yeni geldim, seni görmek istedim" dedi.

Arkadaşının yabaniliğini, alınganlığını ve izzeti nefsine düşkünlüğünü iyi bilen Oblonsky, "Gel odama gidelim" dedi. Sanki karşılarında bir tehlike varmış gibi, onun elini tutarak yürüdü.            *

Stephane Arcadievitch, bütün tanıdıklarını, ister altmış yaşında yaşlı, ister yirmi yaşında delikanlı olsun, ister aktör, bakan, tüccar ister general olsun, herkese sen diye hitap ediyordu. Birlikte şampanya içtiği herkese böyle hitap ediyordu. Zazen herkesle şampanya içerdi o. Toplum sırasının iki ucundaki bu insanlar, Oblonsky sayesinde ortaklaşa bir özellik kazanmış olduklarını bilselerdi şaşarlardı. Levin ve Oblonsky aynı yaştaydılar. Oblonsky yalnız şampanya yüzünden sen demiyordu ona, karakterlerinin ve zevklerinin zıtlığına rağmen, yalnız delikanlılık dost olmuş insanların birbirlerini seveceği gibi bir bağlılık vardı aralarında. Ama ayrı ayrı alanlarda çalışan insanların çoğunun başına geldiği gibi, her biri ötekinin mesleğini mantıklarıyla doğru buluyor ama gönülleriyle küçümsüyorlardı. Her biri kendi sürdüğü hayatın akla yakın bir hayat olduğunu öne sürüyordu. Levine'i görünce Oblonsky alaylı alaylı gülmekten alamazdı kendini.

Levine'i "Bir şeyler" yaptığını söylediği şehir dışındaki yerden gelirken kaç kere görmüştü. Ne yaptığıyla ilgilenmiyor, sormuyordu bile. Bu gelişlerde, Levine aceleci, tedirgin, tedirgin olduğunu anlayıp bu tedirginlikten sinirli bir insan halinde beliriyor, her defasında yaşam ve varlıklarla ilgili değişik düşünceler ileri sürüyordu. Stephane Arcadievitch buna gülüyor ve bu haliyle alay ediyordu onun. öte yandan, arkadaşı da Oblonsky'nin Moskova'da sürdüğü yaşamı küçümsüyor ve gülünç buluyordu. Ama kendinden emin bir insan gibi şaka eden Oblonsky şakadan zevk aldığı halde, Levine kendi alaylarından hoşnutluk duymuyor, gerçekten gülemiyor, hatta kızıyordu.24

Leo Tolstoy

Odaya girince, Stephane Arcadievitch, tehlikenin geçmiş olduğunu belirtmek için arkadaşının elini bıraktı, "Uzun zamandır bekliyorduk seni" dedi. "Seni gördüğüme sevindim. Nasılsın? Ne yapıyorsun? Ne zaman geldin?" dedi.

Levine bir şey söylemeden Oblonsky'nin tanımadığı arkadaşlarına bakıyordu. Grinewitche'in ince, beyaz parmaklan, kolluklarında parıldayan iri düğmeler dikkatini çekmişti. Oblonsky bunun farkına varıp gülümsedi.

"İzin verirseniz sizi birbirinizle tanıştırayım dostlarım" dedi. "Arkadaşlarım Philippe - Ivanitch Nikitine ve Michel - Stanislavovvitch Grinevvitch. (Sonra Levin'e dönerek) İşte tarımla uğraşan, sporcu, ünlü bir avcı, iyi bir hayvan yetiştiricisi dostum Constantin - Dimitrievich Levine, Serge İvanitch Kosnichef'in kardeşidir."

Yaşlı adam, "Memnun oldum" dedi.

Grinevvitch ince parmaklı ellerini uzatarak, "Kardeşiniz Serge İva-nitch'i tanımak mutluluğuna eriştim" dedi.

Levine yüzünü astı. Soğuk bir şekilde el sıkıştıktan sonra, Ob-lensky'ye döndü. Rusya'nın en tanınmış yazarı olan kardeşine çok saygı duyduğu halde, Costantine Levine olarak değil de, Kosnichef in kardeşi olarak tanınmaktan tiksinirdi.

Oblonsky'ye hitap ederek, "İşleri bıraktım, herkesle kavga ettim, toplantılara gitmiyorum artık" dedi.

Arkadaşı gülerek, "Ne kadar çabuk oldu bu. Peki niçin? Sebebi nedir?" dedi.

"Bir gün anlatırım sana. Uzun bir hikâye" diye yanıt verdi. Levine, ama konuşmasını kesmedi, "Kısacası, bizim taşra meselelerinde, ciddi bir iş yapılamayacağına karar verdim artık. Ya meclise girmek için numara yapıyorlar, 'Ben bunu yapacak kadar ne gencim, ne de yaşlı' ya da 'Bir an durakladı' ceplerini doldurmak için bu işlere girişiyorlar." Bu sözleri, düşüncelerine gelecek insanlar bekleyen birisinin

Anna Karenina

25

heyecanı ile söyledi.

Stephane Arcadievitch, gülerek, "Allah Allah, şimdi de tutucu mu oluyorsun yoksa? Niye bunlardan daha sonra sözederiz" dedi.

"Evet daha sonra konuşuruz. Fakat seni görmem gerekmişti" dedi Levine Grinewitche'in eline kin duyarak bakıyordu.

Stephane Arcadievitch belirsiz bir şekilde gülümseyerek," Ayrupa modasına uygun elbise giymeyeceğini söylemiştin" dedi. Arkadaşının-bir Fransız terzisinin elinden çıkmış yepyeni elbiselerini inceliyordu. "Bambaşka bir insan oluyorsun, bu besbelli."

Levine kıpkırmızı kesildi. Farkında olmadan kızaran olgun bir adamdan çok kızardığını farkeden ve bu yüzden daha da kızaran çekingen bir delikanlıya benziyordu. Zeki ve erkeksi yüzüne, bu çocukça kırmızılık öyle garip bir anlam veriyordu ki, Oblonsky ona bakmaktan vazgeçti.

"Seni nerede görebilirim? Konuşmam gerek seninle" dedi Levine.

Oblonsky düşündü.

Gourin'e gidip öğle yemeğini orada yiyelim, saat üçe kadar boşum. Konuşabiliriz rahatça" dedi.

Levine biraz düşündükten sonra "Olmaz" dedi. "Bir işim var."

"Öyleyse akşam yemeğini birlikte yiyelim."

"Akşam yemeğini mi? Ama söyleyeceğim şaşırtıcı bir şey değil. Bir şey soracaktım yalnız. Sonra çene çalardık."

"Öyleyse soracağını hemen sor, akşam yemeğinde çene çalarız."

"Söyleyeyim, pek değişik bir şey değil bu zaten" dedi Levine.

Utangaçlığını yenmek için harcadığı çaba yüzünden suratı kötü bir adamın suratına benziyordu.

"Cherbatzkyler ne yapıyor? Yine eskisi gibiler mi?" dedi.

Stephane Arcadievitch, Levine'in uzun zamandanberi, baldızı Kitty'e aşık olduğunu biliyordu. Gülümsedi, gözleri parlıyordu.

"İki kelimeyle sordun istediğini. Ama ben sana böyle yanıt vere-26

Leo Tolstoy

mem. Çünkü... Bir dakika izin verir misin?"

Kâtip hem samimi hem saygılı haliyle içeri girmişti. Bütün kâtiplerin, iş bakımından şeflerinden daha bilgili olmalarından gelen alçak gönüllü üstünlük duygusu okunuyordu yüzünde. Oblonsky'e yaklaşıp karşılaştığı bir güçlüğü sorgu sorarcasına açıklamaya başladı. Açıklamanın bitmesini beklemeden, Stephane Arcadievitch elini, dostça omuzuna koydu.

"Hayır, size söylediğim gibi yapın" dedi. Sözünü gülümsemeyle yumuşatıyordu. İşi nasıl ele almak gerektiğini kısaca açıkladıktan sonra, kâğıtları iterek, "Dediğim gibi yapın lütfen, Zahar Nikitch" dedi.

Kâtip üzgün bir şekilde uzaklaştı. Bu kısa konferans sırasında ayağa kalkmış olan Levine, bir sandalyenin arkasına dayanmış, alaylı bir dikkatle dinliyordu söylenilenleri.

"Anlamıyorum, anlamıyorum" dedi.

Oblonsky bir sigara ararken, gülümseyerek, "Neyi anlamıyorsun?" diye sordu. Dostunun bir çıkış yapmasını bekliyordu.

Levine omuzlarını silkerek, "Ne yaptığınızı anlamıyorum. Bütün bu işleri ciddi olarak nasıl yapabilirsin?" dedi.

"Niye yapmayayım?"

"Çünkü bütün bunların hiçbir anlamı yok."

"Öyle mi sanıyorsun? Tersine, biz işten baş alamıyoruz."

"Kâğıtları karalayıp duruyorsunuz. Doğrusu senin bu işlere kabiliyetin var" dedi Levine.

"Bir eksikliğim olduğunu mu söylemek istiyorsun?"

"Evet, belki de. Ama senin böyle önemli bir insan gibi hareket etmene hayranlık duyuyor, senin gibi bir dostum olduğu için seviniyorum. Ama soruma yanıt vermedin" dedi Levine. Oblonsky'ye bakmak için çaba sarfettiği belliydi.

"Merak etme sen de benim gibi olursun. O kadar arazin, böyle kuvvetli kolların olduktan sonra.... Bana sorduğuna gelince. Onlar bil-

Anna Karenina

27

diğin gibiler. Değişiklik yok. Ne yazık ki çoktandır buralara gelme-

din."                                                                                    ^

"Neden yazık olsun?"

"Daha sonra konuşuruz bunları. Gelişinin nedenini de söylesene" dedi Oblonsky.

Levine kıpkırmızı kesilerek, "Bunu da daha sonra konuşuruz" dedi.

"Çok güzel. Anlıyorum" dedi Stephane Arcadievitch. "Akşam yemeğini evde birlikte yememizi rica edecektim senden. Ama yazık ki eşim hasta. Ama sorduğun insanları görmek istersen, Park'a git, oradadırlar. Kitty paten kayıyor. Git oraya, ben gelirim. Hep birlikte, akşam yemeğine gideriz."

"Güzel, şimdilik hoşçakal."

"Dikkat et, unutmayasın. Bilirim seni, birden şehirden kaçarsın" diye seslendi Stephane Arcadievitch gülümseyerek.

"Yok canım, unutmam."

Levine odadan çıktı. Oblonsky'nin arkadaşlarını selamlamadığını, kapıyı kapattıktan sonra anımsadı.

Levine çıkınca, Grinevvitch, "Enerjik bir insan olmalı" dedi.

"Evet dostum" dedi, Stephane Arcadievitch başını sallayarak, "Karanski Bölgesi'nde geniş arazileri vardır. Şanslı bir insandır doğru- su. Geleceği açık bir insan. Bize benzemez."

"Sizin şikâyet etmenizi anlamıyorum Stephane Arcadievitch."

"Hakkım var benim de," dedi Stephane Arcadievitch ve derin de- rin içini çekti.

Oblonsky, Levine'e Moskova'ya niçin geldiğini sorduğu zaman, kızarmış, kızardığı için de kendisine kızmıştı. Ama "Baldızın Kitty'i28

Leo Tolstoy

istemek için geldim" diyebilir miydi? Oysa bu yolculuğun tek amacı buydu.

Levine ve Cherbatzky eskiden birbiriyle dost yaşamış eski ve soylu iki Moskova ailesiydiler. Levine Moskova Üniversitesi'nde okurken, genç prens Cherbatzky ile yakın dost olduğu için bu bağlılık daha da genişlemişti. Dolly ve Kitty'nin kardeşi olan bu genç prens onunla aynı derslere giriyordu. O sıralarda, Levine Cherbatzky'lerin evine gidip geliyordu. Bütün aileye, özellikle kadınlar kısmına aşıktı. Annesini tanımadan kaybetmiş ve akraba olarak kendinden çok büyük bir kız kardeşten başka kimsesi olmamıştı. Ana ve babasını kaybetmesi yüzünden, eski ve soylu ailelere has olan aklını ve namuslu bir ev hayatından uzak kalmıştı. Bu hayatı Cherbatzky ailesinin yanında buluyordu. Bu ailenin her ferdi, özellikle kadınları, sihirli ve şairane bir hale çevrilmiş gibi geliyordu ona. Onlarda eksiklik bulmadığı gibi, en yüce düşünce ve duyguların onlarda bulunduğunu düşünmekten de kendini alamıyordu. Her iki günde bir bu genç kızların niçin İngilizce ve Fransızca konuşmak zorunda olduklarını, niçin sırayla piyano çaldıklarım, (Piyano sesleri öğrencilerin çalıştığı odadan duyuluyordu), genç kızların günün belli saatlerinde Matmazel Linon ile birlikte Tverskoy bulvarında, yanlarında hizmetçiler olduğu halde, ipek mantoları ile dolaştıklarını, (Dolly'nin uzun, Nathali'nin orta uzunlukta, Kitty'nin güzel bacaklarını gösteren kısa ve dar mantoları vardı), bir türlü anlayamıyordu. Anlayamadığı birçok şey vardı. Ama bu sihirli dünyada olup biten her şeyin güzel olduğunu düşünüyor ve bu onu heyecanlandırıyordu.

Öğrenciliği sırasında önce en büyük kıza yani Dolly'e aşık olmuştu. Dolly Oblonsky ile evlenmişti. O zaman ikinci kızkardeşi sevdiğini sanmıştı. Çünkü üçünden birini mutlak sevmesi gerektiğini ama bunun hangisi olduğunu iyice kestiremiyordu. Ama Nathalie sosyete hayatına karışır karışmaz diplomat Lvof ile evlendirilmişti. Levine Üniversite-

Anna Karenina

29

den çıktığı zaman Kitty daha çocuk denilecek yaştaydı.

Prens Cherbatzky, Deniz Kuvvetlerine girdikten biraz sonra Bal-tık Denizi'nde boğulmuş, Levine ile Cherbatzky ailesi arasındaki bağlantılar zayıflamıştı. Oblonsky ile dostluğu bile durumu değiştirmemişti. Moskova dışında bir yıl geçirdikten sonra, kışın başlangıcında şehre gelmiş ve Cherbatzky'leri tekrar görerek kızlardan hangisini sevmenin alnına yazılmış olduğunu anlamıştı.

Genç Prenses Cherbatzky'i istemesi kadar doğal bir şey olamazdı. İyi bir ailenin oğlu, zengin ve genç bir kişi olan Levin'e arzu edilen bir damattı. İsteseydi iyi karşılanacağı bir gerçekti. Ama Levine aşıktı. Kitty onun gözlerinde kusursuz bir insandı. Onu o kadar yüksek görüyor, kendini o kadar küçümsüyordu ki böyle bir evliliğe layık olmadığını düşünüyordu.

Moskova'da rüyada yaşıyormuş gibi iki ay geçirmiş. Kitty'i her gün görmüş ama sonunda, bu evliliğin olanaksız olduğunu düşünerek şehirden kaçmıştı. Sosyetede belli ve saygıdeğer bir yer mi verebilecekti bu aileye? Arkadaşları önemli yerler işgal etmişlerdi. Kimisi yarbay, kimisi saygıdeğer bir profesör, kimisi de Oblonsky gibi bir mahkeme başkanıydı. Oysa ki kendizi otuz iki yaşına geldiği halde ne yapıyordu? Topraklan ile uğraşıyor, hayvan yetiştiriyor, çiftlik binaları yapıyor, ve çulluk avlıyordu. Kısacası, sosyetenin, başka bir yol bulamamış dediği insanlardan birisiydi. Hakkında verilen yargıların kötü olması gerektiğini bütün açıklığı ile görüyordu. Beceriksiz zavallı bir adam olarak düşünüldüğüne inanmıştı.

Kendisi kadar çirkin ve silik bir erkeği, o hayal dolu güzel kız nasıl olur da sevebilirdi. Kaybettiği kardeşi dolayısıyla bu kızla aralarında kurulmuş olan bağlantılar, bir adamla bir kız çocuğunun arasındaki bağlantılara benziyordu. Bu da bir engeldi.

Kendisi gibi sıradan bir insanın sevilmesi mümkün olduğunu ama sevilecek adamın çok güzel olması ve üstün bir insan özelliği göstere-30

Leo Tolstoy

bilmesi gerektiğini düşünüyordu. Kadınların çoğu kez çirkin ve bayağı insanları sevebileceklerini duymuştu ama buna inanmıyor ve başkalarını, bu kadar hayal dolu bir kadını seveni kendisine benzeterek düşünmekten kaçınmıyordu.

Fakat taşrada iki ay geçtikten sonra bu duygunun gençlik heyecanlarına benzemediğine ve bu sorunu çözmeden, yani isteğinin kabul edilip edilmeyeceğini öğrenmeden edemeyeceğini anlamıştı. Reddedilmiş olduğunu gösteren bir delil yoktu ki. Bu yüzden iyice karar vermiş olarak Moskova'ya hareket etti. İsteği kabul edilirse evlenecekti. Edilmezse... Ne olacağını düşünemiyordu bile.

Levine sabah treni ile Moskova'ya gelmiş, üvey kardeşi Kosnic-hef in evine gitmişti. Kendine çeki düzen verdikten sonra kardeşinin çalışma odasına girmişti. Ona her şeyi anlatmak ve bu durumda ne yapması gerektiğini ondan sormak istiyordu. Ama kardeşi yalnız değildi. Bir anlaşmazlıktan dolayı aralarında çıkan tartışmayı sonuçlan-dımak üzere Harkoftan Moskova'ya gelmiş bir felsefe profesörü ile konuşuyordu. Bu profesör, maddecilere düşmandı. Serge Kosnichef, onun tartışmalarını dikkatle izliyordu. Son yazısını okuduktan sonra, birkaç itiraz yaparak bir yazmıştı. Maddeciliğe gerektiğinden çok yumuşak davrandığı için çıkışıyordu Profesöre. Bunun üzerine profesör durumu aydınlatmak için kendi gelmişti. Konuşma o zamanların moda olan bir soru üzerine dönüp dolaşıyordu. İnsanların davranışlarında, ruhsal ve fizyolojik olaylar arasında bir sınır var mıdır? Varsa bu sınır nerededir?

Serge Kocnichef, kardeşini her zamanki soğuk ve dostça gülümse-mesiyle karşıladı. Onu profesöre takdim ettikten sonra, konuşmasına devam etti. Ufak tefek, gözlüklü bir adam olan profesör bir an Levine'i

Anna Karenina

31

selamladıktan sonra, onunla zerre kadar ilgilenmeyerek konuşmasına devam etti. Levine onun gitmesini beklemek için oturdu ve konuşmayla ilgilenmeye başladı. Sözü geçen yazıları dergilerde okumuştu. Üniversitede Tabii Bilimler okumuş bir adamın bilimlerin daha sonraki gelişmelerine duyabileceği ilgiyle okumuştu onları. İnsanı menşei, refleksler, biyoloji, sosyoloji ile ilgili bilgiç sorular ile kendisini«gittikçe ilgilendiren ölüm ve yaşamın amacı sorulan arasında bir yakınlaştırma yapmamıştı.

Konuşmayı takip ettikçe, karşımdakilerin bilimsel sorunlar ile ruhla ilgili sorunlar arasında bir yakınlaştırma yaptıklarını anlıyordu. Ama bu konuyu ele alacaklarını sandığı zaman, aceleyle başka bir yana dönüp, ince ayrıntılar, reddetmeler, kitaplardan cümleler okumalar, ustalara danışmalar arasında aldıklarını görüyor, söylediklerini anlamakta güçlük çekiyordu.

Serge Kosnichef sağlam ve ince konuşma tarzıyla, "Keisin kuramını kabul edemem" diyordu. "Dı.ş dünya ile ilgili bütün bilgilerimin yalnız duyulardan geldiğini kabul edemem. Bütün bilgilerin kaynağı olan varlık ve varoluş duygusu, duyumlardan gelmiş olamaz. Bu görüşü yaratmak için özel bir organ yoktur."

"Evet, ama Wurst, Knaust ve Pripasof, varoluşunumu duymanızın, duyumların birbiri üzerine yığılıp birikmesinden meydana geldiğini, kısacası, duyumların sonucundan başka bir şey olmadığı yerde, varoluş duygusunun da olmadığını öne sürüyor."

Serge İvanitch, "Bence tersi doğrudur" dedi.

Levine, tam asıl soruna dokunacakları sırada, yine konudan uzaklaştıklarını düşünerek, profesöre şu soruyu sormaya karar verdi.

"Öyleyse duyumların ortadan kalktığı, vücudun bir ceset haline geldiği zaman ben de tamamen ortadan kalkrmş mı olacağım?"

Profesör bu soruya kızmış, hatta sinirlenmiş gibi Levine baktı. Bir filozoftan çok köylüye benzeyen bu adam da ne istiyordu? Serge İva-32

Leo Tolstoy

nitch, tartışmaya profesör gibi iyice dalmış olmasına rağmen, bu sorunun çok açık ve akla yakın anlamını kavrayarak, gülerek yanıt verdi,

"Bu sorunu çözmek elimizde değil henüz."

Profesör düşünceyi tekrarlayarak, "Elimizde yeter derece yeri yok" diye devam etti. "Bana öyle geliyor ki, Pripasof un açıkça söylediği gibi, duyumlar izlenimlere dayanıyorlarsa yapacağımız tek şey, bu iki kavramı birbirinden iyice ayırmaktır.

Levine artık konuşulanları dinlemiyordu. Profesörün gitmesini bekliyordu.

Serge İvanitche kardeşine döndü.

"Seni gördüğüme sevindim.Uzun zaman kalacak mısın burada? İşler nasıl gidiyor?" dedi.

Levine, kardeşinin tarım işleriyle pek ilgilenmediğini, bunları, sorarken fedakârlık yaptığını biliyordu. Bu yüzden sadece buğday satışından ve böylece elde ettiği kişisel kârdan söz açtı. Kardeşine, evlenmek isteği hakkında ne düşündüğünü sormaya iyice karar vermişti. Onun düşüncelerine önem veriyordu, ama profesörle konuşmayı dinledikten sonra ona akıl danışmak isteğini kaybetmişti. Konuşacak gücü bulamıyordu kendinde. Kardeşi Serge'in konuyu bambaşka bir şekilde göreceğini düşünüyordu.

"Sizin köy meseleleri nasıl gidiyor?" dedi Serge İvanitch. Taşradaki bu tarım topluluklarına çok önem veriyor ve köy sorunları ile ilgileniyordu.

"Doğrusu bir şey bildiğim yok."

"Nasıl olur. Sen de idare edenler arasında değil misin?"

"Hayır vazgeçtim bu işten. Toplantılara katılmıyorum artık" dedi Levine.

Anna Karenina

33

Serge kaşlarını çatarak, "Çok yazık olmuş" dedi.

Levine kendisini temize çıkarmak ister gibi olup bitenleri anlattı o zaman.

"Bu hep böyledir" dedi Serge İvanitch. "İşte biz Ruslar böyleyiz-dir. Yanlışlarımızı görmek için belki bizim iyi huylarımızdan birisidir ama bunu fazla abartmaya kaçmadan yapmalıyız. Dilimiz elverişlidir zaten. Bu yüzden işi şakaya vuruyoruz.Bu işletmeler ve haklar ellerinde olsa, başka bir batı ulusu, örneğin Almanlar, ya da İngilizler bundan hür bir yaşam çıkarabilirler, oysa biz sadece gülünç şeyler çıkarıyor, gülüyoruz."

Levine suç kendisindeymiş gibi, "Ne yapmalı bilmem" dedi. "Bu benim son denememdi. Bütün iyi niyetimi harcadım buna. Elimden bu kadar geliyor. Artık ben..."

"Bu kadar mı geliyor? Sen sorunları gerektiği gibi ele almıyorsun."

Levine üzgün bir halde, "Belki haklısın" dedi.

"Kardeşimiz Nicholas'ın burada bulunduğunu biliyor musun?"

Nicolas, Constantin'in ağabeyisi ve Serge'in üvey kardeşiydi. Bu varlığının büyük bir kısmını harvurup harman savurarak yaşamını mahvetmiş olan bir adamdı. Kötü ve garip bir dünyada yaşamaya devam etmesi yüzünden kardeşleri ile de arası açılmıştı.

Levine, ürkmüş gibi, "Ne dedin? Nereden biliyorsun bunu?" dedi.

"Prokofi yolda görmüş onu."

"Burada, Moskova'da mı? Nerede şimdi?" Levine birden ayağa kalkmıştı. Sanki hemen onu bulmaya koşmak istiyordu.

Kardeşinin heyecanlandığını gören Serge, başını sallayarak, "Bunu söylediğime pişman oldum" dedi, "Nerede olduğunu anlamak ve kendisine haber vermek için arkasından birisini gönderdim. İşte bana verdiği yanıt."

Bu sözleri söyledikten sonra kardeşi Levine'e bir kâğıt parçası34

Leo Tolstoy

uzattı.

Levine çok iyi tanıdığı o garip yazı ile yazılmış olan mektubu okudu. Şunlar yazılıydı: "Rahat bırakılmaktan başka istediğim yok. Kardeşlerimden bunu istiyorum."

Constantin, Serge'in karşısında, elinde kâğıt, başını yerden kaldırmadan ayakta duruyordu.

"Bana hakaret etmek istediği belli" dedi Serge. "Ama bunu yapamayacak. Bütün istediğim ona yardım etmek. Bunu gerçekleştiremeyeceğimi biliyorum."

"Evet evet," dedi Levine. "Senin davranışını takdir ediyorum. Ama gidip onu görmem gerek."

"Bundan zevk duyacaksan git" dedi Levine. "Ama bunu önermem sana. Aramızı bozacağından korktuğum için söylemiyorum bunu. Bizim aramızı nasıl olsa bozamaz. Kendin için söylüyorum. Elinden hiçbir şey gelmez. Ama yine bildiğin gibi yap."

"Belki yapacak bir şey yoktur ama onu görmezsem içim rahat etmeyecek."

"Seni anlamıyorum" dedi. "Anladığım bir şey varsa o da bu durumun bizim gururumuzu yerin dibine batıran bir ders olduğudur. Bili^ yor musun ne yapıyor şimdi?"                     .:

"Çok korkunç bir durum bu yazık" diye yanıt verdi Levine....

Serge İvanitch'in hizmetçisinden kardeşinin adresini aldıktan sonra, oraya gitmek için yola çıktı ama düşüncesini değiştirip akşama bıraktı. İçinde hiçbir endişe kalmaması için önce Moskova'ya gelmesine neden olan konuyu ele almak gerektiğini düşündü. Bu yüzden Ob-lonsky'i görmeye gitti. Charbatzky'lerin nerede olduğunu öğrendikten sonra, Kitty'i bulacağını tahmin ettiği yere gitti.

Saat dörde doğru, Levine arabadan inip, parkın kapısından içeri

Arına Karenina

35

girerek, heyecanlı bir halde, patinaj yapılan yerin yanındaki buz dağ-cıklarına giden yolu takip etmeye başladı. Genç kızı orada bulacağından emindi. Çünkü kapıda, Charbatzky'lerin arabasını görmüştü. *

Soğuk ama güzel bir havaydı. Parkın kapısında, sıra halinde arabalar bekliyordu. Tahta kabartmalarla süslenmiş kulübelerin çevresinde açılmış yollarda halk toplanmıştı. Kar ve buzlarla yüklü yaşlı ağaçlar, yepyeni ve tantanalı kutsal kaftanlar giymiş gibiydiler.

Levine hem yürüyor hem kendi kendine konuşuyordu. "Yavaş, heyecanlanma. Ne istiyorsun? Ne var sanki? Sus sersem!" Kalbine söylüyordu bu sözleri.

Ama heyecanını yatıştırmaya kalktıkça daha heyecanlanıyor, nefesi kesiliyordu. Tanıdıklarından biri ona seslendi. Levine bu adamı tanımadı bile. Dağcıklara yaklaştı. Kızaklar bağlı oldukları zincirler sayesinde bir inip bir çıkıyorlardı. Demir ve zincir sesleri, canlı neşeli bağnşmalar duyuluyordu. Biraz ileride paten yanları gördü. Genç kızı hemen tanımıştı. Gönlünü dolduran neşe ve yılgınlık onun orada, yakında olduğunu bildiriyordu.

Levine'in bulunduğu tarafın karşısında, bir kadının yanında ayakta duruyor, ne duruşu ne de makyajı ile onlardan ayrılmıyordu. Levine'in gözünde o, dikenler arasında bir gül gibi beliriyordu. Gülümsemesiyle çevresinde bulunan her şeyi aydınlatıyordu. "Buzun üzerine ilerleyip, ona yaklaşmaya cesaret edebilecek miyim?" diye düşündü. Genç kızın bulunduğu yer, onun gözüne bir mihrap gibi görünüyordu. O kadar korkmuştu ki adeta oradan kaçacaktı. Sonunda kendini zorlaya zorlaya, genç kızın çevresinde her çeşit-insan bulunduğunu, kendisinin de buraya kayak yapmaya gelmiş olabileceğini düşündü. Buzun üzerine indi. Sanki genç kız bir güneşmiş gbi ona bakamıyor ama bakmadığı halde görüyordu onu.

Birbirini tanıyan insanlar, haftada bir gün kayak yapmak için buz pistinin üzerinde toplanıyorlardı. Orada, paten yapma sanatının ustala-36

Leo Tolstoy

n görüldüğü gibi çırakları da görülüyordu. Acemi hareketli gençlerin yanında sağlıklarını düşünerek kayak yapan yaşı beyler de vardı. Kitty'nin yanında oldukları için, Levine bu insanları, Tann'nın sevgili kullan gibi görüyordu. Onun etrafında kayıyor, onunla şakalaşıyor ve havanın güzel olmasını mutlu olmaları için yeter bir neden olduğunu düşünür gibi davranıyorlardı.

Kitty'nin yeğenlerinden biri, Cocolas Charbatzky, ayağından patenler, üzerinde dar bir pantolon ve ceket, bir sıraya oturmuştu. Levi-ne'i ilk o gördü.

"İşte Rusya'nın en büyük patinajcısı" diye bağırdı. "Ne zamandan beri buradasın? Patenlerini giy haydi. Bugün buz çok uygun."

Kitty'nin karşısında bu kadar serbest bir şekilde konuşabileceğine akıl erdiremeyen ve genç kıza bakmadığı halde onu bir an gözden kaybetmeden, Levine, "Patenlerimi almamışım" dedi. Yüksek patenli botlarının üzerinde korkarak duran Kitty, yanında Rus milli kıyafeti giymiş acemi bir patenci olduğu halde ondan tarafa gelmeye başlamıştı. Kitty emin bir şekilde kayamıyordu. Ellerini, boynuna bir şeritle bağlamış kolluklarından çıkarmış, ilk önüne gelecek şeye sarılmaya hazır bir vaziyette, Levine bakıyordu. Tanımıştı onu. Korkusundan gülüm-süyordu. Yeğeninin yanına hızla gelip, onun kolunu tuttu ve Levine'i dostça selamladı. Levine hayalinde bile onu bu kadar tatlı bir insan olarak belirtmemişti.

Güzel omuzları üzerinde duran temiz ve iyilik dolu sansın başını düşünmesi, Levine'in hayal gücünde Kitty'nin bütün varlığını canlandırmaya yetiyordu bile. Bu çocukça incelikle kadın güzelliğinin kanş-masındaki çekiciliği Levine kavrıyordu. Ama onu en çok şaşırtan şey, kendisini iyiliklerle dolu, temiz, yumuşak bir dünyaya götüren alçak gönüllü, sakin, samimi ve gülüş dolu bakışlarıydı.

Levine'e elini uzatarak, "Ne zamandan beri buradasınız?" dedi. Kolluğundan düşen mendili alıp kendisine verdiğini görünce, "Teşek-

Anna Karenina

37

kür ederim" diye ekledr.

"Ben, biraz önce geldim. Yani bugün geldim," dedi Levine. O ka--dar heyecanlanmıştı ki soruyu doğru anlayamamıştı. Size gelmek istiyordum. Yolculuğunun amacını düşünüp kıpkırmızı kesildi. Bu kadar iyi paten yaptığınızı bilmiyordum."

Genç kız dikkatle baktı ona. Sanki şaşkınlığının nedenini anlamak istiyordu.

"İltifatınız bence çok değerli" dedi. "Sizin iyi bir patipajcı olduğunuzu kimse unutmadı burada." Bu sözleri söylerken, kolluğunun üzerine düşen çam yapraklarını, siyah eldivenli küçük eliyle silkeliyordu.

"Evet bir zaman merak sarmıştım bu işe. Usta olmak istiyordum."

Genç kıza gülümseyerek, "Bana öyle geliyor ki, siz her şeyi tutkuyla yapan bir insansınız" dedi. "Sizin patinaj yapmanızı görmek isterdim. Patenleri takın. Beraber kayalım."

Genç kıza bakarken, "Beraber patinaj yapmak mı? Böyle bir şey mümkün müdür?" diye düşünüyordu.

"Hemen geliyorum" diye yanıt verdi.

Koşup bir çift paten aradı.

Pateni ayağına takan adam, "Çoktan beri buraya gelmiyordunuz efendim" dedi. "Siz gideli bu işin ustası gelmedi buraya. Oldu mu?"

"Tamam oldu. Elini çabuk tut." Yüzünü aydınlatan gülümseyişin önüne geçemiyordu. "İşte yaşam, işte mutluluk" diye düşündü. "Onunla hemen konuşmalı mıyım? Ama konuşmaktan korkuyorum. Çok mutluyum. Hiç olmazsa ümit etmek bakımından mutluyum. Oysa... Ama yapmalıyım bunu, yapmalıyım. Zayıflık istemez..."

Levine ayağa kalktı, şöyle kendini bir denedikten sonra, hafifçe piste süzüldü. Kayışını isteğine göre hızlandırıp yavaşlatıyordu. Korkarak kıza doğru yaklaştı. Ama kızın gülümsemesi güven verdi ona.

Elele tutuşup yanyana kaydılar. Gittikçe hızlanıyorlardı. Hızlandıkça, Kitty onun elini daha kuvvetlice sıkıyordu.38

Leo Tolstoy

"Sizinle birlikte daha çabuk öğreneceğim bunu" " dedi genç kız. "Bilmem neden güven duyuyorum size karşı."

"Koluma yaslandığınız zaman ben de kendime güceniyorum" dedi. Ama birden korkup kıpkırmızı kesildi. Nitekim bu sözleri söylemez, güneş bir tepenin ardında nasıl kaybolursa, genç k kızın yüzündeki tatlılık ta öylece ortadan silinmişti. Genç kızın yüzünd'de Levıne'ın anlamsız bildiği bir çizgi belirmişti. Düşünmeye zorluyordu kendini.

Levine, "Kötü bir şey mi oldu yoksa" dedi. Sonra hızla ekledi. "Bunu sormaya hakkım yok zaten."

"Neden? bir şey yok" diyerek soğuk bir şekilde yanıt verdi genç kız. "Matmazel Linon'u görmediniz değil mi?"

"Henüz görmedim."

"Gelin öyleyse, bilirsiniz sizi çok sever."

Oturduğu sıranın üzerinden onları seyreden, gri renk bukleli yaşlı Fransız kadına yaklaşırken, "Ne oluyor, yoksa ona kötü bir şey mi yaptım. Tanrım acı bana!" diye düşünüyordu. Kadın Levinc'i eski bir dost gibi karşılayarak tatlı tatlı gülümsedi. Biraz konuştuktan ve şaka-laştıktan sonra yaşlı kadın;

"Hadi gidin, eğlenin. Bizim Kitty iyi kaymaya başladı değil mi?"

dedi.

Levine Kitty'nin yanına döndüğü zaman genç kızlın yüzünün eskisi gibi asık olmadığını gördü.Ama zoraki bir sakinlik seziliyordu ba-kışlarındiTBu Levine'in içini kararttı. Yaşlı kadından ve özelliklerinden söz açtıktan sonla, genç kıza kendi yaşamını anlatmaya başladı:

Genç kız, "Kır yaşamı sizi sıkmıyor mu?" dedi.

"Hayır sıkmıyor. Boş zamanım yok" dedi. Genç kız kendisim de davet ettiğinin farkına varıyor, onun isteğini yapmaya hazır bir hale geliyordu.

"Uzun zaman kalacak mısınız burada?" dedi Kitty •

Söylediğine dikkat etmeden, "Bilmiyorum" dedi.- Sakin bir dost-

Anna Karenina

39

luk bağlantısına kapılmak ve belli sonuçlar almadan eski yaşamına dönmek zorunda kalmak, düşüncesine dönmek kudurtuyordu onu

"Nasıl bilmiyorsunuz?"

"Bilmiyorum, bu size bağlı" dedi. Ve birden söylediği sözlerden korkuya düştü.

Kız bu sözleri duymadı mı, yoksa duymak mı istemedi bunu anlamak güçtü. Ama birden Levine'in yanından ayrılıp, Matmazel Li-non'un yanına gitti. Ona birkaç kelime söyleyip patenlerin çıkarıldığı kulübeye yaklaştı.

Levine için için, "Tanrım, yine ne yaptım. Tanrım yol göster bana" diye yalvarıyor ve şiddetli bir hareket yapmak zorunluluğunu duyarak, buz üzerinde sert dönüşlerle daireler çiziyordu.

Tam o sırada, oradaki patencilerin en ustası olduğu belli olan bir delikanlı, patenler ayağında, sigarası ağzında kahveden çıkarak, durmadan merdivene doğru koştu, kollarının durumunu bile değiştirmeye gerek görmeden, hoplaya hoplaya basamakları indi ve buzun üzerine geldi.

Levine bu yeni bir ustalık deyip, merdivenin başına bastı, aynı hareketi o da yapmak istiyordu.

Nicolas Carbatzky, "Canınıza kastiniz mi var? Bu alışkanlık isteyen bir harekettir" diye seslendi.

Levine çıkış yapmadan önce biraz kaydı, sonra elleriyle dengesini sağlamaya çalışarak merdivenleri indi, son basamakta düşer gibi oldu, ama son bir çaba harcayarak doğruldu ve buzun üzerinde süzüldü.

Tam o sırada yanında Matmazel Linon olduğu halde kulübeye giren, Kitty Levine'i bir kardeş gibi tatlı bir bakışla okşayarak, "Ne cesur bir delikanlı. Benim ne suçum var. Ne yaptım? Bunun hafif yaradılış olduğunu söylerler. Niye olsun. Sevdiğim o değil ama onun yanında da memnun hissediyorum kendimi. Çok iyi bir insan. Peki niye bunu söyledi bana." diye düşüncelere dalmıştı.40

Leo Tolstoy

Biraz önce yaptığı hareketten dolayı kıpkırmızı kesilmiş olan Le-vine, Kitty'nin annesiyle birlikte gittiğini görünce durup düşünmeye başladı. Patenlerini çıkarıp, kapıda genç kız ve annesine yetişti.

Prenses, "Sizi gördüğüme çok sevindim. Misafir günümüz perşembedir" dedi.

"Demek bu gün."

"Sizi görmekten zevk duyacağız" diye yanıt verdi soğuk bir şekilde.

Bu sertlik Kitty'nin canını sıkmış, gönlünü yumuşatmıştı. Levine'e dönüp gülümseyerek, "Görüşelim" diye söyledi.

Tam bu sırada, Stephane Arcadievitch, şapkası yana yatmış, yüzü pırıl pırıl zafer kazanmış bir komutan gibi parka girmişti. Kaynanası, Dolly'nin sağlığı ile ilgili sorular sormaya başlayınca yüzü üzüntülü ve zavallı bir hal aldı. Sonra alçak sesle konuştuktan sonra, başını havaya kaldırarak, Levine'i kolundan tuttu,

"Hotel d'Aangleterre'e yahut I'Ermitage'dan hangisini istersin?"

"Hangisi olursa."

Hotel d'Angleterre'e daha çok borcu olan ve bu yüzden oradan kaçmayı onuruna yediremeyen Stephane Arcadievitch, "Öyle ise L'Hotel D'Angleterr'e gidelim" dedi. "Demek bir araban var çok iyi:Benimkini geri göndermiştim."

Bütün yol boyunca iki arkadaş konuşmadılar. Levine Kitty'nin birden değişmesinin neden ileri geldiğini anlamaya çalışıyor fakat her defasında kötü bir umutsuzluğa kapılıyor ve umutlanmanın saçma bir iş olacağını düşünüyordu. Ama yine de kendisinin bambaşka bir adam olduğunu hissediyordu. Genç kızın gülüşünden ve "Görüşürüz" demesinden önceki Levine değildi artık o.

Otele geldikleri zaman, Stephane Arcadievitch arkadaşıma "Kalkan balığı seversin değil mi?" dedi.

"Neyi?"

Anna Karenina

41

"Kalkan balığını." "O tabii, bayılırım..."

Levine bile lokantaya girdikleri zaman Stephane Arcadievitch'in yüzünde.beliren neşe dolu aydınlık ifadeyi fark etmekten alamamıştı kendini. Stephane Arcadievitch paltosunu çıkarıp, şapkasını yana koyduktan sonra, yemek salonuna kadar ilerledi, yürürken, siyahlar giyinmiş Tatar garsona emirler veriyordu.Sağda solda bulunan, ve onu her yerde olduğu gibi burada gördüklerinden dolayı da memnunluk duyan tanıdıklarını selamlayarak, büfeye yaklaşıp, bir bardak sert içki aldi. Tezgâhta çalışan kız bir Fransızdı. Saçlarını kıvırmış, yüzüne adamakıllı boya sürmüştü. Üstünde, şeritler, danteller bir sürü süs vardı. Stephane Arcadievitch'in dikkatini çekmişti. Genç adam kadına bir şeyler söyledi. Kadın katıla katıla gülmeye başladı. Oysa, takma saçlı boyalı bu kadını gören Levine'in iştahı kesilmişti. Oradan uzaklaştı. Tiksinmişti. Gönlü Kitty'nin anıları ile doluydu. Gözlerinde mutluluk ve zafer beliriyordu.

Yaşlı Tatar ısrar ediyor ve "Buraya efendim, bu tarafa" diye yer beğendirmeye çalışırken hızlı dönüşler yaptığı için üstündeki kuyruklu elbisenin uçları açılıp duruyordu.

Stephane Arcadievitch'in misafiri olduğu için, Levine'e de saygı göstererek, "Lütfen böyle gelin, efendim."

"Ya... İstiridyeler, ha?"

Stephane Arcadievitch düşünceye daldı,

"Eski düşüncemizden vazgeçelim mi Levine?" dedi. Parmağını listenin üzerine bastırmıştı. Ciddi ciddi düşünüyordu.

"Bana bak, istiridyeler iyi mi. Dikkat et...."

"Flensbourg istiridyeleri efendim."42

Leo Tolstoy

"Boş ver Flensbourg'u. Tazeler mi?" "Dün aldık efendim."

"Ne dersin. İstiridye ile başlayıp, bütün yemeğimizi değiştirelim mi?"

"Benim için önemli değil. Bence en iyi şey lahana çorbası ile Kac-ha (1) dır, ama burada bulunmaz" dedi Levine.

Bir dadının baktığı çocukların üzerine eğildiği gibi Levine'in üzerine eğilen Tatar, "Emredersiniz Kacha â la Russe verelim" dedi.

"Doğrusu ne seçsen benim hoşuma gider. Patinaj yaptım bugün. Kamım aç." Oblonsky'nin yüzünde bir memnuniyetsizlik ifadesi görerek, "Seçeneğin yemekleri takdir edemeyeceğimden korkma. İyi bir yemeği zevkle yerim."

"Bir de bunu söylemeseydin bari. Kim ne derse desin, bu yaşamın en büyük zevklerinden biridir bu." dedi Stephane Arcadievitch. "Öyleyse, bize iki, hayır az olur üç düzine istiridye ver. Sonra sebze çorbası..."

"Printaniere" diye ekledi Tatar.

Ama, adamın bütün yemekleri Fransızca isimleri ile sıralamasına meydan vermemek isteyen Stephane Arcadievitch,

"Biliyorsun, sebze çorbası" dedi. "Sonra, kalkan balığı sosu iyi olsun, daha sonra rozbif, iyi pissin dikkat et, bir horoz sonunda konserve."

Stephane Arcadievitch'in yemekleri Fransızca isimleri ile söylemekten hoşlanmadığını bilen tatar, onun istediği gibi emir vermesine bir şey demedi, ama sonunda da yemeklerin isimlerini kendi bildiği gibi tekrar etmeye başladı... "Potage pintaniere Turbot sauce Bau-marchais, poularde a l'estargon, rnacedoin de fuitts". Bunu söyler söylemez, sanki kurulmuş gibi, listenin birini ortadan kaldırıp, öbürünü çıkardı. İçkilerin listesiydi bu. Stephane Arcadievitch'e uzattı. "Ne içiyoruz?"

Anna Karenina

43

"Ne istersen içelim. Yalnız biraz şampanya isteyeceğim."

"Nasıl? Başlangıçta mı içeceksin? Neden olmasın, desene... Beyaz markalısını mı seversin."

"Cachet Blanc" dedi hemen Tatar.

"Peki, istiridyelerle bu yeterli gelir."

"Yemekte hangi şaraptan içeceksiniz?"

"Du Nuits ver, hayır, her zaman içtiğimizden olsun."

"Sizin peynirinizden getireyim mi?"

"Evet, yoksa başka bir şey mi istersin?"

Levine gülümseyerek, "Hangisi olsa olur" dedi.

Tatar koşarak gitti. Elbisesinin uçları havada sallanıyordu. Beş dakika sonra gelmişti. Bir elinde üstünde istiridyeler olan bir tepsi, öbüründe bir şişe vardı.

Stephane Arcadievitch peçetesini açıp üzerine örttü. Sakin bir tavırla ellerini uzatıp istiridyeleri tatmaya başladı.

İstiridyeleri küçük bir gümüş çatal ile birer birer kabuklarından çıkarıp yerken "Fena degil"dedi. Bir Levine'e bir Tatara memnun bakışlarını çevirerek, "Fena değil" diye tekrarladı.

Levine ekmek peynir olsa daha memnun olurdu, ama istiridyeleri yemekten ve Oblonsky'e hayran olmaktan kendini alamıyordu. Tatar da, şişeyi açıp köpüklü şarabı kesme bardaklara koyduktan sonra, beyaz kravatını düzelterek, Stephane Arcadievitch'e memnun memnun baktı.

"Ya istiridyeleri pek sevmiyorsun, ya da aklın başka yerde, ha?" dedi Oblonsky.

Levine'i neşelendirmek istiyordu. Gerçi Levine üzüntülü değildi takat tedirgin bir hali vardı. Gönlünden geçenlerle, bu gürültülü patırtılı lokantada kendini huzur içinde hissedemiyordu. Yanlarındaki odalarda bayanlar ile yemek yiyenler vardı. Işık, aynalar, Tatar her şey sıkıyordu onu. Gönlünü dolduran duyguyu sanki kirletiyordu burada.44

Leo Tolstoy

"Ben mi? Evet aklım başka yerde. Ama burada her şey benirn canımı sıkıyor. Benim gibi bir dağlı için bu çevrenin ne kadar garip bir şey olduğunu anlayamasın. Senin yanında gördüğüm o beyin tırnaklan gibi garibime gidiyor bunlar."

"Evet bu zavallı Grinewitch'in tırnaklarının seni ilgilendirdiğini farketmiştir."

"Elimden gelmiyor başka türlü olmak" dedi Levine. "Kendini benim yerime koy, çevreni benim gözümle görmeye çalış.Bizler, işimize yarayacak ellere sahip olmak isteriz. Bu yüzden tırnaklarımızı kesiyoruz. Kollarımız kıvırırız çoğu kere. Burada tırnak uzatıp, elleriyle bir iş yapamayacaklarından emin oldukları için,kollarına,düğme yerine geçen tabaklar takıyorlar."

Stephane Arcadievitch neşeli bir şekilde gülümsedi:

"Fakat bu o adamların elleri ile çalışmak zorunda olmadıklarını gösterir. Kafaları ile çalışıyorlar."

"Olabilir bu. Ama bu garip geliyor bana. Gerçekten şu anda yaptığımız da garip geliyor. Kır hayatında, bir an önce işimizin başına geçebilmek için, karnımızı hemen doyurmak isteriz biz. Oysa şimdi doymaya çalışmayan mümkün olduğu kadar uzun zaman yemeği çalışıyoruz. İstiridye de yiyoruz."

"Şüphesiz" dedi Stephane Arcadievitch "Ama medeniyetin amacı her şeyi tat almak durumuna getirmek değil midir?"

"Medeniyetin ajnacı buysa, ben yabanî bir insan olarak kalmayı tercih ederim."

Levine içini çekti. Kardeşi Nicolas'ı düşündü. İçi sızlamış, üzüntü duymuştu. Yüzü asıldı. Ama Oblonsky onu eğlendiren bir konu açmıştı hemen.

Göz kırpıp, istiridye kabuklarını kenara iterek peynir alırken, "Bu gece bize, yani Cherbatzky'lere geliyor musun?"

"Tabii" diye yanıt verdi Levine. "Prenses isteyerek davet etmedi

Anna Karenina

45

beni ama geleceğim."

"Yanlış düşünüyorsun. Geçkin kadın davranışı yüzünden sana öyle gelmiş," dedi Stephane Arcadievitch. Kontes Bonine'lerde müzik toplantısı var. Oraya gittikten sonra ben de geleceğim. Nasıl olur da seni yabanilikle suçlandırmam. Geçen defa Moskova'dan neden kaçtın açıklasana. Cherbatzky'ler sanki bir şey biliyormuşum gibi sürekli soru sordular bana. Bir şey bildiğim yoktu. Sadece senin kimsenin aklına gelmeyen şeyler yaptığını biliyordum."

Levine heyecanla ama yavaş yavaş, "Evet haklısın" dedi. "Ben yabaninin biriyim. Ama bunu ispat eden gidişim değil, tekrar buraya-ge-lişim. Geldim yine..."

Oblonsky, Levine'in gözlerinin içine bakarak, "Mutlu musun?" dedi.

"Niye sordun?"

"Aşıkları gözlerinden anlarım ben" dedi Stephane Arcadievitch. "Gelecek senindir."

"Peki sen gelecekten bir şey umuyor musun?"

"Halden başka şeyi yok benim. O da pek parlak değil."

"Ne oldu?"

"İşler iyi değil. Sana kendimden söz etmek istemem. Gerçi her şeyi de anlatamam. Peki neden Moskova'ya geldin? Hey... gel buraya bak," diye seslendi Tatara.

"Bil bakalım" dedi Levine. Bakışlarını arkadaşının yüzüne dikmişti.

"Biliyorum ama önce ben konuşmak istemem. Konuşunca bilip bilmediğimi anlarsın," dedi Stephane Arcadievitch.

Levine yüzünün adalelerinin kasıldığın duyuyordu, titrek bir sesle, "Peki ne diyorsun bu konuya, ne düşünüyorsun?"

Stephane Arcadievitch, Levine'e bakarak şarabını içti.

"Benim en fazla istediğim şey budur" dedi.46

Leo Tolstoy

Levine mırıldanarak, "Neden konuştuğumu biliyor musun? Aldanmıyor musun?" dedi. Gözlerini dostuna dikmişti. "Bu işin mümkün olduğuna inanıyor musun?"

"Niye olmasın?"

"Gerçek mi söylüyorsun. Samimi olarak söyle ama. Acaba reddedilmeye mahkum muyum dersin? Bundan eminim ben!"

Levine'in heyecanını gören Stephane Arcadievitch, "Niçin eminsin?" dedi.

"Böyle hissediyorum. Onun için de benim de çok ters olur bu."

"Kız için kötü bir yanı olduğunu sanmam. Bir genç kız istenilmiş olmaktan daima zevk alır."

"Başka genç kızlar belki ama o değil!"

Levine'in duygularını iyice bilen Stephane Arcadievitch, arkadaşının genç kızları ikiye ayırdığını, bunlardan birine dünyanın bütün genç kızlarını ve insani zavallılıkları koyduğunu, öteki sınıfta yalnız Kitty'nin bulunduğunu ve onda hiçbir eksiklik bulunmadığını düşündüğünü de biliyordu.

Yemeğin sosundan istemeyen Levine'e, "Biraz alsana" dedi.

Levine alçak gönüllülükle sostan bir parça aldı. Ama konuşmaya devam ederek, Oblonsky'e yemek yemek zamanı bırakmadı.

"Bir dakika dinle beni. Beni anlamalısın. Bu bir ölüm kalım sorunudur. Kimseye açmadım bunu, senden başkasına da açamazdım. Birbirimizden çok farklıyız, zevklerimizin ilintisi yok ama seni, beni sevdiğinden az sevmem. Bu yüzden sana soruyorum. Ama samimi olarak yanıt ver."

Oblonsky gülerek, "Düşündüklerimi söyledim sana, fakat çoğunu da söyleyeceğim. Eşim, harika bir kadındır... (Oblonsky bir an durarak, eşiyle arasındaki durumu düşündü), ikinci bir görme gücü vardır sanki. Başkalarının kalbinden geçenleri okur. Ama bütün bunlardan daha iyi olarak kiminle evleneceğini bilir. Kimsenin inanmadığı Cha-

Anna Karenina

. 47

havvskoy ile Brenteld'in evliliğini o önceden haber vermişti. İşte eşim senin için iyi şeyler söylüyor."

"Ne demek istiyorsun?"

"Kitty'nin seni sevmekle kalmayıp, eşin de olacağını söylüyor."

"Demek böyle dedi" diye bağırdı. "Karının bir melek olduğunu bilirim gerçi, ama konuştuğumuz yeter artık, yeter" deyip ayağa kalktı.

"Otur yerine."

Levine yerinde duramıyordu. Gözleri yaşarmıştı. Birkaç kere dolaştı salondu, sonunda gelip yerine oturdu. Biraz sakinleşmiş gibiydi.

"Beni anlamalısın" dedi. "Bu aşk değil, aşkı bilirim ben, bu o değil. Bu bir duygudan daha çok bir şey, beni egemenliğine alan bir kuvvet bu. Buradan ayrıldım, çünkü böyle bir mutluluğun var olamayacağını, bunun insani bir şey olmadığını düşündüm. Ama kendi kendimle boşuna savaştım. Bütün hayatımın bu kuvvette bulunduğunu anlıyorum. Bu işi sonuna götürmek gerek."

"Peki niçin kaçtın buradan?"

"İçimde düşüncelerin ne kadar karmakarışık olduğunu sana neler sormak istediğimi bir bilsen. Dinle. Bana yaptığın yardımın ne demek olduğunu anlayamazsın. O kadar mutluyum ki bencil bir insan haline geliyorum. Kardeşim Nicolas'ı bilirsin, buradaymış. Bana öyle geliyor ki onun da mutlu bir insan olması gerek. Bir delilik gibi bu.. Ama beni korkuya düşüren bir şey var, sen evlenmiş olduğun için bu duyguyu bilirsin. Bizim gibi günahlarla yüklü bir geçmişi olanların, temiz ve günahsız bir varlığa yaklaşmaya kalkması korkunç bir şey değil mi? buna layık olmadığını düşünmem doğru değil mi?"

"Senin çok büyük suçların olduğunu sanmıyorum."

"Ama yine de, yaşantımı tiksintiyle düşünüyor ve titriyorum, evet..."

"Ne yaparsın, dünya böyle" dedi Oblonsky...

"Bir tek oyalanma varsa o da şu çok sevdiğim duadadır, kendi üs-48

Leo Tolstoy

Anna Karenina

49

tünlüklerimize göre değil, rahmetine uyarak bağışla bizi... O da beni böyle bağışlayabilir."

Levine bardağını sonuna kadar içti, iki arkadaş birkaç saniye bakıştılar.

Stephane Arcadievitch, Levine'e, "Sana bir şey daha söylemeliyim, Wronsky'i tanıyorsun değil mi?"dedi.

Oblonsky bardakları dolduran Tatara, "Bir şişe daha getir" dedi. "Wronsky senin rakiplerinden birisi."

Bir an önceki neşeli yüzünde memnuniyetsizlikten başka bir şey görülmeyen Levine, "Bu Wronsky de kim?" dedi.

"Wronsky, Kont Cyrille Wronsky'nin oğlu, Petersbourg'un şanslı gençliğinin en güzel örneklerinden biridir. Tver'de tanıdım kendisini. Hem çok güzel hem de çok yakışıklı. İmparatorun subaylarından. Çok iyi tanıdıkları var. İyi bir insan üstelik. Bana kalırsa hem akıllı, hem de bilgili. Geleceği pek parlak."

Levine kapkara kesilmişti, susuyordu.

"Senin buradan ayrıldığından biraz sonra ortaya çıktı. Kitty'e aşık olduğu söylendi. Tabii annesi..."

Levine gittikçe yüzünü asarak, "Özür dilerim ama hiçbir şey anlayamıyorum," dedi. Kardeşini unuttuğunu anımsar, anımsamaz pişmanlık duymuştu.

Stephane Arcadievitch onu kolundan tutarak, "Bekle bir dakika" dedi. "Sana bildiklerimi söyledim. Fakat bu kaypak işte senin daha çok şansın olduğunu sanıyorum."

Levine sapsarı kesilip, sandalyenin arkasına dayandı.

"Söz verdiğin halde niçin benim çiftliğe gelip ava çıkmadın? Bahara gel mutlaka" dedi birdenbire.

Oblonsky de böyle bir konuşma yapmış olmasından için için pişmanlık duyuyordu şimdi. Hem Stephane Arcadievitch'in öğütleri, hem de rakibi olduğunu öğrendiği Petersburg'lu subay hakkında öğrendikleri en derin duygularını yaralamıştı. Oblonsky, genç arkadaşının içinden geçenleri okuyup, gülümsedi.

"Bir gün gelirim. Görüyor musun dostum hayatta ne varsa altında bir kadın parmağı vardır. Benim durumum pek kötü örneğin. Bunun nedeni de kadınlar. Ne düşünüyorsun bu konuda, samimi olarak söyle" dedi. Bir elinde bir puro öbüründe kadehi vardı.

"Hangi konuda?"

"Anlatayım. Evlendiğini kabul edelim. Eşini seviyorsun, fakat bir başka kadına kapılmış olasın..."

"Afedersin ama bunu anlayamıyorum. Yemekten sonra, bir fırının önünden geçerken ekmek yemek istemek gibi bir şey bu."

Stephane Arcadievitch'in gözleri her zamankinden daha parıldadı.

"Neden olmasın. Taze ekmek bazen öyle güzel kokar ki insanı deli eder" dedi. Sonra bu konuyla ilgili bir şiir okudu. Şiiri okurken gü-lümsüyordu. Levine de gülümsemekten kendini alamadı.

"Biraz da şaka etmeli" dedi Oblonsky. Sonra devam etti. "Güzel, alçak gönüllü, aşık bir kadın düşün, fakir ve kimsesiz olan bu kadın her şeyini feda etmiş olsun. Bu kötülük işlendikten sonra, aile yaşamını kurtarmak içi ondan ayrılmak gerektiği zaman merhamet göstermemek mi gerekli? Bu ayrılıktan duyduklarını hafifletmek, onun geleceğini düşünmek gerekmez mi?"

"Özür dilerim ama benim için iki çeşit kadın olduğunu bilirsin, daha doğrusu bir yanda kadınlar bir yanda da... Yaptığı kötülüklerden pişmanlık duymuş güzel kadınlar görmedim. Ama şu tezgâhtaki Fransız gibi bukleli saçlı kadınlar tiksindirir beni."

"Peki, İncil ne oluyor..."

"Bırak şu İncil'i. Sözlerinin bu kadar kötüye kullanılacağını bil-50

Leo Tolstoy

şeydi, İsa söylemezdi bunları. İncil'de bundan başka şey yok mu sanki. Gerçi söylediğim kişisel bir duyguydu. Sen nasıl örümceklerden tiksiniyorsan ben de düşmüş kadınlardan tiksiniyorum. Bunun için senin örümceklerin yaşayışını, benim de bu kadınların davranışlarını incelememize gerek yok."

"Böyle yargılanmak çok kolay. Sen de Dickens'in kahramanlarından birisi gibi hareket ediyorsun. Bu tip zor meseleleri görmemezlik-ten gelip geçiyordu. Ama bir olayı inkâr etmek ona yanıt vermek değildir. Söyle ne yapmalıyım, ne yapmam gerekiyor."

Stephane Arcadievitch gülümsedi,

"Ne ahlâkçısın ama! Duruma baksana. İki tane kadın var. Birisi haklarından dolayı kendisinin önemli olduğunu söylüyor. Haklan dediği şey de senin ona artık veremediğin aşkından başka bir şey değil. Öteki hiçbir şey istemeden kendini feda ediyor. Ne yapmalı? Nasıl davranmalı. Korkunç bir dram bu."

"Doğrusunu istersen ben burada bir dram olduğuna inanamıyorum. Bana kalırsa, Platon'un "Şölen" de belirttiği gibi, (hatırlarsın), iki aşk insanları ayıran bir ölçü taşıdır. Bazıları bu aşklardan birini anlarlar, bazıları anlamaz. Platonik aşkı anlamayanların dramdan söz etmeye haklan yoktur. Bu durumda başka türlü olabilir mi? Bütün dram, alınan zevk karşısında gönül borcu olmaktan başka bir şey değildir. Oysa platonik aşk bunun daha ilerisine gider. Çünkü bu aşkta her şey apaçıktır, temizdir çünkü..."

Tam bu sırada, Levine kendi günahlarını, manevi savaşlarını hatırladı. Bu yüzden birden, "Fakat belki de hakkın var.. Olabilir söylediğin. Bir şey bilmiyorum ben" dedi.

"Gördün mü, sen tek parça yapılmış bir kişisin. Senin üstünlüğünde kusurun da bu. Karakterin tek parça diye, insanın yaşamındaki bütün olayların da böyle tek parça olmasını istiyorsun. Bu yüzden devlet emrinde çalışmanın yararsız olduğunu çünkü, bunun toplumsal bir et-

Anna Karenina

51

kişi olmadığını, fayda sağlamadığını söylüyorsun. Her davranışın belli bir amaca yönelmiş olmasını, evlilikle aşkın tek bir varlık halinde olmasını istiyorsun. Ama bunlar mevcut değildir. Gerçi yaşamın güzelliği, çekiciliği, çeşitliliği farkların mevcut olmasından ileri gelmektedir."

Levine içini çekti. Dinlemiyordu. Kendi dertlerine eğilmişti. Birden ikisi de, daha çok yakınlaşmalarını sağlaması gereken bu yemeğin, onları, iki iyi arkadaş gibi bırakmakla beraber, birbirlerinin dertlerinden uzaklaştırdığını anladılar. Her birini sadece kendini ilgilendiren konuyla uğraşıyor, arkadaşının dertlerini düşünmüyordu bile. Oblonsky birçok yemeklerden sonra bu çeşit bir duygunun insanın içini kapladığını daha önce biliyordu. Bu arada ne yapması gerektiğini de biliyordu.

"Hesap" diye bağırdı. Sonra yandaki salona geçti. Eski bir arkadaşını görerek hemen bir aktirist ve onu koruyan kişi hakkında konuşmaya başladı. Bu konuda Oblonsky'nin içini ferahlatmıştı. Levine onu düşünmeye zorlamış, bir gerginlik doğurmuştu içinde.

Tatar, bahşişi de unutmayarak 28 rublelik bir hesap getirdi. Başka bir zaman olsa, kendi payına düşen 14 rubleden ürkecek olan Levine, aldırmadı bile. Parayı verip oturduğu yere döndü. Cherbatzky'lere gitmek üzere kıyafetini değiştirdi. Bütün geleceği orada belli olacaktı.

Genç prenses Kitty Cherbatzky on sekiz yaşındaydı. Sosyetede ilk olarak o yıl görünüyordu. Kız kardeşlerinden daha çok beğenilmişti. Annesi bile bu kadar beğenileceğini aklına bile getirmemişti. Moskova'nın bütün gençleri aşık olmuştu ona. Bundan başka, Levine ve Wronsky gibi iki isteyen de çıkmıştı.

Levine'in sık sık gelmesi ve Kitty'e olan aşkının belli olması,

Jj52

Leo Tolstoy

Prens ve Prenses'in kızlarının geleceği üzerinde konuşmalarına yol açmıştı. Bu konuşmaların çoğu sert tartışmalar durumunu alıyordu. Prens Levine'in tarafını tutuyordu. Prenses bütün kadınlar gibi konuyu başka tarafa çekiyor, Kitty'nin çok genç olduğunu, Levine'den pek hoşlanmadığını, gerçi Levine'in ciddi niyet sahibi gibi görünmediğini... söylüyordu. Ama gerçek düşündüğü bu değildi. Aslında daha iyi bir isteyen beklediğini, Levine'den kendisinin pek hoşlanmadığını, onu anlamadığını söylemiyor, saklıyordu. Bu yüzden, Levine'in Moskova'dan ayrılmasına çok memnun olmuştu.

O zaman, "Gördün mü hakkım varmış" dedi kocasına.

Wronsky ortaya çıkınca daha da sevindi. İşte daha iyi bir isteyen çıkmıştı.

Prensese kalırsa bu iki isteyen arasında kıyaslama yapmak olanaksızdı. Levine'in hoşlanmadığı tarafı, olay üzerinde birden ve garip bir şekilde hükümler vermesi ve sosyete yaşamındaki acemiliğiydi. Bunun gururdan ileri geldiğini sanıyordu. Levine'in kır hayatı yaşaması, hayvanlarla uğraşması da hoşuna gitmiyordu. Bunların hepsinden daha çok canını sıkan şey Levine'in bir buçuk ay evlerine gidip gelirken, kuşkulu, meraklı bir insan tavrı takınması ve kızlarını istemekle onlara büyük bir şeref vermiş olduğunu düşünür gibi görünmesiydi. Evlilik çağında bulunan bir kızın evine sık sık gelen bir insanın isteklerini açığa vurması gerektiğini anlamıyor muydu? sonra kimseye haber vermeden, Moskova'dan ayrılması?..."

"İyi ki çekici bir kişi değil. İyi ki Kitty'nin aklını başından almadı" diyordu kendi kendine.

Oysa Wronsky tam istediği gibiydi. Zengindi, akıllıydı, soylu bir ailenin çocuğuydu. Saray ve orduda parlak bir geleceği vardı. Üstelik sevimli bir insandı. Bundan iyisi can sağlığıydı. Baloda Kitty'ye kur yapmış, onunla dans etmiş, annesi ve babasıyla tanışmıştı. Niyetlerinden şüphe edilebilir miydi? Ama bütün bunlara rağmen zavallı kadın

Anna Karenina

53

son derece hareketli bir kış geçiriyordu.

Prenses, otuz yıl önce evlendiğinde, evliliği teyzesi tarafından hazırlanmıştı. Daha önceden tanınan nişanlı onu görmek ve kendini göstermek için eve gelmişti. Bu karşılaşma iyi sonuçlar vermiş. Bu işin sorumluluğunu yüklenmiş olan teyze durumu her iki tarafa bildirmişti. Sonra bir gün gelinip kız istenmiş ve bu istek kabul edilerek her şey gürültüsüz patırtısız yapılmıştı. Hiç olmazsa, Prens şimdi bu olayları düşündüğü zaman bunun böyle olduğunu sanıyordu. Ama kızlarını evlendirmeye kalkışınca, dışarıdan pek kolay ve basit görünen bu işin ne kadar yorucu ve üzüntülü olduğunu iyice öğrenmişti.

Dolly ve Nathalie'yi evlendirirken, kocasıyla kavga etmiş bir sürü para harcanmış, üzüntü içinde günler geçirilmişti. Şimdi de aynı sıkıntılardan, kavgalardan geçmek gerekiyordu. Genel olarak bütün babaların yaptığı gibi, yaşlı prens de, kızlarının şeref ve namusu ile ilgili konularda son derece titiz davranıyordu. Hele Kitty için her zamandan daha titizdi. Her an prensesle kavga ediyor, kızının hayatını tehlikeye attığını ileri sürüyordu. Prenses bunlara eskiden beri alışmıştı, ama kocasının bu işlerde abartma yapmasının pek de haksız olmadığını, zamanın değişmiş olduğunu, bir annenin görevlerinin gittikçe zorlaştığını düşünüyordu. Kitty'nin yaşındaki kızlar serbest bir şekilde birbirleriyle buluşuyor, derslere gidiyor, erkeklerle rahat rahat konuşuyor, yalnız başlarına arabaya biniyorlardı. İçlerinde çoğu saygı denen şeyi unutmuşlardı. İşin en kötüsü, hepsi kocaların kendilerinin seçmesi gerektiğine, anne ve babalarının bu işe karışlamayacağına inanmışlardır. Bu genç kızlar ve yaşlı kimseler,. "Artık eskisi gibi evlenilmiyor" diyorlardı. Peki şimdi nasıl evleniliyordu? Prenses kime sorsa bunun yanıtını alamıyordu. Çocuklarının yaşamını belirlemek hakkını anne ba-baya veren Fransız gelenekleri kabul edilmemişti. Genç kızlara kayıt-sız şartsız serbestlik veren İngiliz gelenekleri ise kabul edilemezdi. Bir Çöpçatanın aracılığı ile evlenmeyi gerektiren Rus geleneklerine ise54

Leo Tolstoy

barbarlığın bir kalıntısı olarak bakılıyordu. Bununla herkes alay ediyordu. Prenses de katılıyordu bu alaylara. Öyleyse ne yapmak gerekliydi? Kendileriyle konuştuğu insanlar, "Bu eski düşünceleri bırakmalı. Genç kızlar evlenecekleri insanları kendileri seçmeliler. Bu ana babanın işi değildir" diyorlardı. Kızları olmayanlar için bu düşünceleri ileri sürmek kolaydı. Prenses Kitty'i arkadaşları ile serbest bırakmakla, onun kendilerinin hoşuna gitmeyen bir adama aşık olabilmesi tehlikesini göze aldıklarını biliyordu. Böyle bir adamın, iyi bir insan olmaması, yahut onunla evlenmek istememesi mümkündü. Bu yüzden Prenses evlilik sorunlarında genç kızların kendi başlarına karar vermelerinin çok tehlikeli olacağına inanıyordu. Kitty ile, öteki kardeşlerinden fazla uğraşmasının sebebi buydu.

Prenses, Wronsky'nin yalnız arkadaşlık etmekle kalacağından da korkuyordu. Kitty genç adama aşık olmuştu. Prenses bunu görüyor ve Wronsky'nin namuslu bir insan olduğunu düşünerek teselli buluyordu. Gençlerin yaşadıkları serbest yaşam durumu daha da tehlikeli kılıyordu. Ama Kitty bir baloda Wronsky ile konuştuklarını annesine anlatınca, yaşlı prenses biraz yatışır gibi olmuştu. Ama bütün endişelerinden kurtulmuş değildi. Wronsky genç kıza, annesiyle konuşmadan hiçbir önemli işe girişmediğini söylemişti. "Bu günlerde annemin burada olmaması kötü bir rastlantı, ona çok önemli bir şey sormak istiyordum" diye eklemişti.

Kitty bu sözleri fazla önem vermeden söylemişti. Ama annesi onları kendi istediği biçimde yorumlamaktan geri kalmadı. Wronsky'nin annesinin gelmesinin beklendiğini ve yaşlı kontesin oğlunun bulduğu kızdan memnun kalacağını biliyordu. Prenses biraz çelişkilerle dolu olan bu olayları iyimser bir şekilde yorumluyordu. Kaygılardan kurtulması gerekiyordu.

En büyük kızı Dolly'nin kocasından ayrılmak istemesi onu çok üzmüştü ama yine de bütün düşüncesi, küçük kızı Kitty'deydi. Kitty'nin

Arına Karenina

55

yaşamı söz konusuydu. Levine'in gelişi prensesi endileşendirmişti. Kitty'nin bir zamanlar ilgilendiği bu genç adam yüzünden, Wronsky'den soğumasının ne kadar tehlikeli olabileceğini düşünüyordu. Böyle bir davranış her şeyi kötüleştirebilir ve o kadar istenilen sonuçların gerçekleşmemesine, ya da bu gerçekleşmenin gecikmesine yol açabilirdi.

Eve gittikleri sırada, kızına, "Çoktan beri burada mıymış?" dedi.

"Bugün gelmiş anne."

Prenses ciddi bir şekilde konuşmaya başlamış, "Sana bir şey söylemek istiyorum" dediği zaman Kitty neyin söz konusu olduğunu anlayarak,

"Anne söylemeyin, söylemeyin... Ne olduğunu biliyorum, hepsini biliyorum" demişti.                                                                        

Annesinin fikirlerine o da katılıyordu ama ona bu fikirleri veren sebeplerden iğreniyordu.

"Sadece birisini cesaretlendirip..."

"Anneceğim, lütfen söylemeyin, bundan konuşmak korkutuyor beni."

Annesi, kızının gözlerinin yaşlandığını görünce, "Bir şey söyleyecek değilim, bir kelime söyleyeceğim yalnız. Benden hiç bir şey saklamayacağını söylemiştin."

Kitty bağırarak, "Hayır, hiçbir şey saklamayacağım. Söyleyecek bir şey yok şu anda" dedi.

Annesi, "Bu gözlerle yalan söylediğini ileri sürmek olanaksız bir şey" diye düşündü.

Akşam yemeğinden sonra Kitty, ilk olarak önemli bir işe kalkışan bir delikanlı gibi heyecanlıydı. Kalbi çatlayacak gibi çarpıyor, düşün-56

Leo Tolstoy

çelerini toparlayıp yöneltmek elinden gelmiyordu.

O akşamki toplantıda yaşamının tayin edileceğini biliyordu. Misafirleri bir bir düşünüyor, onları kimi zaman yanyana kimi zaman ayn ayrı tasarlıyordu. Geçmişi düşününce, Levine'i duygulanarak anıyordu. Ortaklaşa anılarının şairane bir yanı vardı. Kaybettiği ağabeysi için duyduğu dostluk zevk veriyordu ona. Onu sevdiğini kabul ediyordu. Aşkından kuşkulanmıyordu. Bu duyguyla övünüyordu bile. Oysa Wronsky'i düşününce içine bir tedirginlik çöküyordu. Aralarındaki bağıntıda sahte bir şey varmış gibi geliyordu ona. Bunun suçunu kendisine yüklüyordu. Wronsky sosyete adamlarının, soğukkanlılığına ve sakinliğine sahipti. Levine ile olan bağlantıları basit ve apaçıktı, ama Wronsky ona göz kamaştırıcı bir gelecek vaad edersen, Levine ile birlikte yaşayabileceği gelecek, iyice belirrniyor, karanlıkta kalıyordu.

Yemekten sonra, Kitty, akşam makyajı için odasına çıktı. Aynanın önünde durunca güzelliğinin ve kişiliğinin bütün güçlerine sahip olduğunun farkına vardı. Bu şaşırtıcı bir şeydi. Kendi kendine tamamen hakim ve yatışmış bir durumdaydı.

Saat yedi buçuğa doğru salona indiği .sırada, hizmetçilerden birinin, haber vermek için, "Constantin Dimitrievitch Levine' diye bağırdığını duydu. Prens de orada değildi. Kitty, kendi kendine, "Tamam" dedi. Bütün kanı sanki kalbine hücum etmişti. Bir aynanın önünden geçerken, yüzünün ne kadar sararmış olduğunu görüp korktu.

Levine'in erkenden gelmesinin sebebinin, kendisini yalnız bulup önerisini yapmak olduğunu anlamıştı. O zaman durumu bambaşka bir bakımdan gördü. Kiminle mutlu olabileceğini bilmek ve kimi seçmesi gerektiğini kararlaştırmak yalnız Kitty'e bağlı değildi. Sevdiği adamı biraz sonra hayal kırıklığına uğratmak zorunda olduğunu düşündü. Bunun sebebi de zavallı adamın ona aşık olmasından başka bir şey değildi. Ama onun elinden hiçbir şey gelmezdi. Bunun böyle olması gerekiyordu.

Anna Karenina

57

"Kendisiyle yalnız konuşup, onu sevdiğimi söylemem mi gerekiyor?. Ama bu doğru değil ki... Öyleyse ne demeli? Bir başkasını sevdiğini mi söyleyeyim. Olanaksız bu. Kaçıp gideyim buradan, görmesin beni..." diye düşünüyordu.

Ayak seslerini duyduğu sırada, Kitty kapının yanına geçmişti bile. "Böyle davranmam doğru değil. Neden korkacak mışım? Ne olursa olsun gereceği söylerim. Ondan çekinmeme neden yok" diye düşündü. Levine iriyart, güçülü ama çekingen görünüşüyle önünde belirmişti bile. Pırıldayan gözlerini genç kıza dikmişti. Genç kız sanki ona sığını-yormuş gibi baktı Levine'e. Sonra elini uzattı.

"Biraz erken geldim galiba" diyerek bakışlarını bomboş salonda dolaştırdı. Düşündüklerini söylemesi için hiçbir engel olmadığını anlayınca suratı asıldı.

Kitty masanın yakınına oturarak, "Hayır, erken değil," diye cevap verdi.

Levine cesaretini kaybetmemek için, genç kıza bakmadan ve ayakta durarak "Sizi yalnız bulmak istiyordum" dedi.

"Annem birazdan gelecek. Çok yoruldu dün. Dün..."

Genç kız ne söylediğini bilmeden konuşuyordu, tatlı ve yalvaran bakışlarını genç adama çevirmişti.

Levine ona döndü, genç kız kızardı ve sustu.

"Dün burada uzun zaman kalıp kalmayacağın bilmediğimi, bunun size bağlı olduğunu söylemiştim."

Kitty başını yere eğmişti. Levine'in söylediklerine ne cevap vereceğini kestiremiyordu.

"Size bağlı olduğunu söylemiştim" diye tekrar ediyordu. "Şunu söylemek istiyorum, şey... bunun için gelmiştim zaten... Karım olur musunuz?" diye mırıldandı Levine. Söylediklerinin farkında değil gibiydi. Sonra susup genç kıza baktı.

Kitty başını kaldırmadı. Zar zor nefes alıyordu Yüreği mutlulukla58

Leo Tolstoy

yüklüydü. Bu sevginin böylece açıklanmasından bu kadar güçlü bir heyecan duyacağını aklına bile getirmemişti. Ama bu duygu bir an sürmüştü. Wronsky'i düşündü. O zaman samimi ve duru bakışlarını Levine çevirerek, hızla,

"Özür dilerim, bu olamaz..." dedi.

Bir an önce ona ne kadar yakındı, oysa şimdi nasıl uzaklaşmış ve bir yabancı haline girmişti.

"Başka türlü olamazdı zaten" dedi Levine. Genç kıza bakmıyordu.

Sonra selam vererek, uzaklaşmak istedi...

Tam o sırada Prenses içeri girdi. Onları yalnız ve üzüntülü görünce adamakıllı ürkmüştü. Levine hiçbir şey söylemeden Prenses'in önünde eğildi. Kitty gözlerini yerden kaldırmıyor ve bir şey söylemiyordu. "Tann'ya şükürler olsun, teklifi geri çevirmemiş" diye düşündü. Perşembe günü konuklarını ağırlarken yüzünde beliren gülümseyiş yeniden ortaya çıkmıştı.

Oturup, Levine kır yaşamı üzerine sorular sordu. Levine de oturmuştu, başkaları içeri girerken gözden kaybolmayı tasarlamıştı.

Beş dakika sonra, Kitty'nin arkadaşlarından birisi olan ve geçen kıştan beri evli bulunan Kontes Nordstone'ın geldiği bildirildi.

Bu kupkuru, sarı, sinirli ve hastalıklı bir kadındı. Kitty'i çok seviyor ve bu sevgisi, bütün evli kadınlarda görüldüğü gibi, arkadaşını kendi evlilik görüşüne uygun düşen bir biçimde hemen evlendirmek şeklinde ortaya çıkıyordu. Kitty'nin Wronsky ile evlenmesinin doğru olacağını söylüyordu. Kışın başından beri, Cherbatzky'lerde gördüğü Levine'yi beğenmemişti. Onu görünce alay etmekten kendini alamıyordu.

"Bana yukarıdan bakmasından, konuşulmaya değer bulmamasın-

Anna Karenina

59

dan hoşlanmıyorum" diyordu Levine'den söz ederken.

. Gerçekten de Levine, kontesi pek beğenmiyor ve onun övündüğü" şeyden, yani maddi sandığı her şeye karşı küçümsemeyle bakmasından, sinirliliğinden iğreniyordu.

Levine ve Kontes arasında, sosyetede birçok insanlar arasında görülen bir bağlantı vardı. Birbirleriyle dost görünüyorlar, ama aslında gücenmeyecek kadar birbirlerini küçümsüyorlardı.

Kontes içeri girer girmez Levine'e dönerek,

"Oo, Costantin Dimitrich, bizim şu iğrenç Babil'imize geri döndünüz demek," diyerek, kupkuru elini uzatıp, Levine'e, kışın başında-Moskova'yı Babil'e benzetmiş olduğunu hatırlattı. "Babil mi değişti yoksa siz mi kötü bir adam oldunuz?" diye ekledi. Yüzünde alaycı bir gülüş dolaşıyor, Kitty'e bakıyordu.

"Söylediklerimi bu kadar iyi anmanız beni utandırdı" diye yanıt verdi Levine. Kendini toparlayıp, Kontesle konuştuğu zaman takındığı yarı soğuk yan iğneleyici davranışı hemen ele almıştı. "Yoksa söylediklerim sizi etkiliyor mu?"

"Tabii, dikkat ediyorum. Kitty, .bugün yine mi patinaj yaptın?" dedikten sonra arkadaşıyla konuşmaya koyuldu.

Levine o an kalkıp gitmenin yanlış olduğunu bildiği halde, bütün gece orada kalıp, sıkıntı çekmenin daha da yanlış olduğunu düşünerek,-Kitty'e görünmeden sıvışmak istiyordu. Tam ayağa kalkacağı sırada, Prenses,

"Moskova'da uzun zaman mı kalacaksınız. Siz bölge hakimi değil misiniz? Bölgenizden uzun zaman ayrı kalabilir misiniz?" diyerek Le-vine'i sorguya çekti.

"Uzun zaman kalmayacağım Prenses. Ama işlerimden çekildim. Burada yalnız birkaç gün kalacağım" dedi.

Kontes Nordstone, Levine'in surat astığını görünce, "Bir şeyler olmuş. Ama konuştururum onu. Kitty'nin önünde Levine'i gülünç hale

üaUllıillllhnlliljllUllll60

Leo Tolstoy

sokmak en büyük eğlencem" diye düşündü.

Levine'e dönerek, "Costantin Diritrich, siz her şeyi biliyorsunuz, bana bizim Kalouga'daki arazimizde, köylüler ve kanlarının bütün ellerindekini içkiye yatırıp, kiralarını ödememelerini açıklayabilir misiniz? Bir köylü dostu olan siz bu hareketi nasıl haklı çıkaracaksınız bakalım?" dedi.

Tam bu sırada bir kadın içeri girdi: Levine ayağa kalkarak:

"Özür dilerim, kontes size cevap veremem, çünkü hiçbir şey bilmiyorum bu konuda" dedi. İçeri giren kadının ardından bir delikanlı geliyordu.

"Bu Wronsky olmalı" diye düşündü Levine. Yan gözle Kitty'e baktı. Genç kız Wronsky'nin geldiğini daha önce farketmiş, Levine'i gözlüyordu. Genç kızın pırıldayan gözlerini görünce, Levine Kitty!nin bu delikanlıya aşık olduğunu anladı.

Rakipleriyle karşılaşan erkeklerin çoğu, karşılarındakinin hiçbir üstünlüğü olmadığını yanılgılarla dolu bir insan olduğunu düşünürler. Bazıları da bütün üstünlüklerin rakiplerinde bulunduğunu düşünmeye eğilimlidirler. Levine bu ikincilerdendi. Wronsky'nin çekici ve sevimli yanlarını bulmakta gecikmedi. Bu apaçık ortadaydı. Esmer, orta boylu, oranlı bir vücudu olan, yakışıklı, kibar bir insandı. Kısa kesilmiş saçlarından, üniformasına kadar her şeyde sade ve incelik doluydu. Wronsky kendisiyle aynı zamanda gelmiş olan kadına yol verdi. Sonra önce prensese, sonra Kitty'nin yanına gelince, bakışında bir tatlılık, gülüşünde bir mutluluk ve zafer beliriyor gibi geldi Levine'e. Kitty'e elini uzattı ve önünde saygıyla eğildi.

Orada bulunanları ayrı ayrı selamladıktan ve hepsiyle birer ikişer kelime konuştuktan sonra, durmadan kendisine bakan Levine'e bakmaksızın oturdu.

Prenses bir el hareketiyle Levine'i göstererek, "Baylar izin verirseniz sizi birbirinize tanıştırayım Dimitrich Levine, Kont Alexis Kirilo-

Anna Karenina

61

vitch Wronsky" dedi.

Wronsky yerinden kalkarak, Levine'in elini dostça sıktı.

İçten bir gülümseyişle, "Bu kış sizinle oturup konuşmam gerekiyordu, yazık ki Moskova'dan ayrılmıştınız" dedi.                       *

Kontes söze karışarak, "Costantin Dimitrich, şehiri ve şehirlileri küçümser, onların yanından uzaklaşır" dedi.

"Bu kadar iyi anımsadığınıza göre sözlerim sizi fazlaca etkiliyor" dedi Levine. Biraz önce söylediklerini tekrar etmiş olduğunu düşününce kızardı.

Wronsky Kontes ve Levine'e bakarak gülümsedi.

"Demek hep şehirden uzakta yaşıyorsunuz" dedi. "Kışın bunaltıcı bir yaşam olmalı bu."

Levine sert bir sesle, "İnsanın yapacak işleri olunca öyle değildir, zaten yapayalnız olunca sıkılmıyor insan" dedi.

Wronsky, "Kır yaşamını ben de severim" dedi.

Kontes, "Umarım bütün hayatınızı orada geçirmekten hoşlanmazsınız" dedi.

"Bilmem. Hiç böyle bir yerde uzun zaman kaldığım olmadı. Ama annemle birlikte Nice'de geçirdiğim kış sırasında, bizim kır yaşamını ve müzikleri öyle özledim ki, tahmin edemezsiniz. Biliyorsunuz Nice bunaltıcı bir yerdir. Apoli ve Sorento için de aynı şey söylenebilir. İşte oralarda gerçekten Rusya aklına geliyor insanın. Hele Rus kır yaşamı..."

Genç adam hem Kitty'e hem de Levine'yle konuşuyordu. İyilik dolu bakışlarını onlann üzerlerine çeviriyor ve aklından geçenleri olduğu gibi söylüyordu.

Konuşma hiç gevşemiyordu, bu yüzden yaşlı prenses konuşmaya karışıp sessizlikleri ortadan kaldırmak zorunda kalmadı. Öte yandan Kontes de Levine ile eğlenmek olanağını ele geçirememişti.

Levine konuşmaya katılmak istiyor ama bunu bir türlü beceremi-62

Leo Tolstoy

Anna Karenina

63

yordu. Her an "İşte şimdi gidebilirim" diye düşünüyor, ama bu düşüncesini gerçekleştiremiyordu. Sanki bir şey bekliyordu.

Spiritizmadan, dönen masalardan, ruhlardan söz açılmıştı. Spiri-tizmaya inanan Kontes, tanığı olduğu inanılmaz olaylar anlatmaya koyulmuştu.

Wronsky gülümseyerek, "Kontes lütfen bunları gösterin bana, bütün iyi niyetimi koyduğum halde, olağanüstü bir şey göremedim ben" diyordu.

"Tabii bir daha cumartesiye istediğini yerine getirebilirim" dedi Kontes. "Ama siz inanıyor musunuz bunlara Costantin Dimitrich" diye Levine'e sordu.

"Cevabımı nasıl olsa biliyorsunuz, neden soruyorsunuz bana" dedi Levine.

"Ağzınızdan duymak istiyorum da..."

"Bana kalırsa, dönen masa hikâyeleri, sosyetemizin ne kadar geri olduğundan başka bir şey göstermez. Bu bakımdan köyülerden farkımız yoktur. Köylüler alınyazısına, nazara inanırlar, oysa siz..."

"Demek inanmıyorsunuz siz?"

"Böyle şeylere inanamam Kontes..."

"Peki. bunları kendim gördüğümü söylersem."

"Köylüler ile hayaller gördüklerini söylerler."  .

"Demek gerçeği söylediğime inanmıyorsunuz?"

Kontes bunları söyledikten sonra gülmeye başladı...

Kitt Levine hesabına kızarak söze karıştı, "Hayır Marie, Constan-tin Diritrich spiritizmaya inanmadığını söylüyor" dedi. Levine Kitty'nin duyduklarını anlamış daha şaşırmış bir durumda konuşmaya başlamıştı. Wronsky hemen atılıp, kibarlık sınırlarını aşmak üzere olan konuşmayı yumuşatmaya çalıştı, tatlı tatlı gülümseyerek.

"Böyle bir şeyin mümkün olmadığını mı söylemek istiyorsunuz yoksa?" dedi. "Niçin olmasın, ne olduğunu anlamadığımız elektriği

kabul etmiyor muyuz? Bilinmedik yeni bir kuvvet niçin var olmasın? Sonra..."

Levine, Wronsky'nin sözünü kesti, "Elektrik bulunduğu zaman, onun ortaya çıkardığı olaylar biliniyordu. Bu olay ve belirtiler yüzyıllarca gözlenmiş ama bunun nedeni ve nereden doğdukları açıklanamamıştı. Elektriğin uygulanması bunlardan sonra yapıldı. Oysa ispirtiz-macılar önce yazılar yazmak ve masaları harekete geçirmekle başladılar. Bilinmeyen bir kuvvetin varlığı sonradan sorun oldu."

Wronsky her zamanki gibi dikkatle dinliyor ve sanki ilgileniyormuş gibi görünüyordu.

"Ama ispirtizmacılar, gerçi bu kuvvetin belli şartlar altında ortaya çıktığını ve etkilendiğini biliyoruz ama ne olduğunu henüz anlamış değiliz diyorlar. Bunu ortaya çıkarmak bilginlerin işidir, diye ekliyorlar. Niçin yeni bir kuvvet var olmasın ki...."

Levine karşısındakinin yeniden sözünü keserek, "Çünkü kehribarı yün bir kumaş parçasına ne zaman sürerseniz belli bir elektrik etkisi edebildiğiniz halde, spiritizma yoluyla böyle belli sonuç ve etkiler elde edemezsiniz, bu olaylar doğal olaylar sayılamazlar" dedi.

Wronsk, konuşmanın bir salon için fazla ciddi bir duruma geldiğini anlayınca, cevap vermedi. Konuyu başka yana çekmek için, kadınlara dönerek,

"Niçin hemen bir deneme yapmayalım kontes?" dedi.

Levine düşüncesini sonuna kadar götürmek ve açıklamak istiyordu.

"İspitrizmacıların yaptıkları mucizeleri bir kuvvetle açıklamaya kalkışmaları, bence hiçbir zaman başarıyla sonuçlanmayacaktır" dedi. "Bu kuvvetin doğaüstü bir kuvvet olduğunu söyledikleri halde, maddi bir sınavdan geçirmek istiyorlar onu."

Herkesin kendisinin sözünü bitirmesini beklediğini anladı ve sustu.64

Leo Tolstoy

Kontes, "Bana kalırsa siz çok iyi medyumluk yaparsınız" dedi. "Coşkun bir tarafınız var."

Levine cevap vermek için ağzını açtı ama bir şey söylemeden kıpkırmızı kesildi.

"Haydi hanımlar, masaları sınavdan geçirelim bakalım" dedi VVronsky. "İzin verir misiniz prenses?"

Kitty de ayağa kalktı. Levine ile göz göze geldiler. Genç kız onun çektiği acının nedenlerini bildiği için daha da acıyordu ona. Bakışlarıyla Levine'e sanki, "Özür dileim, bağışlayın beni, öyle mutluyum ki" diyordu. Levine'in gözlerinde, "Herkesten, sizden de, kendimden de nefret ediyorum" der gibi bir anlarn vardı. Şapkasını arıyor, gitmeye hazırlanıyordu.

Ama şans yine ondan yana çıkmamıştı. Ötekiler tam masaların çevresinde oturdukları, Levine'in de dışarı çıkmaya kalktığı sırada, yaşlı prens içeri girdi. Kadınları selamladıktan sonra, Levine'i görerek:

"Ooo" diye neşeyle bağırdı. "Burada olduğunu bilmiyordum. Ne zamandan beri buradasın, sizi gördüğüme sevindim" dedi.

Prens Levine'e hem "Sen", hem de "Siz" diyordu. Levine'in koluna girip, Wronsky'e hiç dikkat bile etmedi. Wronsky Levine'in arkasında bekliyor, prensi selamlamaya hazırlanıyordu.

Kitty, bu olup bitenlerden sonra, prensin Levine'e gösterdiği yakınlığın genç adamı daha da üzeceğini anlıyordu. Prens, Wronsky'i soğuk bir şekilde selamlamıştı. Bu soğuk davranışa şaşıran Wronsky bunun nedenini sorar gibi bir tavır takınmıştı.

Kontes, "Prens, Constantin Diritrich"i elimizden almayın, bir deneme yapacağız" dedi.

"Hangi denemeyi yapacaksınız? Masaları mı döndüreceksiniz yoksa? Bence oyun daha iyidir" dedi. Bunları söylerken de, bu işe önayak olduğunu anladığı Wronsky'e gülerek bakıyordu.

Wronsky şaşkın bir şekilde prense gülümsedikten sonra, Kontes

Arına Karenina

65

Nordstone'a döndü. Bir hafta sonra verilecek olan bir balodan söz etmeye koyuldular. Kitty'e dönerek, "Umarım siz de gelirsiniz baloya" dedi.

Yaşlı prens yanından ayrılır ayrılmaz, Levine ortadan kayboldu. Bu akşamdan aklında kalan tek hayâl, Wronsky'nin baloyla ilgili sorusuna güleç ve mutlu bir yüzle cevap veren Kitty'di.

O akşam, Kitty annesine Levine ile arasında neler geçtiğini anlatıyordu. Genç adama üzüntü duyurmaktan hoşnut olmamıştı ama kendisine evlenme teklifi yapılmış olmasından hoşlanmaktan da geri kalmamıştı. Doğru hareket ettiğinden güven duyduğu halde o gece yatağa girdikten sonra uzun süre uyuyamadı. Bir anı kafasının içinden çıkmıyor, onu etkiliyordu. Levine'i prensin yanında ayakta, gözleri dolu bir durumda kendisine ve Wronsky'e bakarken görüyordu. Ama sonra bunun yerine geçen bir başka hayâl kafasında beliriyor, erkekçe güzel yüzünü, seçkin sessizliğini, iyilik dolu tutumlarını, onu gösterdiği aşkı aklına getiriyor ve için için neşeleniyordu. Mutluluğuna gülümseyerek, başı yastıklara düşüyordu.

"Bu çok acı, evet çok acı. Ama benim elimden ne gelir?" diyordu. Ama içinden bir başka ses bunun tam tersini söylüyordu. Levine'i kendine çekmek ve sonra geri çevirme onun suçu muydu? Bunu bilmiyordu. Bütün bildiği mutluluğunun lekesiz bir mutluluk olmadığıydı. "Tannm acıyın bana, bana acıyın" diye uyuyana kadar dua etti.

Bu sırada, prens ve prenses, odalarında en sevdikleri kızları üzerinde kavga edip duruyorlardı.

Prens üzerinde kalın kürklü geceliği olduğu halde elini kolunu sallayarak, "İşte istediğiniz oluyor, gördünüz mü?" diye bağırıyordu. "Ne gururunuz ne de asaletiniz kaldı. Kızınıza koca aramak gibi iğrenç ve66

Leo Tolstoy

aşağılık bir tutum içerisinde bulunuyorsunuz."

Prenses, adeta ağlarcasına, "Peki ama Prens ben ne yaptım?" diyordu.

Kızıyla konuşmasından hoşnutluk duyarak, gelip kocasına iyi geceler dilemek istiyordu. Levine'in davranışından bir şey söylememiş, sadece Wronsky'nin niyetleriyle ilgili bir şeyler üstü kapalı konuşmuştu. Prenes bu işe olmuş bitmiş gözüyle bakıyordu. Tam bu sırada prens kızmış ona kötü sözler söylemeye başlamıştı.

"Ne mi yaptınız? Önce bir adamı çağırdınız. Bundan bütün Moskova halkı olarak sözedecek. Toplantılar yapmak istiyorsanız yapın ama herkesi çağırın. Yalnız sizin istediğiniz adamı çağırmayın. Moskova'nın bütün kakavanlarım, (Prens gençlere böyle diyordu,) çağırın. Çalgıcıları da çağırın, dans etsinler. Ama bu geceki gibi toplantılar yapmayın. Bunu görmek iğrendiriyor beni, bu kadar düşmeyecektiniz, küçük kızcağızın aklını başından aldınız. Levine bu Petersburg'lu sersemden bin kere üstündür, bu sersem ötekilere benziyor, hepsi aynı fabrikadan çıkmışlar..."

"Peki benim suçum neden ileri geliyor?"

"Neden mi..." diye kızarak bağırdı Prens.

"Seni dinleyecek olsam kızımızı bir türlü evlendiremeyeceğimiz-den eminim. Yahut kır yaşamına alışmak gerekecek..."

"Beğenmiyor musun?"

"Dinle beni... Ben söz vermiş falan değilim. Ama böyle güzel, genç, aşık bir adamın nesi eksik..."

"Siz böyle sanırsınız. Peki küçük kız aşık olursa ne yapacağız. Zaten şimdiden aklı başından gitmiş. İspritizma, Niş şehri, balo ben bunları görmüyor muyum sanki? (Prens bunları söylerken her kelimede eğilip selam alarak karısının taklidini yapmaya çalışıyordu). Zavallı Catherine'mizi mutsuz bir kadın yaptığımız zaman memnun olacağız."

"Böyle düşünmenin sebebi ne?"

Anna Karenina

67

"Düşünmüyorum, biliyorum bunu. Biz erkekler bunu anlarız. Sizler zerresini göremezsiniz.Bir yanda Levine gibi ciddi niyetleri olan bir adam var, öte yanda eğlenmekten başka bir şey düşünmeyen zıpırın biri..."

"Senin kendi görüşlerin bunlar."

"Bu görüşlerini hatırlayacaksın ama iş işten geçmiş olacak, Dac-hinka'yı unutma..."

Dolly aklına gelince Prenses sözünü kesti, "Peki, peki, konuşmayalım" dedi.

"Konuşmayalım tabii... İyi geceler..."

Karı koca birbirlerini kucakladılar, adet üzerine haç çıkararak ve her ikisi de eski düşüncelerinden caymış bir durumda ayrıldılar.

Bu akşamın sonucunda, Kitty'nin yaşamının belirlenmiş olduğundan emin olan Prensesin bu güveni biraz sarsılmıştı. Odasına girip, ne idiğü belirsiz korkunç geleceği düşünerek, o da Kitty gibi, "Tanrım bize acı, Tannm bize acı" diye dua etti.

Wronsky aile yaşamı nedir görmemişti. Gençliğinde herkesin gözünü kamaştıran annesi, evliliği ve özellikle evliliğinden sonra, herkesin dedikodusunu ettiği gönül maceraları yaşamıştı, babasını tanımamıştı.

Öğrenimini parlak bir şekilde tamamladıktan hemen sonra, subay olarak çıkmış ve Petersbourg'un en fazla aranan bir birliğinde görevlendirilmiş, bu sırada sosyete yaşamına karışmıştı. Ama gönül bağlan onu bu hayata çekmiyordu.

İlk olarak Moskova'da, bir genç kızın yanında olmanın verdiği nazları tatmıştı. Bu genç kız tatlı, saf bir yaratıktı, kendisi de onu sevdiğini seziyordu. Petersbourg ile buradaki yaşamın arasında büyük bir68

Leo Tolstoy

fark vardı, bu fark hoşuna gidiyordu onun. Baloya genç kızı çağırıyor, anasını, babasını görüyor, önemsiz şeyler üzerinde onunla saatlerce konuşuyordu. Ama bu önemsiz şeyler genç kıza söylenildiği zaman, özel bir anlam kazanıyorlardı. İkisinin arasında bağlar yaratıyorlardı. Evlenmek niyeti olmayınca, böyle bir davranışın bir baştan çıkarma olarak düşünülebileceği aklına bile gelmiyordu. Onun gözünde bu sadece bir yeni eğlenceydi. Bu yeni eğlenceyi tadıyordu sadece.

Kitty ile evlenmediği takdirde, genç kızı mutsuz edeceğini söylemiş olsalardı, buna şaşırırdı, inanmazdı buna. Bu eğlenceli arkadaşlığın tehlikeli görülebileceğine ve kendisini evliliğe sürükleyeceğine akıl erdiremezdi. Evlenme olanağı aklına bile gelmemişti onun. Evlilik yaşamını anlamadığı gibi, bekarlık yaşamının verdiği düşüncelerin sonucu olarak, evli erkekleri , acaip bir ırkın örneği olan, gülünç ve kendisine düşman varlıklar olarak görüyordu. Wronsky o akşam Cher-batzky'lerde bulunmasının ne gibi konuşmalara yol açtığını hiç aklına getirmediği halde, oradan çıkınca Kitty ile aralarındaki bağlantının-başka bir biçime girmiş olduğunu ve bir karar vermenin zamanı geldiğini anlamıştı. Ama bu ne gibi bir karar olacaktı, bunu kestiremiyordu.

Evine dönerken içi tatlı duygularla dolu olarak, "İşin en güzel yanı, birbirimizle açıkça konuşmadığımız halde, niyetlerimizi ve duygularımızı bu kadar iyi bir şekilde anlamamız ve onun beni sevdiğini o kadar kolaylıkla anlatması" diye düşünüyordu. "Ne kadar tatlı, güvenli ve sade bir hali vardı. Bu beni daha iyi bir insan yapıyor. Benim de bir kalbim ve iyi taraflarım olduğunu anlıyorum... O aşk dolu güzel gözler... Ne yapalım? Hiç; bu hem onun, hem benim hoşuma gidiyor, hepsi bu kadar" diye ekliyordu içinden...

Bundan sonra yatana kadar nasıl zaman geçireceğini düşündü. "Kulübe mi gideyim? Bezik mi oynayayım? Yoksa İgnatine ile şampanya mı içeyim? Hayır, Oblonsky'i bulmak için Chateau de Fleure'e gidip Oblonsky'i bulayım. Hayır bu da can sıkıcı bir şey. Cher-

Anna Karenina

69

batzky'lerden çıktıktan sonra eve gidebilirim" diye düşündü. Gerçekten de odasına döndü. Yemek yedikten sonra soyunup yatağa girdi, başını yastığa koyar koymaz derin bir uykuya daldı

Ertesi gün saat on birde, annesini karşılamak üzere gara giden Wronsky'nin karşısına ilk tanıdık olarak Oblonsky çıktı. Oblonsky kızkardeşini karşılamaya gelmişti.

"Merhaba Kont" diye seslendi Oblonsky, "Kimi aramaya geldin buraya?"

Oblonsky ile karşılaşanların yüzünde beliren o gülümseme ile Kont, "Annemi" diye yanıt verdi. Elini sıktıktan sonra onunla birlikte merdivenleri çıkmaya koyuldu. "Bugün Petersbourg'dan gelmesi gerekli" diye ekledi.

"Ben de seni saat sabahın ikisine kadar bekledim. Cherbatzky'ler-den çıktıktan sonra nereye gittin?"

"Eve gittim" dedi Wronsky. "Doğrusu başka bir yere gitmek gelmiyordu içimden. Cherbatzky'lerde çok güzel bir gece geçirmiştim."

"Aşıkları gözlerinden tanırım ben" diye söze başlayan Stephane İArcadievitch bir gün önce Levine'e söylediği tekerlemeleri Wronsky'e de sayıp döktü.

Wronsky gülümsedi ama kendini savunmadı. Konuyu hemen değiştirmeyi tercih etti.

"Peki sen kimi karşılamaya geliyorsun?" dedi.

"Ben mi? Güzel bir kadını..."

"Gerçekten mi?"

"Kötü düşünenin Allah cezasını versin. Bu güzel kadın kardeşim iAnna'dır."

"Ha... Madam Karenin" dedi Wronsky...70

Leo Tolstoy

"Tabii tanıyorsun onu?"

"Tanıyorum sanırım. Ama belki de yanılıyorumdur." Wronsky dalgın görünüyordu. Karenina ismi can sıkıcı ve sahte bir insan aklına getirmişti.

"Ama hiç olmazsa, ünlü eniştem Elexis Karenine'i tanıyorsundur. Onu tanımayan yoktur zaten."

"Evet ismini duydum. Yüz olarak da tanırım onu. Çok bilgili ve akıllı bir insan ama benim sevdiğim bir tip değil" dedi Wronsky.

"Evet ilgi çekici bir adam ama çok tutucu. Ama yaman bir adam, evet yaman bir adam" dedi Oblonsky.

Wronsky gülerek, "Kendisi için fena değil" dedi. Sonra kapıda annesinin eski uşaklarından birini görüp, "Ha, geldin mi? Gir içeri" dedi.

Wronsky, Stephane Arcadievitch'i görenlerin hepsinin duyduğu tatdan başka son zamanlarda onunla karşılaşmaktan ayrı bir tat da alıyordu. Bu Kitty'e yaklaşmanın başka bir çeşidiydi. Bu yüzden onun koluna girip, neşeli bir şekilde;

"Bir yerde yakında kendimizi iyi bir ağırlayalım."

"Şüphesiz, yaparız. Baksana, benim dostum Levine'i tanıdın mı?"

"Evet, ama pek erken kaçtı."

"Yaman bir delikanlı değil mi?" dedi Oblonsky.

"Bilmem neden, bütün Moskovalılar, tabii konuştuklarım bir yana" dedi Wronsky alaylı bir şekilde, "Kızıp bana ders vermeye kalkıyorlar."

Stephane Arcadievitch gülerek, "Haklısın doğrusu" diye cevap verdi.

•Wronsky bir memura, "Tren geliyor mu?" diye sordu.

"Son duraktan ayrıldı efendim..."

Garda gidip gelmelerin, gürültülerin artması, jandarma ve yüksek dereceli memurlarla, yolcuları karşılamaya gelenlerin çoğalması, trenin gelmek üzere olduğunu gösteriyordu. Hava soğuktu, rayların ara-

Anna Karenina

71

smdan geçen kış elbiselerini giymiş işçilerin karaltıları sis içinde belli-belirsiz gözüküyordu. Gara giriş düdüğü duyulmaya başlamıştı bile, devasa bir kitlenin ilerlemesinden çıkan gürültü ortalığı dolduruyordu.

Levine'in Kitty hakkında düşündüklerini Wronsky'e anlatmak isteyen Stephane Arcadievitch, "Hayır haksızsın, arkadaşımı anlamamışsın" diyordu. "Çok sinirli bir adamdır o. Bu yüzden arasıra tatsızlık yapar ama çoğu kere sevimlidir. Dün onu çok mutlu veya çok mutsuz kılacak nedenler de vardır/' Bu sözleri gülümseyerek söylüyordu. Wronsky karşısında olduğu için ona duyduğu sevgi yüzünden bir gün önce Levine'e duyduğu yakınlık ve sevgiyi unutmuş, gibiydi.

Wronsky durarak, sordu,

"Baldızınızla evlenmek istediğini mi söylemek istiyorsun?"

"Evet bunu yapmış olabilir. Dün akşam bunu sezinlemiştim. Gece erken ve üzüntülü bir halde ayrıldığına göre, önermiş olmalı. O kadar uzun zamandan beri aşık ki, bunu düşünmek insanı üzüyor."

Wronsky dimdik durup yürümeye başlayarak, "Ya demek öyle" dedi. "Ama daha iyi bir istekli umut edebilir. Zaten tanımıyorum kendisini, ama içinde bulunduğu kötü bir durum olmalı. Erkeklerin çoğunun Clara ile yetinmesinin nedeni bu zaten. Bu çeşit kadınlarla başarısızlığa uğranırsa bundan yalnız cüzdanınız zararlı çıkar. İşte tren geldi..."

Tren yaklaşıyordu. Peron sanki sallanıyordu, soğuk havada ağırlaşmış gibi görünen sisi önünden sürüp götüren lokomotif ortaya çıkmıştı. Yavaş yavaş büyük tekerleği çeviren pistonun açılıp kapandığı görülüyor, makinist gardakileri selamlıyordu. Şimendiferin arkasındaki bagaj vagonu peronu daha da sarstı, kafese konmuş olan bir köpeğin acı bağrışları duyuldu. Sonunda yolcu vagonları göründü.

Çevik hareketli ve gösterişli bir kondüktör, vagonlardan birinden atlayarak düdüğünü çaldı. Onun ardından sabırsız yolcular indi. Bir koruma subayı, güler yüzlü aceleci bir iş adamı, ve sırtında bir heybe72

Leo Tolstoy

bulunan bir köylü.

Oblonsky'nin yanında duran Wronsky bu görünümü seyrediyordu. Annesini unutmuştu. Kitty hakkında duydukları onu heyecanlandırmış ve neşelendirmişti. Farkına varmadan dimdik duruyordu. Gözleri pa-nldıyordu, bir zafer kazanmış gibi hissediyordu kendini.

Kondöktür yanına yaklaşarak,

"Kontes Wronsky bu vagonda" dedi.

Bu sözler onu uyandırmış, annesini ve onunla konuşacaklarım hatırlamıştı. Kendisine açıkça söylememişti ama annesine pek saygı beslemiyor ve onu sevmiyordu. Ama yetiştirilme biçimi ve çevresi yüzünden, annesine saygılı davranmaktan geri kalacağını düşünemiyor-du bile. Ona bağlılığı ve saygısı eksiklikçe, davranışındaki kibarlık artıyordu.

Wronsky kondüktörü izleyerek vagona girdi. Kapıda bir kadınla karşılaştı ve bir sosyete adamına vergi incelikle, bu kadının en yüksek tabakaya ait birisi olduğunu kavradı. Af diledikten sonra yürümeye devam etti. Ama inceliği, ile dönüp bir kere daha kadına bakmaktan kendini alamadı.

Tam Wronsky baktığı sarada kadın da başını çevirdi. Gür kirpiklerin daha da koyu gösterdiği gözlerin de dostça ve iyilik dolu bir bakış belirmişti. Wronsky'i sanki tanıyormuş gibi bakmıştı. Sonra kalabalıkta birisini aramaya koyuldu. Bu bakış çok kısa olduğu halde, Wronsky, gözlerdeki canlı anlamda ve yarı aralık taze dudakların gülüşünde bir canlılık bulunduğu anlamaktan geri kalmadı. Sanki bile bile sakladığı bir gençlik ve neşe vardı bu kadında. Bunun farkında değildi belki. Ama gözlerindeki kıvılcım her şeyi açığa vuruyordu.

Wronsky vagona girdi. Siyah bukleli, durmadan göz kırpan yaşlı

l Arına Karenina

73

annesi, onu ince dudaklannda beliren bir gülümseyişle karşıladı. Oturduğu yerden kalktı, elindeki çantayı hizmetçisine uzattı. Sonra kupkuru elini oğluna uzatarak, onu alnından öptü.

"Telgrafımı aldın değil mi? İyisin demek, Tanrı'ya şükürler olsun"

dedi.

Oğlu yanına oturarak, "Yolculuğun iyi geçti mi?" diye sorduğu zamanda kapının yanında konuşan kadının söylediklerine kulak kabartıyordu. Bu kadının demin karşılaştığı kadın olduğundan emindi. Dinlediği ses, "Sizinle aynı düşüncede değilim" diyordu. "Bu Petersbourg'lulara yakışan bir görüş hanımefendi." Kadın, "Hayır, bu sadece kadınca bir düşüncedir" diye cevap verdi.

"Öyleyse elinizi öpmeme izin verin?"

"Güle güle İvan Petrovich. Kardeşimin nerede olduğunu görüyor musunuz? Gönderin bana onu" dedi ve kompartımana girdi.

Bayan Wronsky kadına dönüp, "Kardeşinizi buldunuz mu?" dedi. Wronsky o zaman bu kadının Bayan Karenin olduğunu anladı. "Kardeşiniz burada efendim" dedi, ayağa kalkarak. "Sizi tanımadığım için özür dilerim. Zaten sizinle karşılaşmak onuruna o kadar az sahip oldum ki beni tanıyamazdınız."

"Hayır tanırdım sizi" diye cevap verdi. "Annenizle, bütün yolculuk boyunca sizden söz ettik. (Tutmaya çalıştığı gülüş yüzünü aydınlatıyordu.) Kardeşim gelmiyor mu peki?" Yaşlı Kontes, "Çağırsana Alexis" dedi.

Wronsky kompartımandan çıkıp seslendi, "Oblonsky, buraya gel!" Bayan Karenin kardeşini orada görünce, gelmesini beklemeden, dışarı çıktı, hızla ona doğru yürüyerek, incelik ve enerji dolu bir hareketli kolunu boynuna doladı ve onu kucakladı.

Wronsky gözlerini ondan ayıramıyor ve ona baktıkça nedenini bilmeden gülümsüyordu.74

Leo Tolstoy

Kontes, Bayan Karenin'den söz ederek, "Çok hoş bir kadın değil mi?" dedi, "Kocası bana emanet etti onu. Çok iyi oldu bu. Yol boyunca gevezelik ettik. Eee.... Sen ne yapıyorsun bakalım. İyice aşıkmışsın diyorlar, çok iyi yavrum, çok iyi."

Wronsky soğuk bir şekilde, "Neden söz ettiğinizi anlayamadım anneciğim" dedi. "Çıkalım."

Tam bu sırada Kontesle ayrılmak üzere bayan Karenin içeriye girdi.

Neşeli bir şekilde, "tşte Kontes, siz oğlunuzu, ben de kardeşimi bulduk. Doğrusu bütün hikâyelerimi bitirmiştim. Anlatacak bir şeyim kalmamıştı."

"Bunun önemi yok" dedi Kontes elini uzatarak, "Sizinle bütün dünyayı dolaşsam canım sıkılmaz. Siz hem susmaktan hem konuşmaktan hoşlanan , az bulunan kadınlardan birisiniz. Oğlunuz için de endişelenmeyin. Nasıl olsa görürsünüz."

Bayan Karenin kımıldamadan durup söylenilenleri dinliyordu. Gözlerinin içi gülümsüyordu.

"Anna Arcadievna'nın sekiz yaşlarında bir oğlu var. Şimdiye kadar hiç yalnız bırakmamış onu, bu yüzden üzülüyor."

"Yol boyunca, kontesle oğullarımızdan söz ettik. Ben bizimkilerden, o da kendi oğlundan sözediyordu" dedi. Bayan Karenina Wronsky'ye bakarak, tatlı tatlı gülümsüyordu.

Bu hafif meşrepliğe karşılık verir gibi, Wronsky, "Bu sizi pek eğlendirmiş olmalı" dedi. Ama genç kadın konuşma şeklini değiştirmişti bile. Yaşlı kontese dönerek,

"Bu güzel gün için size çok teşekkür ederim, hoşçakalın Kon-tes"dedi.

Kontes, "Güle güle... İzin verin sizi kucaklayayım. Doğrusu beni hayran ettiniz" diye cevap verdi.

Bu çok basit ve sıradan bir söz olduğu halde Bayan Karenin kızar-

dı ve eğilerek alnını kontese doğru uzattı. Sonra hem dudaklarından hem gözlerinde beliren o gülüşle Wronsky'e elini uzattı. Bu küçük eli, sanki sertliğini ve enerjisini duymak istediği ve eşsiz bir nesne gibi

sıktı Wronsky.

Bayan Karenin hızla dışarı çıktı.

"Hoş bir kadın" dedi Kontes yeniden. Oğlu da aynı düşüncedeydi. Gözden kayboluncaya kadar, genç kadının çevik ve ince bedenini'seyretti. Kardeşinin yanına gidip koluna girerek onunla hızlı hızlı konuştuğunu gördü.

"Anne, sağlığınız çok iyi, mükemmel, deği mi?" dedi annesine dönerek.

"Evet, hepimiz de iyiyiz. Aleksandre çok hoştu, Maria da öyle gü-zelleşti ki, (Kendisi için çok önemli olan torununun vaftizinden söz etti. Petersbourg'a bu yüzden gitmişti. Sonra İmparatorun en büyük oğluna yaptığı iyilikten söz açtı.)

Wronsky eski hizmetkârlarını görerek "İşte Laurent" dedi. "Hemen gidelim kalabalık azaldı."

Annesinin koluna girdi. O sırada hizmetkâr, bir hizmetçi ve hamal bagajlarla uğraşıyorlardı. Vagondan çıktıkları sırada, Gar şefinin arkasında bir yığın kalabalık olduğu halde trenin arkasına doğru koştuğunu gördüler. Bir kaza olmuştu, herkes aynı yöne koşuyordu.

"Ne oldu, kim düştü? Ezildi mi?" diye herkes birbirine soruyordu. Stepnen Arcadievitch ve kardeşi de dönmüşlerdi. Heyecanlanmamış bir şekilde, kalabalıktan sakınmak için vagonların yanında duruyorlardı.

Garda çalışanlardan biri sarhoşluk ya da soğuktan korunmak için, trenin geriye doğru hareket ettiğini duymamış, ezilmişti.

Wronsky ve Oblonsky gelmeden önce, kadınlar olayı hizmetçilerden öğrenmişlerdi. Ötekiler parçalanmış cesedi görmüşlerdi. Oblonsky allak bullak olmuştu, neredeyse ağlayacaktı.76

Leo Tolstoy

"Ne korkunç şey Anna, bir görseydin?" diyordu.

Wronsky susuyordu, ciddi bir durumu vardı ama güzel yüzünde de heyecandan iz yoktu.

"Ah bir görseydiniz, Kontes" diye devam etti Oblonsky. "Karısı • da oradaydı, kocasının ölüsünün üzerine kapandı. Bir yığın çocuktan olduğunu, onlara bakmak zorunda olduğunu söyledi. Ne korkunç bir şey."

Bayan Karenin, "Bu kadın için bir şey yapılamaz mı?" dedi.

Wronsky ona bakıyordu.

Kontes'e dönerek, "Hemen geliyorum anne" dedi.

Sonra vagondan dışarı çıktı.

Birkaç dakika sonra geri döndüğü zaman, Arcadievitch Kontese yeni bir şarkıcıdan sözetmeye koyulmuştu bile. Oysa Kontes aralıksız kapıdan tarafa bakıyordu.

"Haydi gidelim" dedi Wronsky.

Hep beraber dışarı çıktılar. Wronsky annesiyle birlikte yürüyordu. Arkalarında Bayan Karenin ve kardeşi geliyorlardı. Gar şefi VVronsky'nin peşinden koşup ona yetişmişti.

"Gar şefliğine iki yüz ruble verdiniz. Bunun nasıl kullanılacağını lütfen bildirin efendim" dedi Wronsky'e.

Wronsky omuzlarını kaldırarak, "Bu dul kalan kadın için" diye cevap verdi. "Bu sorunun ne yararı vardı?"

Oblonsky ardında, "Bunu verdiniz mi?" diye seslendi. Sonra kız-kardeşinin kolunu tutarak,

"Çok güzel, bravo... Doğrusu hoş bir insansın. Kutlarım Kontes" dedi.

Sonra, kızkardeşinin hizmetçisini aramak için durdu.

Dışarı çıktıkları zaman, Wronsky'nin arabası hareket etmişti bile; her yanda bu kazadan sözediliyordu.

Yanlarından geçen bir adam: "Ne korkunç ölüm, iki parçaya aynl-

Anna Karenina

77

mış diyorlar" dedi. Bir başkası "Çok güzel bir ölüm. Ansızın ölmüştür" diye açıklamalarda bulundu.

Bir üçüncü şahıs "Hiç önlem almıyorlar ki" dedi.

Bayan Karenin arabaya binerken, kardeşinin, onun yüzünün sapsarı kesildiğini, dudaklarının titrediği ve neredeyse ağlayacak bir durumda olduğunu farketti.

"Neyin var Anne?" dedi ona biraz uzaklaştıkları zaman.

"Bu bir uğursuzluk işareti" diye cevap verdi kızkardeşi.

"Ne saçma söz... İşin önemli tarafı senin burada olman. Sana ne kadar güvendiğimi bilemezsin."

Wronsky'i eskiden beri tanıyor musun?" dedi genç kadın.

"Evet... Biliyorsun, onun Kitty ile evlenmesi olası."

Anna tatlı bir sesle, "Öyle mi" dedi. Sonra aklından bir düşünceyi atmak istercesine başını sallayarak, "Şimdi senden konuşalım, mektubunu aldım, işte geldim."

Stephen Arcadievitch "Evet bütün umudum şende" dedi.

"Öyleyse olup bitenleri anlat bana..."

Stephen Arcadievitch hikâyesini anlatmaya koyuldu.

Eve geldikleri zaman, kızkardeşini arabadan indirip göğüs geçirerek elini sıktıktan sonra, işlerine döndü.

Anna içeri girdiği zaman, Dolly bir sandalyeye oturmuş, tıpkı babasına benzeyen sarışın iri bir erkek çocuğa Fransızca okutmaya çalışıyordu.

Çocuk hem okuyor hem de neredeyse kopacak olan düğmelerinden birini yerinden sökmeye çalışıyordu. Annesi ona birkaç kere çıkmıştı. Ama küçük tombul elleri yine de bu şanssız düğmenin yanından ayrılmıyordu.78

Leo Tolstoy

Annesi, örgüsünü eline alarak, "Ellerini rahat tut Grisha" diye bağırdı. Elindeki iş uzun zamandır sürüyordu. Zor durumlarda kaldığı an eline alıyordu onu. Sinirli sinirli, ilmikleri sayarak çalışıyordu. Bir gün önce, kocasına, kızkardeşinin gelmesinin kendisini ilgilendirmediğini söylediği halde her şey hazırlamaktan da geri kalmamıştı.

Üzüntülerinin ağırlığı altında ezildiği halde, Dolly, görümcesi Aa-na'nın çok önemli bir kişinin karısı olduğunu ve Petersbourg'un sayılı kadınlarından birisi olarak tanındığını unutmuyordu.

"İşin sonunda Anna'nın bir suçu yok" diyordu. "Onun hakkında bildiğim bir tek kötü şey yok. Sonra kendisi bana daima dostluk göstermiştir." Ama, Karen inler'in, Petersbourg'daki ev yaşamları onun pek hoşuna gitmemişti. Yalancı ve yapmacık bir şey bulmuştu bu yaşamda.

"Niye onu ağırlamayayım? Yeter ki bizim işlere karışmaya kalkmasın" diye düşünüyordu Dolly. "Hıristiyanvari baş eğmelerin ve kaderine razı oluşun ne demek olduklarını, değerlerinin ne olduğunu çok iyi biliyorum" diyordu içinden.

Dolly şu son günleri çocukları ile beraber geçirmişti, duyduğu acılardan kimseye söz açmıyordu. Ama içinde bulunduğu durumla ilgisiz konular açmak da elinden gelmiyordu. Anna'ya hepsini anlatmalıydı. Acılarını birbirine anlatabilmek olanağı içini rahatlatıyordu. Öte yandan kocasının kızkardeşi yanında böyle küçük düşmek hiç de hoşuna gitmiyordu.

Görümcesinin her an içeri girmesini bekliyor ve gözünü saatten ayırmıyordu. Ama böyle durumlarda çoğu kere olduğu gibi kapı zilinin çalındığını bile duymamıştı. Hafif bir ayak sesi ve kapının ardın-dabir etek hışırtısı duyduğu zaman başını kaldırdı. Yorgun yüzünde neşe değil şaşkınlık okunuyordu.

Anna'yı kucaklamak için ona doğru yürüyüp "Demek geldin" diye bağırdı.

Anna Karenina

79

"Dolly seni gördüğüme çok memnunum."

"Ben de çok memnun oldum" diye yanıt verdi Dolly, yüzünde "hafif bir gülümseme belirmişti. Anna'ya bakıp, neler öğrenip neler öğrenmediğini anlamaya çalışıyordu. Anna'nın yüzünde beliren acımaya dikkat edip, "Her şeyi biliyor" diye düşündü. Bir açıklamadan kaçınmak içi, "Gel sana odanı göstereyim" diye ekledi.

"Grisha mı bu? Ne kadar büyümüş..." dedi Anna çocuğu kucaklayarak. Dolly'e bakmakta devam ediyordu. Sonra kızararak, "İzin verir misin burada kalayım" dedi.

Şalını omuzlarından aldı sonra, başını zarif bir şekilde sallayarak şapkasını çıkardı. Simsiyah saçları serbest kalmıştı şimdi.

Dolly adeta özenircesine, "Sağlık ve mutluluktan pırıl pırıl parlı-yorsun" dedi.

"Ben mi?" dedi Anna. Sonra koşa koşa içeri giren küçük kızı yakalayıp, kucaklayarak, "Tania sen misin, tam benim Serge'imle aynı yaşta değil mi?" dedi.

"Ne güzel çocuklar. Ötekileri de göstersenize."

Anna çocukların yalnız yaşlarını ve isimlerini değil, geçirmiş oldukları hastalıkları da hatırlıyordu. Dolly'i içlendirmişti bu.

"Peki gidip görelim onları" dedi. "Yazık ki, Wasia uyuyor."

Çocukları gördükten sonra yalnız olarak salona döndüler. Kahve getirmişlerdi. Anna tepsinin önünde oturdu, onu içtikten sonra, yengesine dönerek,

"Bana olup bitenleri anlattı" dedi.

Dolly ona soğuk bir şekilde baktı. Yapmacık olan birkaç üzüntü cümlesi bekliyordu. Amma Dolly böyle bir şey söylemedi.

"Dolly, sevdiğim, sana onu övecek veya haklı çıkaracak değilim. Olanaksızdır bu. Ama sevgili dostum beni çok üzüyorsun. Ne kadar üzüldüğümü anlayamazsın."

Gözleri dolmuştu. Dolly'e yaklaşıp, enerjik elleriyle yengesinin80

Leo Tolstoy

bileklerini yakaladı. Dolly çok soğuk davranmasına rağmen, bu hareketinin önüne geçmeye çalışmıştı.

"Kimse beni avutamaz" dedi. "Artık her şey bitti."

Bunlan söylerken yüzünün sert görünüşü yumuşar gibi olmuştu. Anna avuçlarında tuttuğu kupkuru eli dudaklarına götürüp öptü.

Dolly, "Her şey bitti, yapacak bir şey yok" dedi. "İşin en kötü yanı çocuklara bağlılığım. Onu terketmem olanaksız, ama birlikte yaşamamız da olanaksız. Onu görünce şeytan görmüş gibi oluyorum."

"Dolly o bana meseleyi anlattı: Ama senin de söyleyecek neyin varsa söylemeni istiyorum."

Dolly ona kuşku dolu bakışlarla baktı. Sevgi ve yakınlık gözlerinden okunuyordu Anna'nın.

"Anlatayım" dedi. "Ama hepsini baştan anlatacağım. Nasıl evlendiğimi biliyorsun. Annemin bana verdiği öğretim, beni sadece masum bir insan değil, aynı zamanda bir budala yapmıştı. Hiçbir şey bilmiyordum. Kocaların kanlarına geçmişlerini anlattıklarını söylerler... Ama Stiva... (Birden toparlandı) Stephen Arcadievitch bana hiçbir şey anlatmadı. Belki bana inanmayacaksın, ama benden başka bir kadın tanımamış olduğuna gerçekten inanıyordum. Böylece sekiz yıl yaşa-

k

dım. Beni aldatacağından kuşkulanmak şöyle dursun, böyle bir şeyin olabileceğini bile aklıma getirmiyordum. Böyle düşünen benim gibi bir insanın, bu aşağılık tutumu, bu ahlâksızlığı, öğrendiği zaman neler duyduğunu anlayabilirsin. Hiç kuşkulanmadaki mutlu bir yaşam yaşamak ve sonra, (Dolly hıçkırıklarını tutmaya çalışıyordu), onun bir mektubunu, hem de çocuklarımın eğitmenine yazdığı bir mektubu ele geçirmek... Hayır olamaz bu. Bu kadar iğrenç ve haksız bir şey olamaz."

Mendilini alıp, yüzünü saklamaya çalıştı.

"Bir dakikalık bir şaşırma, gelip geçici bir istek olsaydı bir şey demezdim" diye devam etti, "Ama bu kurnazlık ve ikiyüzlülük kızdın-

Anna Karenina

81

yordu beni. Hem de kimin için yapıyordu bunları? Korkunç bir şey bu. Anlayamazsın bunu!"

Anna onun elini sıkarak, "Anlıyorum Dolly, anlıyorum" dedi...

"Benim ne kötü bir durumda olduğumu biliyor mu acaba?" dedi Dolly. "Hiç sanmam, durumundan hoşnut."

"Haksızsın" dedi Anna. "Bana ne kadar acı çektiğini anlattı. Acıdım ona."

Dolly görümcesinin yüzünü inceleyerek, "Acı çekebilir mi o?" dedi.

"Evet, çekebilir. Tanırım onu. Adamakıllı acıdım bu kez. Sonra, ikimiz de tanıyoruz onu. İyi ama gururlu bir insandır. Bunun için küçük düşmekten acı çekmiş olması gerekli. Beni en fazla içlendiren şey (Dolly bunun ne olduğunu bilmeye çalışıyordu), onun çocukları dü-şünmesi, seni yaraladığı, seni üzdüğü için üzülmesidir. Oysa seni seviyor, evet bundan eminim seviyor seni." Son cümleyi canlı bir şekilde söyledi. Dolly'nin sözünü kesmemesini istiyordu. "Durmadan, biliyo-rum karım beni bağışlamaz" diyordu.

Dolly görümcesine bakmıyor ama söylediklerini ilgiyle dinliyordu.

"Biliyorum acı çekiyordun Kötülüğün nedeni kendisi olduğunu anlayınca kötülüğü yapan da kendisine kötülük yapılan kadar acı çekebilir" dedi. "Ama onu nasıl bağışlayabilirim? bunlardan sonra nasıl nun karısı olabilirim? Eski aşkımı ana ana yaşamak dayanılmaz bir acı olacak."

Hıçkırıklar konuşmasına engel oluyordu. Ama biraz yatışır yatışmaz, eski düşüncesi kafasına tekrar geliyordu,

"Bu kadın genç ve güzel. Ama benim gençlik ve güzelliğimi kim elimden aldı. Bunlar kime gitti. Kendisine ve çocuklarına... Ben zamanımı doldurdum. Bende iyi ve güzel olan ne varsa onun için kurban olup gitti. Tabii daha güzel ve taze bir varlık, şimdi onun için daha çe-82

Leo Tolstoy

kicidir. Benden söz etmişlerdir ikisi de. Bundan daha kötüsü olmuştur belki de, yani benden hiç söz etmemişlerdir."

Bakışları birden kıskançlıkla doldu.

"Bütün bunlardan sonra, gelip bana ne diyebilir? Ona inanabilir miyim? Asla... Hayır artık benim için her şey bitti. Çektiğim acıların karşılığını asla ele geçiremeyeceğim. Biliyorsun, biraz önce Grisha'yı çalıştırıyordum. Eskiden bu benim için bir eğlenceydi. Şimdi bir sıkıntı kaynağı oluyor. Ne diye bunlarla uğraşayım. Ne diye çocuklarım olsun? İşin kötü tarafı, gördüğüm gibi, ruhumun baştan başa yıkılıp gitmesi. Aşkımın ve şefkatimin yerinde şimdi nefret ve tiksintiden başka bir şey yok. Onu öldürebilirim ve..."

"Sevgili Dolly, bütün bunları biliyorum ben de. Ama kendini böyle sıkıntılara sokmamalısın. İçinde bulunduğunda durum, sorunları olduğu gibi görmene engel oluyor.

Dolly yatışmıştı. Birkaç dakika ikisi de sustular.

"Ne yapmalıyım bilmem. Ama bana yardım et. Her şeyi düşündüm ama bir sonuca varamadım."

Anna da bir sonuca varamıyordu ama yengesinin çektiklerini iyice anlıyor ve sezebiliyordu.

Sonunda Anna şöyle dedi, "Kardeş olarak onu yakından tanırım. Her şeyi kolay unutur o. Bu yetenek hem yoldan çıkmayı hem de yaptıklarını anlaması ve üzülmesini kolaylaştırır. Şu anda yapmış olduğunu anlayamadığını ve bunu yapmış olabileceğini düşünemediğini söyleyebilirim."

"Hayır anlıyor bunu, anlamakta da devam ediyor" diye atıldı Dolly. "Sonra sen beni unutuyorsun. Benim çektiğim onun çektiğinden daha az mı?"

"Bir dakika. Bana bu işi açtığı zaman, felaketin nerelere kadar gittiğini kestirememiştim doğrusu. Sadece aranızda bir anlaşmazlık olduğunu sanıyor ve bundan acı duyuyordum. Ama seninle konuştuktan

Arına Karenina

83

sonra, bir kadın olarak neler çektiğini de anladım. Çok acıdım sana. Dolly sevgili dostum, kötü şansın olduğunu anlıyorum ama işin bir başka yanı daha var, onu ne dereceye kadar sevdiğini henüz bilmiyorum. Onu bağışlayıp bağışlamayacak kadar sevip sevmediğini ancak sen bilebilirsin. Elinden gelirse bağışla onu."

"Hayır" diye söze başladı Dolly. Ama Anna onun elini öperek sözünü kesti.

"Ben insanları senden daha iyi tanırım" dedi. "Stiva gibi adamların nasıl yaşadıklarını bilirim. Senden sözettiklerini sanıyorsun onların. Yanlış bu. Bu adamlar sözlerinde durmayabilirler ama ailelerine ve çocuklarına karşı saygısızlık etmezler. Aslında küçümsedikleri bu kadınlar ile aileleri arasında bir sınır çizerler ve bu sınırı hiç aşmazlar. Bunun nasıl olup da olabilir olduğunu anlayamıyorum ama bu bir gerçektir."

"Ama düşün onu kucaklıyordu."

"Dinle sevgili Dolly... Ben, Stiva'yı sana aşık olduğu zamanlarda da gördüm. Benim yanıma gelip senden sözederek ağlıyordu. Seni ne kadar şairane bir yüseklikte gördüğünü biliyordum. Aynı zamanda seninle bilikte yaşadığı müddetçe, sana duyduğu hayranlığın arttığını da biliyorum. Senden bahsedilince, 'Dolly olağanüstü bir kadındır' demeden edememesi aramızda şakalaşma nedeni oluyordu. Sen onun için her zaman kutsal bir varlıktın ve böyle kalacaksın. Bu geçici bir duygu değildir."

"Peki onun geçici istekleri yeniden ortaya çıkarsa?"

"Olanaksızdır bu..."

"Benim yerimde sen olsan bağışlar miydin?"

"Bilmiyorum, cevap veremem.' Anna bu durumu için için yaşayarak cevap verdi, "Evet bağışlayabilirdim. Aynı kadın olmazdım artık. Ama bağışlardım. Böylece olan bitenin üzerine bir çizgi çekmiş olurdum."84

Leo Tolstoy

Dolly aklına gelen bir düşünceye yanıt vererek, "Evet anlaşılıyor yoksa bağışlamak diye bir şey olmazdı bu. Gel seni odana götüreyim" dedi yerinden kalkarak. Elini görümcesinin omuzlarına atmıştı.

"Sevgili Anna gelişin ne kadar iyi oldu. Daha az acı çekiyorum..."

Anna bütün gününü evde, yanı Oblonskyler'de geçirdi ve Moskova'ya geldiğini işitip kendisini ziyaret etmek isteyenlerden hiçbirini kabul etmedi. Sabahleyin çocuklar ve Dolly ile ilgilendi. Sonra kardeşine bir haber yollayıp, eve yemeğe gelmesini bilirdi. "Gel Tanrı acıyıcıdır" dedi.

Oblonsky evde akşam yemeği yedi. Genel konulardan sözettiler. Karısı ona kavga ettiklerinden beri ilk olarak, "Sen" diye sesleniyordu. Birbirlerine soğuk davranıyorlardı ama ayrılmaları söz konusu değildi. Stephane Arcadieveitch bir anlaşma ortamı arıyordu.

Kitty yemekten sonra geldi. Anna'yı çok az tanıyor ve Petersbo-urg'lu bir hanımefendinin kendisini nasıl karşılayacağını merak ediyordu. Herkesin bu kadından övgüyle sözettiğini duymuştu. Ama Kitty'nin gençlik ve güzelliğine hayran kaldı. Öte yandan Kitty de genç kızlarından kendilerinden yaşlı kadınlara bağlandıkları şekilde Anna'ya bağlandı. Zaten Anna'yı görenler ne sosyete kadınına, ne de bir ev kadınına benzetemiyorlardı. Yüzünde arasıra kötümserlik ve üzüntü anlamlan belirmemiş olsaydı, endamına bakanlar onun yirmi yaşında yaşam dolu bir genç kız olduğunu sanabilirlerdi. Anna tamamen sade ve samimi bir insan olduğu halde, gençlerin gözüne erişilmesi olanaksız üstün bir dünyadan gelmiş gibi görünüyordu.

Yemekten sonra, Dollay içeri girerken, Anna bir puro içmekte olan kadeşine yaklaşarak, bir baş işaretiyle Dolly'nin girdiği kapıyı gösterip,

Anna Karenina

85

"Stiva, Tanrı yardımcın olsun" dedi.

Stiva bu sözün anlamını kavramıştı. Purosunu atıp, aynı kapıdan içeriye daldı.

Anna bir kanapenin üzerine oturdu. Etrafına çocuklar toplanmıştı. En büyük iki çocuk ve onların küçüğü, masaya oturmadan önce halatlarının çevresini almış onun yanından ayrılmamışlardı. Halalarına da-Iha fazla yaklaşmak, onun elini tutmak, okşamak, yüzükleri ile oyna-jmak, veya elbisesinin eteklerine asılmak için yarış ediyorlardı.

"Hadi yerlerinize geçin, bakayım" dedi Anna.

Bunun üzerine Grisha gururlu bir şekilde, sarışın başını, halasının felinin altına koydu ve sonra dizlerine doğru eğildi.

"Peki balo ne zaman yapılacak?" dedi Anna, Kitty'e.

"Bir daha haftaya, gösterişli bir balo olacak bu. Çok eğlenilece-|ğinden eminim."

Anna alaycı bir tutumla, "Demek eğlenilebilecek balolar var?" de-jdi.

"Evet. Bu belki garip ama doğru. Bobristchiffler'de her zaman l eğlenilir. Nikitineler'de de böyledir. Ama Wejekoflar'da sıkıntıdan j patlarsınız. Buna dikkat etmediniz mi hiç?"

"Hayır yavrum benim için eğlendirici bir balo olamaz. (Kitty, An-I na'nın gözlerinde, kendisne gizli olan o dünyayı görür gibi oluyor-| du.)Benim için daha az ve daha fazla sıkıcı balolar vardır."

"Baloda nasıl sıkılıyorsunuz?"

"Niçin sıkılmayayım?"

Kitty, Anna'nın kendi cevabını sezebildiğini anlamıştı,

"Siz baloda daime en güzel kadınsınız."

Anna kolaylıkla kızarırdı, bu yanıd da aynı etkiyi yaptı üzerinde.

"Dediğiniz doğru değil, olsaydı bile benim için önemli bir şey sa-j yılmazdı."

"Bu baloya gidecek misiniz?" dedi Kitty.86

Leo Tolstoy

"Gitmesem olmaz" dedi Anna. Sonra yüzükleriyle oynayan Ta-nia'ya birisini uzatarak "Al" dedi.

"Sizi görmek isterdim orada."

"Peki öyleyse-gelirim. Size zevk verdiğimi düşünüp avunurum orada." Sonra saç örgülerinden birini yerine tutturup, "Grisha yeter artık, bozma saçlarımı" dedi.

"Sizi erguvani renkli bir elbiseyle düşünüyorum, baloda."

"Neden ille bu renkle"" dedi Anna gülümseyerek. Sonra çocuklara dönerek: "Hadi gidin bakalım. Miss Hull çay için çağırıyor sizi. Kitty niye baloya gelmemi istediğinizi biliyorum. Bu balo sizin için, hayatınız için çok önemli ondan."

"Çoğu doğru... Nereden bildiniz bunu?"

"Ah ne güzel bir çağdasınız" dedi Anna. "Bu çağı, İsviçre dağlarında görülen mavi renkli bir buluta benzetirim. Bulutun öte yanındaki her şey güzel görünür, sonra bulut kalkar dar bir yol ortaya çıkar. Bu yolda yürür insan... Herkes yaşamıştır bunu..."

Kitty gülerek dinliyordu onu. "Acaba o nasıl yaşadı bunları. Onun yaşam öyküsünü öğrenmek isterdim" diye düşündü. Sonra dış görünüşü pek de şairane olmayan Anna'nın kocasını hatırladı.

"Olup bitenleri biliyorum" dedi. "Stiva söyledi bana Wronsky'i bu sabah garda gördüm. Çok beğendim."

Kitty kızararak, "Demek oradaydı. Stiva ne anlattı size?"

"Gevezelik etti. Bu iş olursa çok memnun olacağım. Dün annesiyle yolculuk ettim. Oğlundan sözetti durmadan. Anneler tarafsız değillerdir bilirim. Ama..."

"Ne dedi annesi?"

"Birçok şeyler. En çok onu sevdiği belli. Şövalye ahlâklı bir insan olmalı. Örneğin, annesi, onun bütün servetini kardeşine bırakmak istediğini söyledi. Çocukluğunda boğulmak üzere olan bir kadını kurtarmış. Kısacası bir kahraman," dedi. Anna iki yüz rubleyi anıp gülümse-

Anna Karenina

87

misti.

Bu olayı anlatamıyordu, anınca bir tedirginlik duyuyor ve bunun kendisiyle ilgili bir olay olduğunu hissediyordu.

Anne devam etti: "Kontes gelip kendisini görmemi rica etti. Yarın gideceğim. Neyse, Stiva içeride epey kaldı...."

Çaylarını bitirip salona giren ve halalarına doğru koşan çocuklar, "Hayır, ben birinciyim, ben birinciyim..." diye bağrışıyorlardı.

Onları karşılarken, "Hepiniz" dedi. Sonra onları kucağına alıp divanın üzerine attı. Neşeli neşeli gülüyordu.

Dolly, odasından çay saati geldiği zaman çıktı. Stephane Arcadie-vitch'başka bir kapıdan çıkmıştı.

Dolly, Anna'ya: "Yukarıda üşümeyin" dedi. "Sana aşağıda bir oda vermek istiyordum. Birbirimize daha yakın olurduk."

Anna, Dolly'nin yüzünden, kocasıyla anlaşıp anlaşmadıklarını okumak için çaba gösterirken, "Benim için endişelenme lütfen" dedi.

"Ben her yerde kolaylıkla uyuyabilirim."

Stephane Arcadieveitch salona girip karısına seslenerek, "Ne konuşuyorsunuz'?" diye sordu.

Sesini duymaları, Kitty ve Anna'nın, karı koca arasındaki anlaşmazlığın kalkmış olduğunu anlamalarına yetmişti.

"Anna'yı buraya yerleştirmek istiyorum. Ama perdeleri indirmek gerekecek. Kimse yapamaz bunu. Benden başka..." dedi Dolly kocasına.

Anna Dolly'nin soğuk davranışını farkederek, "Acaba anlaşma tam mı oldu?" diye geçirdi aklından.

"Sorunu büyütme Dolly" dedi kocası, "İstersen ben yapayım bunu..." 88

Leo Tolstoy

"Tamamen anlaşmışlar" diye düşündü Anna.

"Ben senin bunu nasıl yapacağını bilirim. Matvei'ye emir verirsin. O bundan bir şey anlamaz. Sen kalkar dışarı çıkarsın. Sonra Matvei her şeyi berbat eder" diyerek alaycı bir şekilde güldü Dolly...

"Tanrıya şükürler, tamamen anlaşmışlar" diye düşündü Anna. Sonra bundan sevinç duyarak Dolly'ye yaklaşıp öptü onu.

Stephane Arcadieveitch yüzünde belirsiz bir gülüşle, "Bilmem neden, beni ve Matvei'yi bu kadar küçümsüyorsun?" dedi.

Bütün akşam boyunca Dolly kocasıyla hafifçe alaycı bir şekilde konuştu. Kocası neşeli ve mutluydu. Ama sınırları aşmıyordu. Böylece bağışlanmış olmasının hatalarını unutmasına yol açmamış olduğunu göstermek istiyordu.

Saat dokuz buçukta çay masasının çevresinde canlı konuşmalara girişmişlerdi.

Bu sırada, hepsine pek garip gelen stradan bir olay meydana geldi.

Petersbourg'da bulunan ortak dostlarından birinden söz açılmıştı. Anna birden ayağa kalkıp,

"Albümünde onun portresi var, size Serge'in resmini de göstermiş olurum böylece..." dedi.

Oğlunu her akşam saat ona doğru iyi geceler dileyip çoğu kere baloya gitmeden önce bile onu kendisi yatırıyordu. Birden ondan bu kadar u/akta olduğunu düşünüp üzülmüştü. Neden konuşsa aklı hep Ser-ge't '".kılıyor. Gidip resmine bakmak ve uzaktan ona iyi geceler demek için yanıp tutuşuyordu.

Hızlı ve canlı yürüyüşle odadan çıktı. Odasına çıkan merdiven, giriş ödevi gören ve ısıtılan vestibüle bağlıydı.

Salondan çıktığı zaman, kapının çalındığını duydu,

"Bu kim acaba?" dedi Dolly.

"Ziyaret için pek geç, beni aramaya gelmeleri için çok erken" dedi Kitty.                                                         •

Anna Karenina

"Bana evrak getirmişlerdir kuşkusuz" diye açıklada Stephane Arcadieveitch.

Merdivene doğru ilerlerken Anna, hizmetçilerin ziyaretçiyi haber • vermek için koşuştuklannı gördü.

Gelenin kim olduğnu anlamak için iyice bakınca Wronsky'yi tanıdı. Garip bir neşe ve korku yüreğini yokladı. Ayakta duruyordu. Paltosunu çıkarmamıştı. Ceplerinde bir şeyler arıyordu. Anne merdivenin yarısına geldiği zaman, Wronsky bakışlarını yukarı kaldırdı. Genç kadını tanıdı. Küçük düşmüş ve şaşırmış insan anlamı geldi yüzüne.

Wronsky'yi hafif bir baş işaretiyle selamladı. Stephane Arcadieveitch, genç adamı bağırarak çağırıyor, ama misafir içeri girmek istemiyordu.

Anna albümünü alıp aşağıya indiği zaman Wronsky gitmişti. Stephane Arcadieveitch, onun, ertesi gün Moskova'da geçici olarak bulunan önemli bir adam için verilecek ziyafetin saatini öğrenmek için gelmiş olduğunu söylüyordu.

"İçeri girmek istemedi. Ne garip adam!" diyordu.

Kitty kızarmıştı. Wronsky'nin niçin gelip de içeri girmediğini yalnız kendisi anladı sanıyordu.

"Bize gelmiş, beni bulamayınca buraya uğramış, saat geç olduğu ve Anna burada bulunduğu için içeri girmek istememiştir" diye düşündü.

Konuşmadan birbirlerine baktılar ve Anna'nın albümünü incelemeye koyuldular.

Akşam üzeri saat dokuz buçukta bir arkadaşın evine gelip bilgi edinmek istemek şaşılacak bir şey değildi ama buna herkes şaşmıştı. Hele Anna böyle bir hareketin doğru olmadığını düşünüyordu. 90

Leo Tolstoy

Pırıl pırıl elbiseler giyinmiş uşakların bulunduğu, çiçeklerle süslenmiş ve apaydınlık merdivenleri çıktıkları zaman, Kitty ve annesi balonun yeni başlamış olduğunu gördüler. Vestibülde, bir aynanın önünde, içeri girmeden önce tuvaletlerini tazeliyorlardı, içeriden bir an kovanının çıkardığı sese benzer bir gürültü geliyor, ilk vals çalmaya koyulan kemanların musikisi duyuluyordu.

Üzerine en ağır kokular süren ve başındaki birkaç tel saçı düzeltmeye çalışan ihtiyar bir adam, Kitty'e hayranlıkla bakıyordu. Kitty'ye merdivenlerde rastlamış ve ona yol vermişti. Prens Cherbatzky'nin akılsız dediği genç adamlardan birisi, yürürken kravatını düzelterek, onları selamladı, sonra Kitty'den bir dans rica etti. Birinci dans Wronsky'ye söz verilmişti. İkincisini, yelek giymiş olan bu ufak tefek delikanlıya vermek gerekiyordu. Eldivenlerini ilikleyen bir subay kapının kenarında duruyordu. Kitty'ye hayran hayran baktıktan sonra bıyıklarını burdu,

Elbise, saç tuvaleti, balo için gerekli olan bütün hazırlıklar, Kitty'yi adamakıllı uğraştırmışlardı. Ama görenlerden hiçbiri sezemedi bunu. Dantelli elbisesi üzerinde o kadar tabii bir şekilde duruyordu. İnsan onun bir balo elbisesi ve başının üzerinde bir gülle doğmuş olduğunu düşünebilirdi. •

Kitty güzel mi güzeldi. Elbisesinin, eldivenlerinin, ayakkabılarının içinde çok rahat hissediyordu kendini. Ama elbisesinde en fazla hoşuna giden şey, boynunu saran siyah kadife şeritti. Üzerlerindeki belki eleştirebilirlerdi ama bu kadifenin aleyhine kimse bir şey söyleyemezdi. Kitty, içeri girmeden önce aynanın önünden geçerken gü-lümsemişti ona. Omuzlarının, kollarının üzerinde bir serinlik duyuyordu, gözleri pırıldıyor, pembe dudakları farkında olmadan gülümsüyor-du. Çekici bir insan olduğunu seziyordu.

Danseden erkekleri bekleyen kadınlar grubuna yaklaşır yaklaşmaz, Kitty baloların en önemli insanı olan, yakışıklı ve evli bir adam

Arına Karenina

91

yani Georges Korsunsky tarafından dansa davet edildiğini gördü. Kontes Boninle baloyu açmış ve dans bittiği zaman Kitty'yi görmüştü. Hemen genç kıza yönelmiş ve baloları yönetenlere özgü o çevik yürü-, yüşüyle yanına yaklaşarak, genç kıza sormaya bile gerek görmeden, elini kıvrak beline dolamıştı. Genç kız yelpazesini vermek için birini arayınca, ev sahibesi gülerek onu elinden almıştı.

"Erken gelmekle çok iyi ettiniz" dedi Korsunsky, "Geç gelmenin anlamını anlayamıyorum doğrusu."

Kitty sol kolunu kavalyesinin omuzuna koydu. Küçük ayakları, müziğin uyumuna uyarak parkenin üzerinde hareket etmeye koyuldu.

Valsin, uyumuna tamamen kapılmadan önce, birkaç hafif dönüş yapan Korsunsky, "Sizinle dans edince insan dinleniyor" dedi. "Ne hafiflik, ne kıvraklık, çok güzel doğrusu." Korsunsky dans ettiği bütün kadınlara aşağı yukarı aynı şeyi söylüyordu,

Kitty komplimana gülümseyerek yanıt verdi ve kavalyesinin omuzu üzerinden salonu seyretmeye koyuldu. Böyle toplantılara ilk geliyor değildi. İlk geldiği zamanki gibi bir çeşit sarhoşluk içinde orada bulunanları birbirine karıştırmıyordu artık. Öte yandan bu toplantılardan sıkılmış ve soğumuş da değildi. Oradakileri bir bir, can sıkıntısı verecek derecede iyi de tanımıyordu. Solda köşede Korsunsky'nin güzel karısını, ev sahibesini gördü, çıplak kafalı Krivine de oradaydı... En seçkin kişilerin yanından ayrılmazdı zaten. Biraz sonra Stiva'yı Anna'nın güzel endamını da seçti. O da oradaydı. Levine'in teklif ettiği geceden beri görmemişti onu, uzaktan gördüğü halde kendisine baktığını anladı.

Biraz hızlı nefes alan Korsunsky, "Bir tur daha yapalım mı? Yorulmadınız mı?" diye sordu.

"Yapmayalım, teşekkür ederim..."

"Nereye götüreyim sizi?"

"Bayan Karenin o tarafta, oraya götürün beni!" 92

Leo Tolstoy

"Nasıl emrederseniz..."

Korsonsky, vals yapmayı bırakmadan, dönüşlerini biraz hafifleterek Kitty'i sol tarafa doğru götürdü. O tarafa giderlerken, çevrelerinde-kilere, "Afedersiniz efendim, özür dilerim" diye tekrarlıyordu. Bu danteller, şeritler ve ipekler denizinden ustaca geçerek, son bir hareketle dalgalanıp, Krivine'in dizlerini örtmüş, onu adeta dantellere boğmuş, ama pembe renkli iki ufacık ayakkabıyı meydana çıkarmıştı.

Korsunsky selam verdi, rahat bir şekilde dikelerek, Anna'nın yanına gitmeleri için Kitty'ye kolunu uzattı. Biraz şaşırmış olan Kitty, Krivine'in üzerinden eteklerini alıp, Anna Karenin'e doğru yürüdü. Madam Karenin, Kitty'nin düşündüğü gibi erguvan rengi değil, siyah bir elbise giymişti. Kadifeden dekolte bir elbiseydi bu Omuzlarının ve kollarının bir heykeli andıran güzelliğini ortaya çıkarıyordu. Üzerinde Venedik dantelleri vardı, bir demet çiçek siyah saçlarının arasına yerleştirilmişti. Saç tuvaleti çok sadeydi. Tabii bir şekilde kıvrılan küçük buklelerden başka bir şey yapmamıştı. Şakaklarından ve ensesinden hafifçe dışarı taşmıştı bu bukleler. Fildişi gibi pürüzsüz güzel boyunda bir sıra inciden bir gerdanlık vardı.

Kitty, Anna'yı her gün görüyor, ona biraz daha vuruluyordu. Ama gerçek güzelliğini bu siyah elbise içinde kavramıştı. Bunun o kadar etkisinde kalmıştı ki sanki onu daha önce hiç görmemiş olduğuna inanacağı geldi. Çekiciliğinin süslerini belli etmemekten geldiğini anlamıştı. Takıp takıştırmamıştı. Güzelliği daha iyi belli olsun, canlılığı daha açıkça belirsin diye kullanmıştı onları.

Kitty onun yanına gittiği zaman Anna evsahibi ile konuşuyordu. Her zamanki gibi dimdikti, başını hafifçe karşısındakine çevirmiş şunları söylüyordu:

"Hayır, bunu doğru bulmuyorum ama aleyhinde bulunacak değilim." Kitty'yi görünce, tatlı ve koruyucu bir gülümseyiş belirdi yüzünde, kısa ve seri bir bakışla genç kızın tuvaletini inceledi ve başıyla, be-

Anna Karenina

93

ğendiğini bildiren hafif bir işaret yaptı. Genç kız bunun anlamını kavradı.                                                                                          *

"Baloya dans ederek girdiniz" dedi.

"Prensesin bulunduğu balo hemen canlanır" dedi Korsunsky.

Ev sahibi, "Demek birbirinizi tanıyorsunuz?" dedi.

"Tabii tanışıyoruz" diye yanıt verdi Korsunsky, "Karımla beni kim tanımaz. Bir dans lütfeder misiniz Anna Arcadievna?"

"Gerekli olmayınca dans etmek istemem..."

"Ama bugün dans etmeniz gerekli..."

Tam bu sırada Wronsky onlara doğru ilerledi.

Anna Karenin, Wronsky'nin selamına aldırış etmeden Kor-sunsky'nin kolunu hızla kavrayarak, "Öyleyse dans edelim" dedi.

Anna'nın bile bile Wronsky'ye yanıt vermediğini anlayan Kitty, "Niçin ona kızıyor acaba?" dedi.

Wronsky Kitty'ye yaklaşıp kendisine dans sözü vermiş olduğunu ve çoktandır görüşemediklerine üzüldüğünü söyledi. Kitty, Wronsky'nin söylediklerini dinlerken Anna'nın dans etmesine bakıyor ve ona daha da hayran oluyordu. Wronsky'nin -kendisini valse davet etmemesine şaşırıyor ve ona garip garip bakıyordu.

Wronsky kızardı ve Kitty'yi valse davet etti ama birkaç adım atmamışlardı ki müzik sona erdi.

Wronsky Kitty ile bikaç kere dans etti. Sonra genç kız anesinin yanına döndü. Kontes Nordstone ile biraz konuşmuştu ki, Wronsky tekrar gelip söz verdiği dansa kaldırdı onu. Korsunsky ve karısından sözettiler. Wronsky onların kırk yaşına varmış birer çocuk olduklarını söyledi. Bir aralık Kitty'ye genç kızı çok heyecanlandıran bir soru sordu. Levine'in hâlâ Moskova'da olup olmadığını öğrenmek istiyordu. 94

Leo Tolstoy

Levine çok hoşuna gitmişti. Danstan çok kotiyonu bekliyordu. Her şeyin kotiyon sırasında kararlaştırılacağından emindi. Bütün öteki balolarda olduğu gibi bunda da kotiyonu onunla dans edeceğinden emindi. Bu yüzden daha önce söz verdiğini söyleyerek, beş kişiye hayır demişti.

Bu balo, son kadril'e kadar Kitty için, çiçekler, sesler ve hareketlerle dolu büyüleyici bir rüya gibi geldi. Çok yorulduğu ve biraz dinlenmek için rica ettiği anlar dışında her zaman dans etti. Ama son kad-ril'de, can sıkıcı gençlerden birisiyle dans ederken birden Anna ve Wronsky ile karşı karşıya gedi. Anna ile balonun başından sonra yan yana gelmemişlerdi. Genç kadın değişmiş, beklenmedik bir insan olmuş gibi geldi ona. Kitty onda, kendisinin de deneyimlerle bildiği, beğenilmekten gelen heyecanlılığın belirtilerini görür gibi oldu. Anna bundan sarhoş olmuş gibiydi. Kitty'yi bu uyum ve incelik dolu hareketlerin, yarı açık dudakların, mutlu ve zafer dolu gülüşün, canlı ve pırıl pırıl gülüşün neden ileri geldiğini biliyordu.

"Bunun nedeni kim acaba? Bütün herkes mi, yoksa tek bir insan mı?" diye sordu kendi kendine. Zavallı kavalyesini yarıda kalmış bir konuşmayı yeniden canlandırmanın zorlukları ile başbaşa bıraktı. Kor-sunsky'nin söylediği dans hareketlerini sanki seve seve yapıyormuş gibi dans ediyormuş, ama gittikçe heyecanlanarak Anna'yı inceliyordu.

"Hayır, bu kalabalığın duyduğu hayranlıktan ileri gelmiyor. Tek bir insanın hayranlığından ileri geliyor. Kim bu? O mu yoksa?" diye düşünüyordu.

Wronsky bir şeyler söylediği zaman, Anna'nın gözleri parıldıyor ve dudakları mutluluğun etkisiyle yarım açılıyordu. Bu duygusunu saklamak istiyor ama yüzünden her şey okunuyordu.

"Peki o?" diye düşündü Kitty. Sonra Wronsky'ye baktı. Tüyleri diken diken olmuştu. Anna'nın yüzünde belirlenen her şey sanki bir ay-nadaymış gibi onun yüzünde de belli oluyordu. Soğukkanlılığı, sakin-

Anna Karenina

95

liği ne olmuştu? Damına yanıt verirken, boyun eğer gibi başını uzatıyordu. Hem alçak gönüllü, hem hırslı bir durumu vardı.                    Bayağı şeylerden sözediyorlardı. Ama söyledikleri her kelimede yaşamının saptanmamakta olduğunu Kitty biliyordu. Onlar içinde, İvan Kvanitche'in acayip Fransızcası, ya da Matmazel Ellitzky'nin evlenmesi üzerine söyledikleri sözlerin büyük bir önemi vardı. Kitty kadar onlar da bu bayağı kelimelerin kazandığı değeri seziyorlardı.

Genç kızın ruhunda, balo, davetliler, sanki bi sisle sarılmış gibi karmakarışık oldu. Yalnız terbiyesi, dans etmeye devam etmesini, kedisine sorulanlara yanıt vermesini, hatta gerekirse gülümsemesini sağlıyordu. Ama kotyon başlayıp da sandalyeler düzenlenmeye, büyük salona geçilmeye başlanıldığı sırada birden umutsuzluğa kapıldı. İçini bir yılgınlık doldurdu. Beş kişiyi reddetmişti. Oysa kimseye söz vermiş değildi. Kendisinin yalnızca birisine söz vermiş olduğunu sanan delikanlılardan hiçbirisi bundan sonra onu dansa davet etmeye kalkışmazdı. Annesine rahatsız oduğunu söyleyip balodan çıkması gerekirdi. Ama bunu yapacak gücü bulamıyordu kendisinde... Bitmişti sanki...

Bir odaya girip, koltuğun üzerine yığıldı. Etekleri bir sis gibi incecik gövdesini sarıyordu, ince ve körpe kolu, bitkin bir halde pembe eteğinin kıvrımlarının arasında düştü. Öteki eliyle, yanan yüzünü serinletmek için, sinirle bir yelpazeyi sallıyordu. Titrek kanatlarını birazdan açacak bir kelebeğe benzediği halde, korkunç bir umutsuzluk kalbini paramparça ediyordu.

"Belki de aldanıyorum. Yanılmış olabilirim" deyip gördüklerini gözünün önüne getirmeye başladı.

Kontes Nordstone, usul usul gelip Kitty'nin yanına sokulmuştu: "Kitty, ne var?" diye sordu.

Kitty'nin dudakları titriyordu. Ayağa kalktı.

"Kotiyon'u dans emiyor musun?"   96

Leo Tolstoy

Genç kız titreyen bir sesle: "Hayır, etmiyorum" dedi.

Nordstone, "Benim önümde davet etti onu" dedi. Kimden sözetti-ğini Kitty'nin anladığını bilmiyordu. O da, "Prenses Cherbatzky ile dans etmiyorsunuz demek" dedi.

"Benim için hiç önemli değil bu" dedi Kitty.

Bir gün önce, belki de sevdiği bir adamın bu vefasız için harcanmış olduğunu yalnız kendisi biliyordu.

Kontes, kotiyon'u kendisiyle dans edeceğine sözetmiş oldu Kor-sunsky'yi aramaya gitti. Kitty'yi dansa kaldırmasını söyleyecekti ona.

İyi ki Kitty kavalyesi ile konuşmak zorunda kalmıyordu. Baloyu idare eden Korsunsky, dans edenlere seslenerek geçiriyordu zamanını. Anna ve Wronsky tam karşılarında dans ediyorlardı. Kitty onları bir uzaktan, bir yakından görüyordu. Onlara baktıkça şansızlığını, mutsuzluğunu daha iyi anlıyordu. Çevrelerindeki insanlara rağmen yapayalnız gibiydiler. Kitty, Wronsky'nin yüzünde, suçlu olduğunu anlayan akıllı bir köpeğin yüzündeki anlamı andıran korku ve küçük düş-müşlük belirtilerini görüyordu.

Anna gülüyor, kavalyesi gülüşüne yanıt veriyordu. Doğa üstü bir kuvvet Kitty'nin bakışlarını Anna'nın üzerine çekiyordu sanki. Siyah elbisesi, bileziklerle süslü güzel kollan, inci gerdanlıkla süslenmiş incecik boynu ve darmadağınık bukleleri ile baştan çıkarıcı bir kadın gibi görünüyordu. Küçücük ayaklarının ince ve zarif hareketleri, hareketli yüzü adamakıllı çekiciydiler. Ama bu güzellikte çok gaddar ve korkunç bir şey de vardı.

Kitty, çektiği acıların arttığını anlıyor, ama ona daha fazla hayran olmaktan kendini alamıyordu. Yıkılmış ve yenilmişti. Yüzünden okunuyordu bu. Yanından geçen Wronsky birdenbire tanıyamamıştı onu. Yüzü o kadar değişmişti ki.

"Ne güzel balo" dedi genç adam. Bir şey söylemek zorundaydı.

"Evet" diye yanıt verdi Kitty.

Anna Karenina

97

Kotiyon'un tam ortasında, Korsunsky'nin yeni bulduğu bir figüre uygun olarak, Anna topluluktan çıkıp iki dam ve iki kavalye çağırdı. Damlardan biri Kitty'di. Çekinerek yaklaştı. Ama gözlerini yan kapayarak ona baktı ve elini sıktı. Ama Kitty'nin yüzündeki anlamı görünce hemen başını çevirip öteki dam ile hızlı hızlı konuşmaya başladı.

Kitty, "Evet, onda bir büyüleyicilik var, Şeytani bir şey bu" dedi.

Anna gece yemeğine kalmak istemiyordu. Ev sahibi ısrar ediyordu. Korsunsky onun kolunu tutarak, "Kalın Anna Arcadievna... Gördünüz mü benim kotiyonum ne kadar güzel...." dedi.

Ev sahibi gülümseyerek kalması gerektiğini anlatıyordu.

Anna gülerek: "Hayır, kalamam" dedi. Gülümsemesine rağmen sesinin tonundan her iki erkek de onun kalmayacağını anlamışlardı. "Sizin balonuzda, Petersbourg'da bütün kış dans ettiğimden daha fazla dans ettim." Sonra yanında duran Wronsky'ye dönerek "Yolculuktan önce dinlenmek gerek..." dedi.

"Yarın mutlaka gidiyor musunuz?" dedi Wronsky.

Anna bu sorunun aşırılığından korkmuştu. "Evet, sanırım" dedi. Wronsky ile konuşurken, bakışı ve gülüşü genç adamın kalbini kasıp kavuruyordu.

Levine, Cherbatzky'lerden çıkıp kardeşini görmeye giderken, "Bende herkesi tiksindiren bir şey olmalı" dedi. "Başkaları hoşlanmıyor benden. Bunun gururdan ileri geldiğini söylerler. Ama ben gururlu değilim. Gururlu olsaydım bu durumlara düşer miydim?" Sonra NVronsky'yi akıllı, sevimli, sakin bir adam olarak düşündü. Wronsky'nin kendi düştüğü durumların neler olduğunu hiç bilmemiş olduğunu hayal etti. "Genç kızın onu seçmesi normal bir şey. Yakınmaya hakkım yok. Benden başka suçlu yok. Ne diye yaşamım benimle 98

Leo Tolstoy

birleştirmek zorunda olsun? Ben kimim? Kimim ben? Kendine ve başkalarına yararı dokunmayan adamın biriyim."

Sonra kardeşi Nicolas'ı andı. "Bu dünyada her şeyin kötü ve tiksindirici olduğunu söyleyen kardeşinin hakkı yok muydu? Nicolas hakkında yargıya varılırken haklı bir şekilde mi varılmıştı acaba? Onu sarhoş ve partalla içinde gören Prokofı, küçümsemiştir. Ama ben böyle düşünmüyorum. Onun içini biliyorum. Birbirimize benziyoruz biz. Onu arayacağıma buraya gelmiş yemek yiyorum."

Levine, kardeşinin adresini okumak için bir fenere doğru yaklaştı, sonra bir araba çağırdı. Yol epey uzundu. Levine Nicoias'm başından geçenleri bir bir aklına getiriyordu. Kardeşinin üniversiteyi bitirdikten ve oradan çıktıktan bir yıl sonra nasıl bir keşiş gibi yaşadığı geldi aklına. Arkadaşlarının şakalarına aldırmamıştı. Bütün zevklerden, bilhassa kadınlardan kaçmış dinin bütün gerekçelerini yerine getirmişti. Daha sonraları bundan bıkmış ve birtakım kötü adamlarla arkadaşlık ederek kendini içki ve eğlenceye vermişti. Yetiştirmek için yanma aldığı ve köye götürdüğü küçük bir erkek çocuğunu öyle dövmüştü ki, yaralama ve işkence etmekten dolayı az daha mahkemeye verilecekti. Dolandırıcılık yapmış, mahkemelere düşmüştü. Serge İvanovitch'in ödediğinden sözettiği borç yüzündendi bu. Kavga etmiş, karakollarda yatmıştı. Kardeşi Serge'in kendi payına düşen mirası vermediğini ileri sürüp, mahkemelere koşmuştu. Son olarak da batı idari makamlarından birinde bir görev almış, ama yöneticisini dövmüştü. Bütün bunlar iğrenç şeylerdi. Ama Levine, Nicolas'ı tanımayanlardan daha fazla hoş görü-lükle ele alıyordu bu hareketleri. Çünkü onu yakından tanıyordu. Yahut tanıdığını sanıyordu.

Levine, Nicoias'm aşırı kötü isteklerini engellemek için dine döndüğü zaman kimsenin kendisine yardım etmediğini veya tuttuğu yolun doğru olduğunu belirtmediğini hatırlıyordu. Hatta herkes onu gülünç durumlara düşürmek için çalışmıştı. Sonra düşmeye başladığı zaman

Anna Karenina

99

kimse yardımına koşmamıştı. Herkes tiksinti duyarak kaçıyordu ondan.

Levine, Nicoias'ın, kendini, kendisiyle alay edenlerden daha aşağı bir yaratık olarak görmediğini hissediyordu. Baş eğmez yaradılışından, sınırlı aklından o mu sorumluydu? Yola girip orada kalmayı denememiş miydi? "Onunla açıkça konuşacağım ve açıkça konuşmasını sağlayacağım. Kendisini sevdiğim için anladığımı göstereceğim

ona..."

Gece saat on birde, adreste yazılı olan otele gitti.

Otel kapıcısı, "Yukarıda, 12 ve 13 numaralarda" dedi.

"Odasında mı?"

"Öyle sanırım..."

l numaralı odanın kapısı açıktı. Kötü kaliteli tütünden olduğu belli olan kalın bir duman yayılıyordu etrafa. Levine tanımadığı bir ses duydu. Sonra öksürmesinden, kardeşinin de içeri olduğunu anladı.

İçeri girdiği zaman, tanımadığı ses,

"Bütün sorun, bu işin nasıl ele alınıp, yütürüleceğindedir" diyordu.

Levine yarı açık kapıdan içeri göz attığında konuşanın, bir halk adamı tipinde giyinmiş bir delikanlı olduğunu gördü. Başında kocaman bir kalpak vardı. Divanın üzerinde, çiçek bozuğu, bir kadın vardı. Yakasız ve kolluksuz bir yün elbise giymişti. Costantin, kardeşinin içinde yaşadığı çevreyi düşününce heyecanlandı. Kimse onun içeri girdiğini duymamıştı. Lastiklerini çıkarırken, adamın dediklerine kulak kabartıyordu. Sonuca bağlamak isteği bir sorundan sözediyordu.

Kardeşi öksürdükten sonra, "Seçkin sınıflar yerin dibine geçsin" dedi. "Macha! Bize yiyicek bir şeyler hazırla. Kaldıysa şarap ver.

Yoksa ara..."

Kadın ayağa kalkınca, öte yanda bulunan Costantini gördü. "Nicola Dimitrievitch, birisi sizi görmek istiyor" dedi.  100

Leo Tolstoy

Nicolas, kızgın bir şekilde, "Ne istiyorsunuz?" dedi.

Constantin kapıda belirerek, "Ben geldim" dedi...

Nicolas tedirgin bir sesle: "Ben de kim?" diye sordu. Levine onun bir şeye dayanarak kalktığını duydu. Kardeşinin, iri, eğik gövdesi, yabani ve hasta yüzü önünde belirince, korkuya kapıldı.

Constantin son olarak üç yıl önce görmüştü onu. Daha da zayıflamıştı. Kısacık bir redingot vardı üstünde. Kemikli gövdesi, elleri, her şeyi daha büyümüş gibi geliyordu insana. Saçları dökülmüştü. Çocukça ve korkak bakışlarını karşısındakinin üzerine dikmişti.

Kardeşini birdenbire tanıyınca, gözleri neşeden parıldadı: "Ah Kostia" diye bağırdı. Sonra delikanlıya döndü. Kravatı sanki boynunu sıkmış gibi sinirli bir hareket yaptı. Levine bilirdi bu hareketi. Zayıf yüzünde gaddar ve yaban bir anlam belirmişti.

"Size ve Serge İvanitch'e yazdım, sizi tanımıyorum ve tanımak da istemiyorum. Ne istiyorsun. Ne istiyorsunuz benden?"

Constantin, kardeşinin ne kadar çekilmez bir insan olduğunu ve ailevi bağlar kurmanın önüne geçtiğini unutuyordu. Başka türlü düşünmüştü kardeşini. Şimdi onu karşısında olduğu gibi görüyor ve unutmuş olduğu özelliklerini hatırlıyordu.

Levine çekine çekine, "Senden bir şey istemiyorum ki, sadece görmeye geldim seni" dedi.

Kardeşinin çekingen ve korkak hali, Nicolas'ı yumuşatmıştı:

"Ya, demek böyle. Gel, otur öyleyse" dedi. "Yemek ister misin? Macha üç kişilik yemek getir. Hayır, dur bir dakika" kardeşine başıyla delikanlıyı göstererek, "Bunun kim olduğunu biliyor musun?" dedi. "Arkadaşım Bay Kritzki'dir. Kief te tanıştım onunla Yaman bir adamdır. Polis işkence yapıyordu ona. Korkak bir adam olmadığı için..." Sözünü bitirdikten sonra karşısındakilere birer birer baktı. Hep böyle yapardı. Dışarı çıkmak üzere olan kadına seslendi;

"Bekle dedim." Sonra yine hepsine teker teker bakarken, Kritz-

Anna Karenina

101

ki'nin bütün hikâyesini anlatmaya koyuldu. Konuşurken, Levine'in çok iyi bildiği bir çeşit güçlük çekiyordu. Arkadaşının nasıl üniversiteden kovulmuş olduğunu bunun nedeninin bir yardımlaşma derneği kurmak pazar günü okulları açmak olduğunu, sonra öğretmenliğe adanıp hemen kovulduğunu, sebepsiz yere niçin tutuklanmış olduğunu açıkla-

Sıkıcı bir sessizliği bozmak için, Constantin,

"Demek Kief Üniversitesindeydiniz?" dedi.

Kritzki, memnun olmamış gibi kaşlarını çatarak, "Evet oradaydım" dedi,

Nicolas, kadını göstererek, sözlerini kesti: "Bu kadın da benim eşim Maria Nicolaevna'dır" dedi. "Onu bir evden aldım ama seviyor ve sayıyorum. Beni tanımak isteyen herkes de onu sevmek ve saymak zorundadır. Karımdır benim. Şimdi kimlerle beraber olduğunu anladım. Onurun eksildi sanıyorsan, çıkıp gidebilirsin."

"Neden onurum eksilsin?"

"Macha öyleyse üç porsiyon yemek, şarap ve sert içki çıkar bize. Dur bakayım, hayır hayır git..."

"Görüyor musun?" diye devam etti Nicolas Levine. Ne yapacağını bilmediği gibi, ne söyleyeceğini de bilmediği için, alnını buruşturuyor, yerinde duramıyordu, "Görüyor musun şunu?" Odanın bir köşesinde duran kayışlarla bağlı demir çubukları gösteriyordu. "Bu yeni tasarladığımız bir işin başlangıcıdır. Bu iş bu Artel (işçi birliği) olacak."

Constantin kardeşinin söylediklerini dinlemiyordu. Karşısındaki veremli ve hasta yüzü seyrediyordu. Duyduğu acıma duygusunun kardeşinin söylediklerine dikkat etmekten alıkoyuyordu onu. Bu işin, Ni-colas'ın kendini tamamen küçümsememesi için uydurduğu bir neden   102

Leo Tolstoy

olduğunu biliyordu zaten. Nicolas devam ediyordu:

"Sermayenin işçiyi ezdiğini biliyorsun. Bizde işçi demek köylü demektir. Çalışmanın bütün yükünü çeken odur. Ne yaparsa yapsın, koşum hayvanı olmaktan kurtulamıyor. Bütün kazanç, köylülerin durumunu düzeltebilecek, onlara boş zaman temin edip eğitim yapmalarını sağlayabilecek olan her şey sermaye tarafından yutuluyor. Toplum öylesine kurulmuş ki, köylüler çalıştıkça, mal sahipleri ve tüccarlar onların aleyhine olarak zenginleşiyorlar. Oysa onlar yine de koşum hayvanı olarak kalıyorlar. İşte değiştirilmesi gereken şey." Sözlerini bitirince kardeşine soru sorar gibi baktı.

Costantin kardeşinin yanaklarında iki kırmızı lekenin belirmiş olduğuna dikkat ederek, "Evet, haklısın" dedi.

"Bir çilingirler birliği yapmaya başladık. Bu artelde her şey ortaklaşa olacak, çalışma, kâr, hatta aletler bile..."

"Bu artel nerede olacak?" dedi Constantin.

"Kazan eyaletinde. Vasdrem köyünde..;"

"Neye bir köyde? Bana öyle geliyor ki köylerde iş eksik değildir. Orada neden bir çilingir arteli yapıyorsunuz?"

"Köylüler eskisi gibi birer esir olarak kaldıkları için, onları bu durumdan kurtarmaya kalkmak senin ve Serge'in hoşuna gitmiyor değil mi?" dedi Nicolas. Kardeşinin söylediklerine kızmıştı.

O konuştuğu sırada. Constantin bunaltıcı ve pis odayı gözden geçirmiş, içini çekmişti. Nicolas bunu sezerek daha fazla rahatsız oldu.

"Senin ve Serge'in aristokratik peşin yargılarınızı bilirim"dedi. Üzerimize çöken bu kötü durumları devam ettirmek için bütün aklını kullandığını bilirim..."

"Ne diye Serge'den sözediyorsün?" dedi Levine gülerek....

Nicolas birdenbire haykırarak, "Niye mi söz ediyorum, niye mi, şunun için... Söylemesem de olur. Buraya niçin geldiğini açıkla bana sadece. Bunların hepsini küçümsüyorsun, biliyorum. İyi işte... Defol

Anna Karenina

103

buradan, haydi defol." Bağırarak sandalyesinden kalkmıştı.

Constantin tatlı bir sesle, "Bir şeyi küçümsediğini yok. Tartışma bile etmiyorum" dedi.

Tam bu sırada, Maria Nicolaevna içeri girdi. Nicolas kızgınlıkla ondan yana döndü. Ama kadın hızla onun yanına gelip, kulağına bir şeyler fısıldadı.

Nicolas biraz yatışmış olarak ve daha zorlukla nefes alarak: "Hastayım ben. Hemen rahatsız oluyorum. Sen de kalkmış, Serge ve makalelerinden söz ediyorsun. Bunlar baştan başa yanlış, delilik, yalan... Adaletin ne olduğunu bilmeyen bir adam bundan nasıl sözedebilir? Makalesini okudunuz mu?" dedi Kritzki'ye dönerek.

Sonra masaya yaklaşarak, yarıya kadar içilmiş sigaralar üzerinden almak ister gibi bir hareket yaptı...

Kritzki, "Okumadım" dedi. Tartışmaya karışmak istemediği belli oluyordu.

Nicolas rahatsız bir halde, "Niçin okumadınız?" dedi.

"Çünkü zaman kaybetmek istemem."

"Özür dilerim ama okumadan nasıl bilebilirsiniz? Bazıları için bu makaleler bir bilmecedir. Ama ben onun düşüncelerinin ruhunu okurum. Zayıf tarafının ne olduğunu iyi bilirim."

Kimse yanıt vermedi. Kritzki ayağa kalkarak, şapkasını aldı:

"Yemek yemek istemiyor musunuz? Öyleyse yarın gelin. Çilingiri de alın."

Kritzki çıkar çıkmaz, Nicolas gülerek göz kırptı,

"Bunda da pek iş yok..." dedi.

Kritzki kapının eşiğinden onu çağırıyordu.

Nicolas "Ne var?" deyip onun yanına gitmek için koridora çıktı.

Maria Nicolaevna ile yalnız kalan Levine onunla konuşmaya başladı,

"Kardeşimle çoktan beri mi yaşıyorsunuz?" 104

Leo Tolstoy

"İki yıldan beri. Sağlığı gittikçe kötüleşti. Çok içiyor."

"Öylemi?"

"Evet, sert alkollü içkiler içiyor. Yaramıyor ona..."

"Olduğundan fazla içiyor..."

"Evet" dedi kadın. Korkarak kapıdan tarafa bakıyordu. Nicolas Levine kapıda görünmüştü.

"Ne konuşuyorsunuz?" dedi, teker teker onlara bakarak, gözleri kıvılcımlanmıştı, kaşlarını çatmıştı.

Constantin şaşkın bir halde, "Hiçbir şeyden konuşmuyoruz...." dedi.

"Yanıt vermek istemiyorsunuz... Peki, vermeyin. Ama onunla konuşmaman gerek, o bir haspa, sen bir kişizadesin. Her şeyi görüp kararını verdiğini anlıyorum. Hatalarıma küçümseyerek bakıyorsun." Konuştukça sesini yükseltiyordu.

Maria Nicolaevna, "Nicolas Dimitrievitch, Nicolas Dimitrievitch" diye mırıldanarak yanına yaklaştı.

"Peki, peki... Yemek ne oldu?" Bir hizmetçinin tepsi ile içeri geldiğini görünce "Hah, işte geliyor" dedi.

"Bu tarafa getir." Hizmetçi tepsiyi getirir getirmez, bir bardak içki alarak bir yudumda içti. Yatışmış gibiydi. "Bir bardak ister misin sen de?" diye sordu.

Sonra, "Serge İvanitche'den sözetmeyelim. Seni gördüğüme memnun oldum. Ne olursa olsun, birbirimizden yabancısı değiliz. Hadi iç. Ne yapıyorsun, anlatsana?" Ağzına attığı bir parça ekmeği çiğniyordu. Bir kadeh daha içti. "Nasıl yaşıyorsun?" "Niye evlenmiyorsun?" "Böyle bir fırsat çıkmadı."

"Niçin çıkmadı? Beni sorarsan, ben bütün yaşantımı harcadım. Gerektiği zaman mirastan payıma düşeni almış olsaydım bugün bambaşka bir insan olurdum."

Anna Karenina

105

Constantin konuşmayı başka yöne çevirmeye çalıştı:

"Senin Vanioucha'mn benim yanımda, Parofsy'de olduğunu biliyor musun?" dedi.

"Parkofsky'den biraz sözetsene. Her şey olduğu gibi mi? Ev aynı

ıı? Çalışma odamız eskisi gibi mi? Belki bahçıvan Philippe yaşıyor-

pur. Her şeyi hatırlıyorum. Evi değiştirmemelisin. Hemen evlenip eski

pşamını yeniden yaşamaya çalış. İyi bir karili olursa gelir seni görü-

üm."

"Niye şimdi gelmeyeceksin? Beraber ne güzel yaşardık."

"Serge İvantiche'i görmekten korkmasam gelirdim."

"Karşılaşmazsın onunla. Onunla ilgim yok benim."

Nicolas korku dolu bakışlarını kardeşine çevirerek, "Ne dersen de, onu ya da beni seçmek zorunda olduğunu biliyorsun."

Bu çekingenlik Levine'e dokunmuştu.

"Sizin kavganız üzerine düşündüklerimi söyleyecek olsan, ne senin, ne de onun tarafını tutmadığımı açıklamam gerekir. İkiniz de hak-jsızdınız. Ama haksızlık sende yalnız görünüşte olduğu halde, Serge'in kendisi haksızdı."

"Hah, hah, hah neyse bunu anladın, evet anladın" dedi Nicolas ne-li bir şekilde.

"Doğrusunu istersen bunu senin dostluğuna borçluyum, çünkü..."

"Neden borçlusun, neden?.."

Constantin, Nicolas'ın mutsuz olmasının ve sevgisine bağlı bir du-umda bulunmasının bunun sebebi olduğun söylemeye cesate edemiyordu. Nicola anlamıştı bunu. Karamsar bir davranışla kadehini yudumlamaya başladı.

Maria Nicolaevna tombul elini içki şişesine uzatarak, "Yeter bu jkadar, Nicola Dimitrievitch" dedi.

"Bırak şimdi canımı sıkma, yoksa döverim seni" diye bağırdı Nicola, Maria tatlı bir şekilde gülerek Nicolas'ı yatıştırdı. Şişeyi aldı. nında kalmak fena değil ama insanın kendi evi hepsinden daha iyi" dedi.

Odasının acele getirdikleri mumlarla aydınlattılar. Büyük geyik boynuzlan, kitap dolu raflar, ayna, soba, babasının kullandığı eski divan, büyük masa, üzerinde açılmış olarak duran bir kitap, kırılmış bir küllük, kendi yazısıyla doldurulmuş bir defter ortaya çıkmışlardı.

Kendini burada bulunca, yolda giderken düşündüğü değişiklikleri yapamayacağını kavradı. Geçmiş yaşamından arta kalan her şey sanki, "Hayır bizi bırakmayacaksın, başka bir insan olmayacaksın, her zamanki gibi, kendi kendinden hoşnut olmayan kuşkucu bir insan olarak kalacaksın. Daha iyi olmaya çalışacaksın ama senin için yapılmamış olan bir mutluluğu bekleyip duracaksın" diyorlardı sanki.

Eşya böyle konuşuyordu ama Levine'in içinden bir ses geçmişin tutsağı olmamak gerektiğini, insanın kendisini istediği gibi değiştirebileceğini söylüyordu. Bu sese uyarak, odanın bir köşesindeki güllere doğru yaklaştı, biraz idman yaparak kendini güçlü ve dayanıklı bir hale sokmaya çalıştı. Kapının arkasında bir gürültü duyunca, gülleleri hemen yerine koydu.,

Gelen kâhyaydı. Tanrı'nın izniyle her şeyin yolunda gittiğini yalnız kara buğdayların yanmış olduğunu söyledi. Levine rahatsızlık duyuyordu. Buğdaylar, kendisinin bulduğu bir aletle kurutulurken yanmıştı. Kâhya, bu alete hiçbir zaman-güvenmemişti, zafer kazanmış bir havayla ve sessizlik içinde bildiriyordu sonucu. Levine, buğdayları tekrar tekrar söylediği konulara dikkat etmeden kuruttuklarına emindi. Canı sıkılıp, kâhyaya çıkıştı. Ama iyi bir haber almakta gecikmedi. Sergilerin birinden alınan, Pava isimli en güzel, en besili inek yavrula-mıştı.

"Kusma kürkümü ver. Işık getirin, gidip göreyim" dedi. Kıymetli ineğin bulunduğu ahır evin hemen yanındaydı. Levine karla kaplı bahçeden geçip, ahıra gitti. Buz tutmuş kapıyı açtı, ağır bir

Arına Karenina

109

koku çarptı burnuna. Beklenmedik bir aydınlık karşısında kalan inekler, kıpraştılar. Hollanda ineğinin beyaz lekeli parlak sırtı aydınlıkla yansıyordu. Dudaklarına halka geçirilmiş olan boğa, Berkut, yanlarından geçtikleri zaman ayağa kalkıyormuş gibi bir hareket yaptı, sonra-bundan vazgeçerek yalnız hızlı bir şekilde soluk vermekle yetindi.

Güzel Pava, doğurduğu buzağının yanında duruyor, onu kokluyor vücuduyla ona bir sığınak yapıyordu sanki.

Levine yaklaştı, buzağıyı ayağa kaldırdı, kırmızı ve beyaz lekeli derisini inceledi.

Pava önce böğürmeye başladı ama Levine yavrusunu geri verince sesini kesti, yavruyu yalamaya, içini çekmeye koyuldu. Yavru kuyruğunu nallayarak, annesinin sağrısına sokuldu.

Levine buzağıyı incelemeye devam ederek, "Bu tarafa ışık tut Fe-dor" dedi. "Tıpkı annesine benziyor. Babasının rengini almış ama incelik ve güzelliği annesi gibi. Değil mi Wassili Fedorovitch" dedi. buzağıyı görmekten doğan sevinç içinde, yanmış kara buğday meselesini unutmuştu.

"Çirkin olmazdı. Müteahhit Simon sizin gittiğinizin ertesi günü geldi. Onunla bir anlaşmaya varmak gerek, Constantin Diritrievitch. Size daha önce makineden sözetmiştim."

Bu cümle Levine'e çiftliğinin karmakarışık ve geniş sorunlarını anımsatmıştı birdenbire. Ahırdan çıkıp doğru büroya gitti, orada müteahhit ve kâhya ile konuşmaya başladı. Sonra eve dönüp, salonda oturdu yönetici.

Levine'in evi eski ve büyüktü. Yalnız başına yaşadığı halde evi baştan aşağı kullanıyor ve ısıtıyordu. Yeni düşünceleri bakımından bunun çok yanlış ve saçma bir iş olduğunu anlıyordu. Ama bu ev onun 106

Leo Tolstoy

"Sen şu kadının bir şey anlamadığını sanırsın değil mi? Hepimizden daha iyi anlıyor halbuki. İyi bir kadın değil mi?"

"Daha önce Moskova'da bulundunuz mu?" dedi Levine bir şey söylemiş olmak için.

"Siz deme ona. Korkar!" dedi Nicolas. "Ona yalnız bir kişi siz demiştir. Bulunduğu evden çıkmak için mahkemeye baş vurduğu zaman, yargıç siz demişti ona. Bu adamdan başka herkes sen demiştir ona. Tanrım şu dünyanın işleri ne saçma sapandır" diye bağırdı. "Bu yeni kurumlar, yargıçlar, köylü kooperatifleri, ne budalalık." Bundan sonra yeni kurumlar dolayısıyla başına gelenleri anlatmaya başladı.

Constantin onu dinliyordu. Kardeşi gibi o da eleştirmeyi, inkâr etmeyi seviyordu, ama bu gereksinme birden tatsız bir şey gibi geldi ona.

"Bütün bunları öteki dünyada anlarız" dedi gülerek.

"Öbür dünyada mı? Sevmiyorum öbür dünyayı ben, sevmiyorum" diye tekrar etti. Gözlerini kardeşinin üzerine dikmişti. "Bu badalalık-lardan kurtulmak, güzel bir şey ama ölümden korkuyorum, çok korkuyorum ondan..."

Tirtir titriyordu.

"Bir şey içsene. Şampanya ister misin? Yoksa dışarı çıkalım mı? Müzik dinlerdik..."

Söylediği kelimeler birbirine karışıyordu. Bir konudan ötekine geçiyordu. Constantin Macha'nın yardımıyla kardeşini dışarıya çıkmamayı kabul ettirdi. Adamakıllı sarhoş bir halde yatırdılar onu.

Macha, Levine'e gerektiği zaman mektup yazacağı konusunda sözverdi. Nicolas'ı kardeşinin yanında yaşamaya kabul ettireceğini de söyledi.

Ertesi sabah Levine Moskova'dan ayrıldı ve akşam üzeri oturduğu yere vardı. Yol boyunca kompartıman arkadaşları ile konuştu. Politi-

Anna Karenina

107

kadan, demiryollarından ve her şeyden sözaçmışlardı. Moskova'da olduğu gibi çeşitli düşüncelerin yükü altında eziliyor, nedenini anlayamadan utanç duyuyordu. Ama arabacısı İgnace gelip de, onu kızağa yerleştirirken, haberler verip, kâhya Simon'un geldiğinden, en güzel ineklerin birinin buzağıladığını anlatmaya koyulunca, içine batmış olduğu düşüncelerden yavaş yavaş kurtulmaya başlamıştı. Utancı da hoşnutsuzluğu da kaybolmaya başladı. İgnace'sı ve atları görmesi gönlünü rahatlatmıştı ama kızağa yerleşip, kürklere sarılınca, ne gibi emirler vermesi gerektiğini düşünmekten de geri kalmadı. Atlardan birisi kendi eski binek hayvanıydı. Onu görünce eski günlerini anımsadı. Geçmişi bambaşka bir açıdan gördü. Başka bir insan olmak istemiyordu artık. Kendisini daha kusursuz bir hale getirmeliydi, önce, olağanüstü mutluluklar istemeyecek, içinde yaşadığı gerçeklerle yetinecekti. Aşırı kötü isteklerine karşı gelecekti, örneğin evlenme teklifi yaptığı gün kendisini kıskıvrak bağlamış olan yoğun isteklerine benzer isteklerden kaçınacaktı. Sonra Nicolas'ı unutmamaya ve gerektiği zaman onun yardımına koşmaya da karar verdi. Kardeşiyle pek ciddiye almadan üzerinde konuştuğu mal ortaklığı konusu aklına geldi. Düşünmeye başladı. İstisadi şartların değiştirilmeye kalkmasını saçma buluyordu ama halkın içinde bulunduğu yoksulluk ile kendisinin zenginliğini düşününce şaşkınlığa düştü. Eskisinden daha fazla çalışmaya ve daha alçakgönüllü bir yaşam sürmeye karar verdi. Bu düşüncelere dalarak gardan evine nasıl geldiğini anlamadı bile.

Kapının önünü hafif bir ışık aydınlatıyordu. Her taraf karla kaplıydı. Yaşlı hizmetçi Kusma uyanmış, hemen kalkarak, çıplak ayaklarla kapıyı açmaya koşmuştu. Av köpeği Laska da efendisini karşılamaya koştu, hizmetçiyi az daha yere düşürecekti. İki ayağının üzerine kalkıyor, ön ayaklarını Levine'in göğsüne koyuyordu.

Agatha Mikhailovna, "Çok çabuk geldiniz efendim" dedi.

"Moskova'da canım sıkıldı, Agatha Mikhailovna, başkalarının ya-110

Leo Tolstoy

için bir dünyaydı sanki. Babası ve annesi orada yaşamışlar, orada ölmüşlerdi. Yaşamları Levine için ideal bir yaşam olmuştu, Kendisi de bir aile kurup bu eski ve kusursuz yaşamı yeniden canlandırmak istiyordu.

Levine annesini iyice anımsamıyordu ama evlenecek olursa, karısının bu yüze ve olgun kadına benzemesine çok dikkat edecekti. Onun için evliliğin dışında aşktan sözetmek olanaksızdı. Hatta önce aileyi sonra bu aileyi kuracak olan kadını düşünüyordu. Evlilikle ilgili düşünceleri arkadaşlarının düşündüklerinden çok farklıydı. Onlar için evlilik toplumsal eylemlerden birisiydi. Oysa Levine için evlilik yaşamın en önemli olaylarından biriydi. Mutluluğu ona dayanıyordu. Artık vazgeçmek gerekiyordu bu hayalden.

Salona girip koltuğunda oturarak kitap okumaya koyulduğu zaman, Agathe Mikhailovna ona bir fincan çay getirmişti. Her zamanki gibi, "İzin verirseniz, oturayım efendim" diyordu. Bu sırada, eski rüyalarından hâlâ vazgeçmemiş olduğuna, o kadın olmadan yaşamasının olabilir olmayacağına dikkat etti.

İster Kitty olsun ister olmasın kadınsız edemeyeceğini anlamıştı. Agatha Mikhailovna'nın gevezeliklerini dinliyor ama gelecekte sahip olacağı bir aile yaşamını düşünmekten de kendini alamıyordu. Ruhunda bir şeyin yatıştığını, ama oraya bir çivi gibi çakıldığını duyuyordu.

Agathe Mikhailovna, Prokhor'un Tanrı korkusunu unutup, Levi-ne'in verdiği parayla bir beygir satın alacağına, durmadan için sarhoş olduğunu ve karısını dövdüğünü anlatıyordu. Hem onu dinliyor hem de kitabını okuyarak, okudukları ile ilgili düşüncelere dalıyordu. Bu Tyndall'in ısı üzerine yazdığı bir kitapdı. Tyndall'i denemelerinden çok çabuk hoşnut olduğu ve felsefi düşünceden yoksun kaldığı için eleştirmiş olduğunu anımsadı. Birden sevinç dolu bir düşünce gelmişti aklına, "İki yıl sonra iki Hollanda ineğim olabilir. Para da var. Ber-kut'un on iki yavrusu sürüye katılabilir. Olağanüstü bir şey bu", düşün-

Anna Karenina

111

dü. Sonra okumaya daldı, "Isı ve elektriğin aynı şey olduğunu kabul edelim. ,Ama bu sorunu çözmeye yarayan denklemlerde aynı birimleri kullanabilir miyiz? Hayır. Öyleyse? Tabiat kuvvetlerinin arasında bulunan ilgi zaten... Pava'nın yavrusu kırmızı alacalı bir inek haline gel-diği zaman ne güzel bir sürü elde edilmiş olacak. Onların ahırlarına dönüşlerini görmek için karım, ben ve bir iki dostumuz birlikte çıkarız... Karım şöyle der, "Kosta ve ben bu hayvanı çocuğumuz gibi bü-yüttük. Peki bu sizi nasıl olup da ilgilendirebiliyor, diye soracak arka-daşımız. Karım, kocamı ilgilendiren her şey beni ilgilendirir, diyecek. Peki bu kadın kim olacak?" O zaman Moskova'da olup bitenleri hatırladı. "Ne yapayım, elimden bir şey gelmezdi. Ama bundan böyle aynı şeyler tekrarlanmayacak. İnsanın geçmişinin elinde oyuncak olması budalalıktır. Daha iyi yaşamak için uğraşması gerek." Başını kaldırdı, düşüncelerine dalmış gitmişti. Efendisini iyice görememiş olan yaşlı Laska bahçede dönüp dolaşıyor, havlıyordu. Kuyruğunu sallaya sallaya, ve dışarıdaki temiz havayı kendisiyle birlikte içeri getirerek odaya girmişti. Levine'e yaklaştı, başını elinin altına soktu, yakarak bir okşa- yış koparmaya çalıştı.

İhtiyar Agathe, "Bir dili eksik" dedi. "Hayvan olduğu halde efendisinin geri gelmiş olduğunu ve canının sıkılmış olduğunu anlıyor." "Niye canı sıkılmış olsun?" "Ben bilmez miyim efendim. Bütün yaşamım kişizadelerle geçti. Tanırım onları. İnsanın sağlığı iyi, vicdanı temiz olduktan sonra ötesine aldırmamalı."

Levine şaşkın bir şekilde ona baktı. Düşüncelerini bu şekilde anlamasına şaşmıştı.

"Bir fincan daha getireyim" dedi. Çay getirmek için dışarı çıktı. Laska başını efendisinin elinin altına sokmakta devam ediyordu. Levine köpeği okşadı. Köpek hemen ayaklarının dibine yattı. Başını ön ayaklarının üzerine koydu. Ağzını hafifçe açtı, sanki her şeyin yo-112

Leo Tolstoy

lunda gittiğini duyuyormuş gibi dilini şaklatarak, rahat bir şekilde uzandı. Levine hayvanın hareketlerini birer birer izliyordu.

"Ben de onun gibi yapacağım. Her şeyi yeniden yoluna koyabilirim" diye düşündü.

Anna Arcadievna balodan bir gün sonra, kocasına bir telgraf göndererek, Moskova'dan ayrıldığını bildirdi.

Sanki yapması gereken birçok işleri birden anımsamış gibi, gelinine, düşüncesini neden değiştirdiğini anlatırken, "Gitmem gerek, gitmeliyim" diyordu. "Bugün gitmem daha doğru olur" Stephane Arcadi-evitch akşam yemeğini dışarıda yiyordu, ama kardeşine eşlik etmek için, saat yedide eve geleceğini söylemişti. Kitty gelmemişti. Başının ağrıdığını ileri sürmüştü.

Dolly ve Anna İngiliz dadı ve çocuklarla birlikte yemek yediler. Çocuklar, ya bıktıktan, yahut içgüdüleri ile bazı şeyler anlamış oldukları için o akşam hatalarıyla oynamadılar. Duygululukları geçmişti sanki. Halalarının ayrılması pek ilgilendirmiyordu onları. Anna, sabahı yolculuğa hazırlanarak geçirmiş, birkaç kart atmış ve valizlerini hazırlamıştı. Dolly görümcesinin tedirgin bir durumda olduğunu biliyor ve bu hareketliliğin, insanın kendisine karşı duyduğu hoşnutsuzluktan ileri geldiğini deneyimleriyle biliyordu. Akşam yemeğinden sonra, Anna giyinmek için odasına çıktı. Dolly de ardından geldi.

"Sen gidince başımıza neler geleceğini Tanrı bilir Anna" dedi Dolly. "Sen mutlu bir insansın. Ruhun tertemiz ve saf."

"Herkesin ruhunda kara bir nokta vardır."

"Sende böyle bir şey olabilir mi?"

"Benim de kendi kararlarım var" dedi Anna. Gözleri dolmuş olduğu halde, kurnaz ve alaycı bir gülüş belirdi dudaklarında.

Anna Karenina

113

Dolly gülerek, "Senin karaların eğlendirici karalar galiba" dedi.

"Yok canım çok sıkıntılı karalar" diye yanıt verdi. Anna, "Biliyor musun niçin yarın gideceğine bugün gidiyorum. Bunu sana söyleyip kurtulmalıyım." Bir koltuğa oturup, gözlerini Dolly'e dikti.

Dolly şaşkın bir şekilde, Anna'nın gözlerinin akına kadar kıpkırmızı kesilmiş olduğunu hayretle gördü.

"Biliyor musun Kitty niçin yemeğe gelmedi," diye devam etti. "Beni kıskanıyor. Bu balonun onun için bir neşe kaynağı olacakken sıkıntılı bir akşam haline girmesinden ben sorumluyum. Ama ben aslında suçlu değilim. Suçum çok az." Bunları söyledikten sonra durdu.

Dolly gülerek, "Bunu söylerken aynı Stiva'ya benziyorsun" dedi.

Anna bu sözden alınmıştı.

"Hayır ben Stiva değilim. Sana bunu anlatıyorum, çünkü kendimden bir an bile kuşkulanmak istemem."

Ama bu kelimeleri söylediği zaman ne kadar haksız olduğunu anlamıştı. Sadece kendinden kuşkulanmakla kalmıyor, Wronsky'nin hatırasından o kadar heyecanlanıyordu ki hemen oralardan uzaklaşmak gereğini duyuyordu. Onunla karşılaşmak istemiyordu.

"Evet Stiva bana, kotiyonu onunla dans ettiğini ve onun...."

"Bütün bunların ne kadar garip bir şekilde oluştuğunu düşünemezsin. Bu evliliğe yardım etmek istiyordum ama bu isteğime rağmen belki..."

"Oh bu çeşit olaylar hemen anlaşılır..." dedi Dolly.

Wronsky tarafından ciddi bir davranış olsaydı benim de canım sıkılırdı. Ama her şeyin çabucak unutulacağına ve Kitty'nin bana kızmaktan vazgeçeceğine inanıyorum."

"Bana kalırsa bu işi burada bıraksınlar daha iyi. Mademki VVronsky sana görür görmez aşık olan bir erkek..."

"Kitty'i ne kadar severim bilirsin. Oysa düşman gibi ayrılıyoruz, Şimdi. Çok hoş bir kız. Ama sen bunu çözersin. Değil mi Doîly?"114

Leo Tolstoy

Dolly gülüşünü zar zor tuttu. Anna'yı seviyordu ama onda bu çeşit zayıflıklar bulunmasına kızmıyordu.

"Düşman gibi mi, böyle şey olur mu?"

"Hepinizin beni, benim sizi sevdiğim gibi sevmenizi isterdim, halbuki... Ne saçma işler yapıyor bugün" diye eklendi. Mendilini çıkardı, gözleri yaşlanmıştı.

Gözyaşlarını kurulayıp tuvaletini yapmaya başladı.

Tam evden çıkacağı sırada, Stephane Arcadievitch görüldü. Yüzü kıpkırmızı ve heyecanlıydı. Puro ve şarap kokuyordu.

Anna'nın içlenmesi Dolly'e de dokunmuştu. Son defa görümcesini kucaklarken, mırıldandı. "Anna senin benim için yaptıklarını umutma-yacağımı ve en yakın arkadaşım olarak seveceğimi unutma" dedi.

Anna ağlayarak, "Bilmiyorum neden?" dedi.

"Beni anladın ve hâlâ da anlıyorsun hayatım, haydi güle güle."

Üçüncü çan çalana kadar kompartımanın kapısında durmuş olan kardeşi aşağı indikten sonra, Anna "Tanrıya şükürler her şey bitti" dedi. Oda hizmetçisi Annouchka'nın yanına oturdu ve iyice aydınlanmamış olan kompartmanı incelemeye başladı. "Tanrı'ya şükür yarın Ale-xis Alexsandrovitch'i ve Serge'i göreceğim. Yaşantım eskisi gibi devam edecek" dedi.

Bütün gün nasıl durmadan hareket halinde bulunmuşsa, kompartımana da aynı dikkat ve titizlikle yerleşti. Küçük ve işe yatkın elleriyle, kırmızı renkli çantasından çıkardığı bir yastığı dizlerinin üzerine koydu ve ayaklarını dikkatli bir şekilde örttü. Hasta bir kadın daha şimdiden yatmaya çalışıyordu. Öteki iki kadın Anna ile konuştular. Yaşlı ve şişman bir kadın ayaklarını iyice örttükten sonra ısıtma düzenini eleştiren sözler söyledi. Anna kadınlara yanıt verdi ama konuşmalarından

Anna Karenina

115

hiçbir zevk almadığı için, Annouchka'dan küçük seyahat fenerini istedi, feneri oturduğu yerin arkalığına astı ve çantasından bir İngiliz romanı ile bir kâğıt keseceği çıkardı. Başlangıçta okumak için hayli güçlük çekti. Giden gelen bir türlü bitmiyordu. Tren hareket edince de pencerelere vuran kadın gürültüsünü, kondüktörün çıkardığı gürültüleri, yol arkadaşlarının konuşmalarını dinlemek zorunda kalıyor, kendisini okumaya kaptıramıyordu. Bütün bunlar biraz sonra yeknesaklaş-maya başladı. Camlara vuran kar ve sarsılmalar, kompartımandaki ısının değişmeleri, sesler, hepsi yeknesaklaşmıştı. Artık okuduğuna varabiliyordu. Annouchka, eldivenlerden birisi yırtık olan iri elleriyle kırmızı çantayı kucağında tutarak uyumaya başlamıştı bile. Anna okuduğunu anlıyordu ama bir başkasının hayatıyla ilgilenerek dalıp gitmek elinden bir türlü gelmiyordu. Kendi hayatıyla ilgilenmek zorundaydı. Romanın kahramanı olan kadın, hastalara bakıyordu, o da yapmak isterdi bunu. Bir söylev söylüyor, yahut Lady Mary ata binip herkesi şaşırtıyordu, o da bunları yapmak istiyordu. Ama böyle işlere girişmemesi, olduğu yerde kalması gerekti, sabrını kaybetmemek için kâğıt keseceği ile oynuyordu.

Romandaki erkek kahraman mutluluğun en yüksek derecelerine çıkıyor, baron olup toprak sahibi bir insan haline geliyordu. Ama birdenbire utanacağı bir iş yapmış olduğunu anlıyordu. Anna da onun yerinde olmak istiyordu ve onun da utandığı bir şey vardı. "Peki niçin utanıyor? Benim neden utanmam gerekiyor?" diye düşünerek geriye doğru yaslandı. Şaşkın ve mutsuz bir durumdaydı. Kâğıt keseceğini elinde tutuyordu. Ne yapmıştı? Moskova'da başından geçenleri düşündü. Hepsi güzel ve iyi anılardı bunların. Baloyu, Wronsky ile aralarında olan bitenleri, genç adamın aşk ve alçakgönüllülük dolu yüzünü andı. Utanacağı bir şey var mıydı bunlarda. Ama yine de utanç duyuyordu. İçerisinden bir ses, Wronsky ile ilgili olarak, 'Tanıyorsun, ateş gibi yamyorsun" diyordu. "Ne demekti bu?" Oturduğu yerde şöyle bir116

Leo Tolstoy

kımıldayarak, kararlı bir insan gibi durdu. "Bu olaylara bakmaktan korkacak mıyım? Ne var bunlarda?Bu subay ile benim aramda herhan- ' gi bir ilgi olabilir mi? Herkesle nasılsam onunla da öyleyim." Küçümser gibi gülümseyerek kitabını eline aldı. Ama hiçbir şey anlamıyordu artık okuduğundan. Kâğıt keseciğini cama sürdü ve soğumuş yüzünü ateş gibi yanağına dayadı. Yüksek sesle güldü. Sinirlerinin gerildiğini, gözlerinin yuvalarından oynadığını, parmaklarının kıvrıldığını anlıyordu. Bir şey boğuyordu onu sanki. Kompartımanın alaca karanlığında, sesler ve hayaller şaşılacak kadar önem kazanmışlardı. Her an ne yana doğru gittiklerini, soruyordu kendi kendine. Yanında uyuyan şu kadın bir yabancı mı yoksa Annouchka mıydı? "Şu tavanda sarkan şey neydi bir hayvan mıydı?" Bu bilinç dışı duruma düşmek korkusu içini kapladı. İradesini kullanarak buna hâlâ karşı koyabileceğini seziyordu. Kendine gelmek için ayağa kalktı, üzerindekileri attı, bir aralık iyileştiğini sandı. Bir köylü gibi giyinmiş bir adam içeri girdi, elbisesinin düğmelerinden birisi kopmuştu. Arına bunun sobalarla uğraşan adam olduğunu anladı. Termometreye baktığını gördü. İçeri girdiği zaman ardından gelen kar ve rüzgârı farketmemişti. Sonra birden her şey yine birdenbire karışmaya başladı. Adam duvarda bir şeyi kazmaya koyuldu. Yaşlı kadın bacaklarını uzattı. Kompartımanın içini kara bir bulut gibi kapladı. Sonra garip bir gürültü duyduğunu sandı. Bir şey yırtılıyordu sanki. Kör edici bir ışık birden ortaya çıktı sonra bir duvarın ardında kayboldu.

Anna bir çukura düştüğünü duyar gibi oldu.

Bütün bu hayaller korkunç olmaktan çok eğlendiriciydiler. Karlar-ia kaplı adam kulağına bir isim fısıldadı. Ayağa kalktı, kendine gelmişti. Bu adamın bir kondüktör olduğunu ve bir istasyonu geldiklerini anladı. Hemen şalını istedi Annouchka'dan. Şah sırtına alıp kapıya doğru ilerledi.

Annouchka, "Madam çıkmak mı istiyorlar?" dedi.

Anna Karenina

117

"Evet biraz hava almak istiyorum, burası çok sıcak."

Dışarı çıkmak için biraz güçlük çekti ama sonunda kapıya vardı.

Dışarıda rüzgâr sanki onu alıp götürmek için bekliyordu. Ama bir

eliyle bir demir çubuğu, ötekiyle elbiselerinin eteğini tuttu.

Fırtınalı gecenin soğuk havasını ciğerlerine çekti. İçi rahatlamıştı.

Vagonun yanında ayakta durdu, karlar altında kalmış olan perona ve

ışıklar içinde pırıl pırıl yanan istisyona baktı.

Rüzgâr tekerleklerin arasında fırdolayı dönüp, insanları ve vagonları kar altında bırakarak, deli gibi esiyordu. Birkaç kişi oraya buraya koşuyor, istasyonun kocaman kapılarını gıcırdatarak açıp kapıyor, neşeli neşeli konuşuyorlardı. Ayaklarının altında ezilen karın çıkardığı gürültü duyuluyordu. Anna'nın yanından kambur bir karaltı geçti, biraz sonra demirlere vuran bir çekicin seslerini duydu.

Yolun öbür tarafından gelen tedirgin bir ses, "Telgrafı hemen göndermeli" dedi. "Lütfen bu taraftan, numara 28" diye seslendiler. Ağızlarında sigaraları iki beyefendi, Anna'nın yanından geçti. İçine iyice temiz hava çektikten sonra vagona bineceği sırada, Anna, fenerin ışığının üzerinde askeri kaput bulunan bir adam tarafından kesildiğini gördü. Adam ona doğru yaklaştı, Wronsky'di bu, Anan onu hemen tanımıştı.

Wronsky ona askerce selam verip, kendisine yardım edip edemeyeceğini sordu... Anna genç adama baktı. Birkaç saniye ne diyeceğini bilemedi. Yüzü karanlıkta olduğu halde, Anna gözlerinde, bir gün önce beliren o coşkun adamı görür gibi oldu veya gördüğünü sandı. Wronsky'nin rastladığı yüzlerce insandan birisi olduğunu ve aynca düşünülmeye değer birisi olmadığını kaç defa söylemişti kendi kendine. Ama şimdi onu görünce içi gururlu bir neşeyle dolmuştu. Wronsky'nin118

Leo Tolstoy

niçin burada bulunduğunu sormaya gerek yoktu. Genç adam sanki bunu kendisine açıklamış gibi iyice biliyordu. Anna'nın yanında bulunmak için gelmişti buralara.

Elini çekerek, "Sizin Petersbourg'a gideceğinizi bilmiyordum. Niçin gidiyorsunuz?" dedi. Yüzünde saklayamadığı bir neşenin belirtileri görünüyordu.

Wronsky ona bakarak, "Niçin mi gidiyorum" dedi, "Bulunduğunuz yerde olmak için oraya gittiğimi biliyorsunuz. Başka türlü yapamam zaten."

Bu sırada rüzgâr sanki önüne çıkan bütün engelleri yenmiş gibi, vagonların üzerindeki karı silip süpürdü ve sanki basan göstermiş gibi kaldırdığı saç levhalardan birini sallamaya başladı. Lokomotifin yaka-ran ve sıkıntı dolu düdüğü duyuldu. Fırtınanın yılgınlık vericiliği An-na'ya hiç bu kadar güzel görünmemişti. Mantığının korktuğu, ama kalbinin dilediği kelimeleri duyuyordu.

Anna sustu, Wronsky, genç kadının içindeki savaşmayı sezmişti.

Alçakgönüllülükle mırıldandı, "Söylediklerim sizi üzdüyse, bağışlayın beni."

Saygılı ama kararlı bir şekilde konuşuyordu. Anna sesini çıkarmıyordu.

Sonunda, "Söyledikleriniz kötü şeyler. Kibar bir erkekseniz, benim kendimi unuttuğum gibi siz de bunları unutmalısınz."

"Hareketlerinizi, sözlerinizin bir tekini bile unutamayacağım, unutamam zaten."

Wronsky'nin dikkatle baktığı yüzüne sert bir ifade vermeye çalışarak, Anna, "Yeter, yeter" diye bağırdı. Sonra merdivenleri hızla çıkıp vagona girdi. Tam içeri girecekken, olup biteni hatırlamak için durdu. Söyledikleri sözleri unutmuştu. Bu bir iki dakikalık konuşmanın onları birbirine daha azla yaklaştırmış olduğunu sezmişti. Bundan hem mut-\ luluk duyuyor hem de korkuyordu. Biraz sonra kompartımana girdi ve

Anna Karenina

119

yerini aldı.

İçinde bulunduğu sinirli durum gittikçe artıyordu. Sanki varlığında bir şey kopmak üzereydi. Uyuyamıyordu ama bu hayaller, bu rüyalar korkunç şeyler değildi, daha çok neşeli bir endişeye benziyorlardı.

Sabaha doğru uyuyakaldı. Uyandığı zaman sabah oluyordu, Petersbourg'a yaklaşmak üzereydiler. Kocası, oğlu o gün yapması gereken bütün ev işleri akhna geldi.

Tren gara girer girmez Anna vagondan indi. Gördüğü ilk yüz kocasının yüzüydü. Bu soğuk yüzü görür görmez, "Tanrım kulaklarını neden bu kadar uzatmış" diye düşündü. Yuvarlak şapkasının altından çıkan kulakları şaşırtmıştı onu.

Bay Karenin kansını görür görmez karşılamak için yürüdü, büyük ve yorgun gözlerini ona dikerek, yüzünden hiç eksilmeyen alaylı gülü-şüyle ilerledi.

Bu bakış Anna'nın pek hoşuna gitmemişti. Kocasını başka türiü bulacağını sanmıştı. Canı adamakılı sıkıldı. Yalnız kendisinden memnun olmamakla* kalmıyor, Aleksandr Aexandrovitche'e karşı da ikiyüzlülükle davranmış olduğunu düşünüyordu. Bu duygu tamamen yeni değildi. Daha önce de bunu duymuş ama fazla önem vermemişti, şimdi acıyla ve apaçık bir şekilde anlıyordu bunu.

Fısıldar gibi ve ağır ağır, "Görüyorsun ya ben iyi ve duygulu bir kocayım, evliliğin ilk yılındaki gibi dikkatliyim" dedi, "Seni görmek için deli oluyordum."

"Serge nasıl, iyi mi?" dedi Anna.

"Benim tutkuma demek böyle yanıt veriyorsun... Serge iyi çok iyi."

Wronsky o gece uyumaya bile kalkışmamıştı. Koltuğunun üzerin-120

Leo Tolstoy

de, gözlerini bile kırpmadan, girip çıkanlara büyük bir ilgisizlikle bakarak, oturup durmuştu, onun için insanların seslerden daha fazla bir değeri yoktu. Onun durgunluğuna her zaman şaşanlar bu halini görselerdi daha da şaşırırlardı. Mahkemede çalışan sinirli bir genç yanında oturmuştu, Wronsky'e hareketli insanlardan birisi olduğunu anlatmak için her şeyi yaptı. Ateş istedi, onunla konuşmaya çalıştı, hatta ayağına bile bastı ama Wronsky'nin kendisine sanki bir lambaymış gibi bakmasının önüne geçemedi. Kendisine hiç değer vermeyen komşusundan delikanlı nefret etmeye bile başlamıştı.

Wronsky ne görüyor ne de duyuyordu. Anna'nın kalbini elde etmiş olduğundan emin olduğu için değil, bu çeşit kuvvetli bir tutku du-yabilmesinden dolayı kendini bir kahraman gibi görüyordu.

Bütün bunların sonu ne olacaktı? Bilmiyordu bunu, düşünmüyordu bile. Sadece, şimdiye kadar darmadağınık olan güçlerinin bir tek amaca doğru çevrilmiş ve toplanmış olduğunu seziyordu. Bologoi istasyonunda bir şişe soda içmek için indiği zaman Anna'yı görmüş ve elinde olmadan duyduklarını ona açıklayıvermişti. Vagona girince anılara dalmış ve kalbini yerinden oynatan bir gelecek hayal etmişti.

Petersbourg'a vardıkları zaman, bütün geceyi uykusuz geçirmiş olmasına rağmen Wronsky kendini soğuk bir banyo almış gibi taze ve kuvvetli hissetmişti. Anna'nın geçtiğini görmek için vagonun yanında durdu. Kendi kendine gülerek, "Yürüyüşünü, yüzünü bir kere daha göreceğim, belki bana bir söz söyler, kalabalığın içinde," diye düşünürken Gar şefinin kibarlıkla eşlik ettiği Anna'nın kocasını görmüştü.

"Evet maalesef kocası" dedi.Wronsky o zaman kocasının Anna'nın yaşamının temel parçalarından birisi olduğunu anladı. Kocası olduğunu biliyordu. Ama bu adamın, Anna'ya doğru yaklaşıp ta elini tuttuğu ana kadar böyle bir şeyin varlığına inanmamıştı.

Kendinden emin ve sert bir insana benzeyen, hafifçe kambur, yuvarlak şapka giymiş olan Alexis Alxandrovitche'in varlığına inanmak

Anna Karenina

121

gerekiyordu. Ama Wronsky, susuzluktan ölüm derecesine gelmiş bir insanın bulduğu berrak bir pınarın bir köpek, koyun ya da domuz tarafından kirletilmiş olduğunu anladığı zaman duyduklarının aynısını duyuyordu. Alexis Alexandrovitche'in ağır ve kalantor yürüyüşü Wronsky'nin canını her şeyden daha fazla sıkmıştı. Anna'yı sevmek hakkının kendisinden başkasına verilmemiş olduğunu düşünüyordu. Genç kadın ortaya çıktığı zaman gözleri panldamıştı Wronsky'nin. Anna aynıydı, değişmemişti. Wronsky heyecanlanmıştı. Alman hizmetkârına bagajları almasını söyledikten sonra, kan koçanının karşılaşmasına bakmıştı. Aşkın yanılmaz anlayışıyla, Anna'nın kocasını karşılayışındaki çekingenliği kavramıştı. "Hayır, sevmiyor onu, zaten sevemez" demişti kendi kendine.

Anna'nın yanına yaklaşırken kadının ona yaklaştığını anladığın sezmiş, bundan sevinç duymuştu. Kocasına bir şeyler söylemekten de geri durmuyordu.

Anna'nın yanına geldiği zaman, "Geceyi iyi geçirdiniz mi?" diye sordu. Her ikisine de selam vermiş, Bay Karenine'e kendisini tanıması için bir hayli zaman bırakmıştı.

"Teşekkür ederim iyi geçirdim" demişti.

Yüzü yorgun görünüyordu, her zamanki gibi canlı değildi, ama bakışında bir şeyler parıldıyordu, Wronsky'i görünce bu sönmüştü, Genç adam memnun olmuştu bundan. Anna Wronsky'i tanıyıp tanıma-dığını anlamak için bakışlarını kocasına çevirdi. Alexis Alexandro-ntch'e hoşlanmamış bir şekilde duruyor, Wronsky'i anımsar gibi görünüyordu.

"Kont Wronsky" dedi Anna...

"Tanışıyoruz sanırım" dedi Alexis Alexandrovitche. İlgisiz bir şedide elini uzattı. "Annesi ile gidip oğluyla geldin bakıyorum" dedi Anna'ya. Kelimeler sanki birer rablelik hediyelermiş gibi hepsinin üzerinde aynı önemle duruyordu. "Moskava'dan ayrıldın zaman çok122

Leo Tolstoy

gözyaşı döktüler mi?"

Karısıyla bu şekilde konuşması, Wronsky'nin yanlarından ayrılmasını istediğini gösteriyordu. Bununla yetinmeyip şapkasının ucuna dokunup selam vererek döndü, ama Wronsky Anna ile konuşmaya devam etti.

"Sizi ziyaret etmek onurundan yoksun bırakılmayacağımı sanırım."

Alexis Alexandrovitche yorgun bakışlarını Wronsky'e çevirerek, soğuk bir şekilde,

"Memnuniyetle Pazartesi günleri misafir kabul günümüzdür" dedi.

Alexis Alexandrovitche Wronsky'nin yanından ayrılarak, karısına, "Seni karşılamak için uygun zaman bulmak ve gelip burada seni böyle görmek ve sevgimi kanıtlamak ne büyük bir şans" dedi.

"Sevginden o kadar çok sözediyorsun ki, değerini belirtemiyorum onun" dedi Anna alaycı bir şekilde. Wronsky'nin ayak seslerini elinde olmadan duyuyordu. "Bana ne bundan?" diye düşündü. Sonra kendisi uzaktayken Serge'in günlerini nasıl geçirdiğini sordu.

"Çok iyi geçirdi. Mariette, onun çok uslu durduğunu ve seni aramadığını söyledi. Kocana benzemiyor oğlun. Bir gün önce geldiğin i-çin sana teşekkür etmeliyim. Sevgili Semaverimiz çok sevinecek bu işe (Çok hareketli bir kadın olan meşhur kontes Lydie İvanovna'ya bu ismi takmıştı). Durmadan seni sordu. Bugün gidip onu görsen bence doğru olur. Bilirsin çok ince düşüncelidir. Bir yığın derdi olduğu halde Oblonsky'lerin barışması sorunuyla da uğraşıyordu.

Kontes Lydie kocasının tanıdığıydı. Kocasının bağlı olduğu çevrenin en önemli insanlarından birisiydi.

"Ama ona mektup yazdım."

"Ayrıntıları da öğrenmek istiyor. Çok yorgun değilsen onu görmeye git. Condrat sana araba çağırsın. Ben de Meclise gideyim. Akşam

Anna Karenina

123

yemeğini yalnız yemeyeceğim" dedi. Alaycılığı bırakmıştı. "Ne kadar alıştığımı bilemezsin..."

Özel bir gülüşle karısının elini uzun uzun sıktı ve onu arabasına kadar götürdü.

Eve geldiği zaman Anna önce oğlunu gördü. Dadısının elinden kurtulup "Anne, Anne!" diye bağırıp koşarak boynuna atıldı. Dadısına, "Size, gelenin annem olduğunu söylemiştim" diye bağırıyordu.

Çocuk da kocası gibi Anna'nın hayallerini bozmuştu sanki Onu olduğundan daha kusursuz bir yaratık olarak tasarlamıştı. Ama yinede sevimliydi.

Anna onu yanında duyunca rahatladı. Saflık ve güvenç dolu gözlerine bakmak gönlünü rahatlatıyordu. Çocukça sorularını dinlerken, Dolly'nin çocuklarının gönderdiği armağanları, kutularından çıkarıyor ve ona Moskova'da Tania isimli bir küçük kızın bulunduğunu, okuma yazma öğrenmiş olduğunu anlatıyordu.

"Ben onun kadar kibar değil miyim?" dedi Serge.

"Bence senin eşin yoktur" dedi Anna.

"Biliyorum" diye yanıt verdi çocuk gülümseyerek.

Anna öğle yemeğinden yeni kalkmıştı ki. Kontes Lydi İvanov-na'nın gelmiş olduğunu bildirdiler. Kontes solgun, hasta görünüşlü iri yarı bir kadındı. Çok güzel simsiyah ve rüya dolu gözleri vardı. Anna onu çok severdi ama o gün ilk olarak, onun eksikliklerini farkediyor-du.

"Dostum, demek barış haberleriyle geldiniz?" dedi Kontes içeri girerken.

"Evet her şey yoluna girdi" dedi Anna. "Bizim düşündüğümüz kadar kötü Ibir durum yoktu."124

Leo Tolstoy

Kontes, kendisini ilgilendirmeyen her şeye burnunu sokmayı se-venbir insandı.

"Ah şu yeryüzünde ne kadar çok sıkıntı var" dedi. "Bitkinim bugün."

"Ne oldu?" dedi Anna elinde olmadan gülümseyerek.

"Doğruluk için savaşmaktan yoruldum artık. Hayırseverlik işlerimizden birisi çok iyi yürüyordu. Ama erkekler bu işi de bozdular. Pek önemsemiyorlar bunu. İçlerinde bir kocanız anlıyor yapmak istediklerimi. Ötekiler küçük düşürmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Dün, Pravdin şöyle yazıyordu....

Kontes yabancı diyarlarda yaşayan bu Slav Birliği taraftarının mektubunda neler yazdığım anlatmaya koyuldu. Kiliselerin birleşmesine karşı savaşanlardan sözetti. Bu yüzden duyduğu sıkıntıları açıkladı. Sonra aceleyle ayrıldı. Çünkü o gün, Slav Birliği topluluklarından birine katılmak zorundaydı.

"Bütün bunlara eskiden boyun eğiyordum, simde neden sinirleniyorum acaba?" dedi Anna. O gün çok mu sinirliydi yoksa?.. Bütün-bunlar gülünç şeylerdi. İşte bir hıristiyan kadın, iyilik yapmak istiyor ama başkalarına kızıp duruyor. Oysa onların da amacı iyilik ve din.

Kontes Lydie'den sonra bir başka tanıdık daha geldi. Yüksek bir memurun karısıydı bu. Şehirde olup bitenlerin haberini verdi. Anna akşam yemeğine kadar oğluyla ilgilendi ve hizmetkârlara emirler verdi.

Yaşantısının normal şartlarına girdikçe, yolculuk sırasında duyduğu tedirginlik ve utanç duygularını yavaş yavaş kaybediyordu. Bir gün önce içinde bulunduğu durumu düşündükçe şaşırmaktan kendini alamıyordu. "Ciddi bir şey olmamıştı ki Wronsky delice sözler etmişti sadece. Bunların önüne geçmek çok kolaydı. Kocasına bir şey söylemesi gerekmezdi." Kocasının yanında çalışanların birisi de böyle bir şey yapmaya kalkmış, bunu kocasına anlatınca, Anna gibi bir kadının bu

Anna Karenina

125

çeşit olaylarla karşılaşmasının tabii olduğunu, ama kendisine çok güvendiği için bunlara aldırmadığını söylemişti Alexis Alexandrovitche. "Susmak daha iyi. Tanrı'ya şükürler söyleyecek bir şeyim yok zaten" diye düşündü.

Alexis Alexandrovitche daireden saat dörtte döndü ama hemen karısını göremedi. Çalışma odasına geçip, kendisini görmek isteyenleri kabul etti ve bazı evrakı imzaladı.                                             

Akşam yemeği saati gelince misafirler akın ettiler, Kareninler her akşam yemeğine dört davetli çağırırlardı. Gelenler Alexis Alexandro-vitche'in yaşlı kuzenlerinden birisi, bir yüksek memur ve karısı ve işler için önerilmiş genç bir adamdı.

Anna onları karşılamak için salona geçti. Saat beşi çaldığı zaman, Alexis Alexandrovitche siyah elbise ve beyaz kravat göğsünde iki madalya olduğu halde çalışma odasından çıktı. Yemekten sonra hemen başka işlerle uğraşması gerekiyordu. İşlerini yapabilmesi için zamanını çok dikkatle ve şaşmaz bir düzenle yapması gerekiyordu. "Ne acele etmeli ne de dinlenmeli" derdi daima. İçeri girip herkesi selamladı ve karısına gülümsedi.

"Yalnızlığım sona erdi sonunda. Tek başına yemek yemek ne kadar sıkcı anlayamazsın" dedi. Sıkıcı kelimesinin üzerine adamakıllı basmıştı.

Yemek sırasında, alaycı bir gülüşle, Moskova ve Stephane Arca-dievitch hakkında sorular sordu. Ama konuşma özel konulara dokunmadı. Daha çok, Petersbourg sosyetesiyle ilgili sözler edildi. ••

Yemekten sonra yanm saat misafirleriyle kaldı ve karısının elini sıktıktan sonra işinin başına döndü. Anna, Betsy Tverskyo tarafından akşamı geçirmek üzere davet edildiği halde, prensesin davetini kabul126

Leo Tolstoy

etmeyip evde kaldı. Tiyatroda locası olduğu halde oraya da gitmedi.

Misafirleri gittikten sonra Anna tuvaletiyle ilgilendi ve Moskova'ya gitmeden önce verdiği üç elbisesinden ikisinin hazırlanmış olduğunu ve üçüncüsünün de kaybolduğunu öğrenince canı sıkıldı. Terzi gelip af diledi ama Anna kadına öyle bağrıdı ki, daha sonra bu hareketinden dolayı utanç duydu. Yatışmak için oğlunun yanına gitti, onu kendisi yatırdı. Tamamen yatışmıştı artık, romanını okuyarak kocasını beklemeye koyuldu. Trende olup bitenler sosyete hayatının basit olaylarından birisi olarak görünüyordu artık.                                    »

Tam saat dokuz buçukta kapı çalındı, Alexis Alexandrovitçhe gelmişti.

"Demek sonunda geldin" dedi kocasına elini uzatarak.

Adam karısının elini öperek yanına oturdu.

"Demek başarıyla sonuçlandı?" dedi.

"Evet tam başarıyla" Anna bütün olayı bütün ayrıntısı ile anlatmaya koyuldu Kontesle birlikte gitmesi, gardaki kaza, kardeşine ve Dolly'e acıması...

Alexis Alexandrovitche, sert bir edayla "Kardeşin bile olsa böyle bir adam hoş görülemez" dedi.

Anna güldü. Bu sözleri ile akrabalığın bile, verdiği hükümlerin doğruluğuna etkilemeyeceğini göstermek istiyordu. Kocasında beğendiği yanlardan birisi de buydu.

"Böyle başarı ile sona erdirmen ve geri gelmenden çok hoşnutum" dedi. "Benim bakanlıkta yaptığım yenilik hakkında ne diyorlar orada?"

Anna bundan sözedildiğini duymamıştı. Bunu unutmuş olduğu için çok utandı.

Kocası, "Burada çok gürültü edildi bunun için" dedi.

Kocasının kendisine anlatacağı şeyler olduğunu hissederek, ona sorular sordu.

"Bundan çok memnun oldum. Bizde de artık daha akla yakın ve ciddi düşüncelerin gerçekleştiğini gösteriyor bu."

Ekmek, çay ve sütten oluşan yemeğini yedikten sonra, Alexis Ale-xandrovitche tekrar çalışma odasına geçti.

"Demek bu akşam bir yere gitmek istemedin. Yazık canın sıkılacak" dedi karısına.

"Yok canım" dedi Anna. Ve ona eşlik etmek için ayağa kalktı. Sonra kocasına gülümsedi; sevilen insanların zayıflıklarını görünce böyle gülümser insan. Kocasının koluna girerek onu kapıya kadar götürdü. Kocasının akşamlan okumak alışkanlığının artık bir gereksinme durumunda olduğunu biliyordu. Bütün zamanını kendi işlerine vermek zorunda kaldığı halde, edebiyat dünyasında olup bitenleri izlemeyi de bir ödev sayıyordu. Politika, din ve felsefeyle ilgilendiği gibi, sanat ve şiir kitaplarından hiç birini kaçınmadığını da biliyordu Anna. Bunu şiir ve sanat yaradılışına tamamen zıt şeyler olduğu için yapıyordu. Politika ve felsefe konularında kuşkuya düşüp daha fazla araştırmalar yaptığı halde, şiir ve sanat konusunda, rahat konuşuyor, yargılar veriyordu. Müzik konusunda da böyleydi. Shakespeare'den Rapha-el'den, Beethoven'den, yeni müzik ve şairlerden sözediyordu.

Anna onu odasının kapısında bırakarak, "Ben Moskova'dakilere mektup yazacağım" dedi. Kocasının odasında, her zamanki gibi koltuğunun yanına mumlar konmuştu. Masanın üzerinde bir sürahi duruyordu.

Anna kendi odasına girerken, "Bu adam kendi alanında iyi, namuslu ve ilgi çekici bir insan" dedi kendi kendine. Sanki birisi onu sevilmeyecek bir adam olduğunu söylemiş de Anna kocasını savunuyordu.

"Peki ama kulakları niçin bu kadar göze çarpıyor" dedi. "Saçlarını

çok kısa kestirmiş olmalı."

Saat on iki olduğu zaman, Anna, küçük yazıhanesinin önünde128

Leo Tolstoy

Dolly'e hâlâ mektup yazıyordu. Osırada Alexis Alexandrovitche'in ayak sesleri duyuldu. Terliklerini giymişti, üzerinde bir ropdöşambır vardı. Yıkanmış, temizlenmişti, koltuğunun altında bir kitap vardı. Yatak odasına geçmeden önce, karısına yaklaşarak,

"Çok geç oldu" dedi gülümseyerek.

Anna o sırada, Wronsky'nin kocasına nasıl baktığını hatırlayarak, "Böyle bakmaya hakkı var mı? "dedi, kendi kendine.

Odasına geçmeden önce soyundu. Moskova'da yüzünü kaplayan o canlılık neredeydi? Sönmüştü, ya da iyici saklanmıştı artık...

Wronsky, Petersbourg'dan ayrılırken, koca apartmanını en iyi arkadaşlarından Petrizky'e bırakmıştı. Bu apartman Moskova'daydı. Pet-ritzky şanslı insanlardan biri değildi. Bu teğmen zengin olmadığı gibi gırtlağına kadar da borca batmıştı. Her gece sarhoş geliyordu eve. Çoğu zaman komik, yahut bayağı maceralar yüzünden polis müdüriyetlerine düşüyor, ama yine de arkadaşlarına ve şeflerine kendisini sevdirmesini biliyordu.

Sabah on bire doğru eve gelen Wronsky, kapıda tanıdığı bir arabanın durduğunu gördü. Kapıyı çaldığı sırada, içeriden gelen erkek seslerini ve bir kadının bağırdığını duydu: Petritzky, emir erine, "Şu aşağılık adamlardan biriyse, açma kapıyı" dediğini duydu.

Wronsky, geldiğini bildirtmeden içeri girdi.

Petritzky dostu Baronne Shilton, üzerinde leylak rengi bir elbise, kahve yapmakla meşguldü. Küçük bir kanaryaya benziyor, durmadan konuşuyor, Fransız gibi davranışlarıyla gözü dolduruyordu. Pet-ritzky'nin üzerinde palto vardı. Yüzbaşı Kamerowsky üniformalıydı, tkisi de kadının yanında oturmuşlardı.

"Bravo Wronsky" diye bağırdı Petritzky. "İşte ev sahibi, baronne

Anna Karenina

129

ona da kahve verir misiniz? Seni beklemiyorduk." Eliyle kadını göstererek, "Umarım salonun süsünden hoşnut kaldın. Birbirinizi tanıyorsunuz değil mi?"

"Birbirimizi tanıyor muyuz" dedi Wronsky neşeli bir şekilde elini-sıkarak, "Tabii, eski arkadaşlarız biz."

"Demek seyahatten geliyorsunuz. Ben gideyim. Canınızı sıkmayayım" dedi kadın.

"Siz her yerde kendi evinizde sayılırsınız Baronne" dedi Wronsky, "Merhaba Kamerovvsky" diye ekledi ve yüzbaşının elini soğuk bir şekilde sıktı.

Kadın, Petritzky'e "Siz bu kadar tatlı bir söz söyleyemezsiniz hiçbir zaman" dedi.

"Niye söylemez misim? Akşam yemeğinden sonra ben de söylerim."

"Akşam yemeğinden sonra söylemenin önemi yok. Peki öyleyse sizin kahvenizi yapayım." Sonra Petritzky'e seslenerek, "Lütfen kahveyi verin. Biraz daha koyayım."

"Ziyan edeceksiniz."

"Etmem, ya karınız nerede?" dedi Baronne Wronsky'nin arkadaşlarıyla konuşmasını keserek, "Biz burada sizi evlendirdik. Onu getirmediniz mi?"

"Hayır Baronne, ben derbeder doğdum, derbeder öleceğim."

"Ne güzel, bana yardım edin bari."

Yanıt vermesine meydan bırakmadan, ona son zamanlarda nasıl yaşadığını, neler yapmak istediğini anlatmaya koyuldu. Ondan öğütler istedi.

"Kocam boşanmak istemiyor. Ne yapsam, davamı açsam? Ne dersiniz? Kamerowsky kahveye baksanıza. Ciddi şeyler konuştuğumu görmüyor musunuz? Servetimi kurtarmak için bir dava açayım demek. Kendisine vefasız olduğum için bundan yararlanıp servetime el koya-130

Leo Tolstoy

bileceğini ileri sürerim."

Wronsky bu konuşmadan hoşlanıyor, Baronne'a gülerek öğütler veriyordu. Bu kadınlara karşı takındığı her zamanki davranışını alıyordu.

Bu Petersbourg'lulann düşüncesine göre insanlar iki kısma ayrılırdı. Bunlardan birincisi budalalar, tatsız ve gülünç insanlardı. Bunlar bir kocanın evlendiği kadından başkasına bakmaması gerektiğine, genç kızların bakire, kadınların namuslu, erkeklerin cesur, sağlam kişiler olmasına ve çocuk yetiştirmek, hayatını kazanmak gerektiğine, borçlarını ödemenin doğru olduğuna inanan kimselerdi. Bu kimseler modası geçmiş ve sıkıcı insanlardı. Ötekilere gelince, bunlar her şeyden önce, ince, atak, eğlenceli insanlardı. Kendilerine hiç düşünmeden tutkularına kapıp koyveriyor ve geri kalan her şeyle alay ederlerdi.

Wronsky Moskova'da geçirdiği yaşam yüzünden eski huylarını unutur gibi olmuştu. Ama çok geçmeden buna alıştı. Eski terlikler ne kadar kolaylıkla giyilirse o kadar kolaylıkla uydu onlara.

Sözü durmadan edilen kahve içilemedi. Taşarak değerli halılardan birinin üzerine döküldü. Baronne'un elbisesini lekeledi. Ama gülüşlere ve şakalara yol açtı.

"Gideyim artık. Yoksa tuvaletinizi yapamayacaksınız. Ben de, iyi yetişmiş bir erkeğin işleyebileceği en büyük yanlışlıklardan, yani yıkanmamanın sorumluluğunu çekmiş olacağım. Bu akşam tiyatroda görüşürüz."

Baronne elbisesinin eteklerini sallaya sallaya odadan çıktı.

Kamerowsky de ayağa kalktı. Wronsky onun ayrılmasını beklemeden, elini sıktı ve banyo dairesine geçti. Yıkandığı sırada Petritzky ona birkaç kelime ile durumu anlattı. Parasızdı. Babası borçlarını vermeyi reddetmişti artık. Durum böyle devam ederse yarbay onu birliğinden çıkarmak zorunda kalacaktı. Baronne canını sıkıyordu. Bir de şark güzeli ortaya çıkmıştı. Ama yine her şey yolunda gidiyordu, şaşı-

Anna Karenina

131

lacak bir şeydi bu. Sonra Petritzky, günlük haberlere geçti, bu konuşmalar Wronsky'i yeniden yaşadıkları o vurdumduymaz hayata sokuyordu. Gönlünde bir sevinç, rahatlama bile duyuyordu.

Duşun kolunu bırakarak, "Bu mümkün mü?" diye bağırdı. Lau-ra'nın Fertinghof u bıraktığını Mieelef ile yaşamaya başladığını duymuştu. "Kendinden her zamanki gibi hoşnut mu yine? Peki Bousoul-

kof ne yapıyor?"

"Bousoulkof bir ayn alem" dedi Petritzky . "bilirsin balolara düşkündür. Bir tekini kaçırmaz. Yeni şapkalarla gidiyor oraya. Gördün mü yeni şapkaları? Çok güzel, çok hafif şapkalar...Neyse hikâyeyi dinle."

Wronsky yüzünü ovalayarak, "Dinliyorum,dinliyorum" dedi. "Büyük düşeslerden birisi yabancı bir elçinin kolunda geçerken, kötü bir rastlantı eseri konuşma yeni şapkalara geldi. Düşes bizimkini görür. Başında şapkası kazık gibi orada durmuş. (Petritzky hazır ol durumunda Bousoulkof gibi durdu,) ondan şapkasını göstermesini ister. Ama bizimki yerinden bile kıpırdamaz, bu da ne demek. Arkadaşlar işaret falan ederler. Sonuda başından şapkayı almak isterler, çırpınır, sonra onu çıkarıp kendisi düşese verir. Düşes şapkayı çevirerek, "İşte yeni model şapkalar" diye açıklama yapar. İçinden ne çıkar biliyor musun, armutlar, şekerler, bonbonlar. Bunlan saklamış zavallı çocuk."

Wronsky gözleri yaşarana kadar güldü. Daha sonra da bu şapka • hikâyesini hatırlayınca kendisini gülmekten alamıyordu.

Bu haberleri aldıktan sonra, Wronsky uşağının yardımıyla, üniformasını giyip Saraya gitti. Daha sonra kardeşine, Betzy'e gitmek istiyor, daha sonra da dostlarını görmek içinbir tur yapmak istiyordu. Bilhassa Karenin'lerin gittikleri çevrelerde bulunmak istiyordu. Petersbo-urg'da her zaman yapıldığı gibi, evden çok geç dönmek niyetiyle dışarı çıkmıştı.132

Leo Tolstoy

Kışın sonuna doğru, Chetbatzky'ler Kitty'nin sağlından endişelinip doktora başvurmak zorunda kaldılar. Genç kız hastaydı, baharın yaklaşmış olması durumunu daha da kötüleştiriyordu. Doktor ona balık yağı ve başka ilaçlar vermiş, ama bunlardan hiçbirinin faydası olmadığını görünce yabancı ülkelere seyahat etmesinin doğru olacağını söylemişti.

O zaman meşhur doktorlardan birine gitmeye karar vermişlerdi. Bu doktor henüz genç denecek yaştaydı. Hastayı iyice muayene etmesi gerektiğini ileri sürdü. Genç kızların utancının yabaniliğin artıklarından başka bir şey olmadığını ve bir doktorun yarı çıplak bir genç kızı muayene etmesinin çok tabii bir şey olduğunu söyledi. Her gün bu çeşit muayeneler yaptığı ve buna hiç aldırmadığı için, genç kızların çekinmesini bir çeşit hakaret olarak kabul ediyordu.

Doktorun istediklerini yerine getirmek gerekiyordu. Bütün doktorlar hepsi aynı okuldan yetiştikleri, aynı kitapları okudukları, aynı bilimle uğraştıkları halde, Prensesin çevresindekiler, Kitty'i kurtaracak bilginin ancak bu doktorda bulunduğu söylüyorlardı. Doktor, şaşkına dönmüş ve utanmış hastayı iyice muayene ettikten sonra ellerini yıkayarak, salona dönüp prensin yanına geldi. Prens öksürerek dinliyordu doktoru. Hiç hasta olmamış bir adam olduğu için tıp bilimine inanmıyordu. Kızın hastalığının sebebini bildiği için bu komedi ona daha da çekilmez bir şey olarak görünüyordu. Meşhur doktoru görünce. 'İşte eli boş dönüyor bu zavallı da" dedi. Karşısındakinin orta zekâsına inebilmek için kendisini sıkan doktorun ise küçümseyen bir tutumu vardı. Evin başkanının prenses olduğunu bildiği için bu adamla konuşmak bile istemiyordu. Konuşmasının inceliklerini prensesin karşısında gösterdi. Prenses tam o sırada aile doktoru ile birlikte gelmişti. Yaşlı prens düşündüklerini açığa vurmamak için uzaklaştı oradan. Şaşkın bir hâlde olan Prenses ne yapacağını bilemiyordu. Kitty'e karşı sorumlu duyuyordu kendini.

Anna Karenina

133

"Doktor geleceğimiz sizin elinizde. Bana her şeyi söyleyin. Ümit var mı?" demek istedi. Kitty'e karşı sorumlu duyuyordu kendini.

"Meslektaşımla konuştuktan sonra, emirlerinizi yerine getireceğim, prenses. O zaman düşüncelerimizi size açıklamak onuruna erişeceğiz" dedi Doktor.

"Sizi yalnız mı bırakayım?"

"Nasıl isterseniz."

Prenses içini çekip dışarı çıktı.

Aile doktoru çekingen bir şekilde bir verem başlangıcından kuşkulandığını söyledi. Önlü doktor onu dinliyordu, tam konuşmasının ortasında cebinden saatini çıkardı,

"Ama" dedi.

Aile doktoru sustu, saygılı bir tavır takındı.

"Bilirsiniz ki veremin başlangıcını belirlemek olanaksızdır. Ka-vernler açılmadan önce delil yoktur. Genç kızda zayıflık, sinirlilik gibi hastalık belirtileri görülüyor. Veremden ancak korkulabilir. öyleyse sorun şöyle ortaya konabilir; veremden korkulduğuna göre iyi gıda vermek için ne gibi yollar düşünmeli?"

Aile doktoru ince bir gülüşle, "Ama, manevi bir sebep olduğunu da biliyorsunuz" demek cesaretini gösterdi.

Ünlü doktor yeniden saatine bakarak, "Tabii" dedi. "Özür dilerim, Yaousa Köprüsü'nün onarılıp, onarılmadığını biliyor musunuz?"

"Onarıldı."

"Öyleyse daha yirmi dakikam var. Demek ki sorunşu. Beslenmyi düzenleme ve sinirleri yatıştırma. Birisi olmayınca öteki olmaz. İkisini birden gerçekleştirmeliyiz."

"Yabancı bir ülkeye seyahat."

"Bu seyahatleri önermem ben, Verem başlarsa bu seyahat neye yarar? Sorun iyi bir beslenme rejimi ortaya koyabilmekte." Sonden'de şifah sular bulunduğunu, orada kür yapılması gerektiğini söyledi. Bu 134

Leo Tolstoy

kürün bütün üstünlüğü, onca, tehlikeli bir kür olmamasındaydı.

Aile doktoru saygılı bir tutumla dinliyordu.

"Seyahat yerine, alışkanlıkların değiştirilmesini, kötü anılan uyandıracak şartlardan uzaklaşmayı öneririm. Annesi de bunu biliyor zaten."

"Bu durumda buradan gitmeleri iyi olur. Bari şu Alman şarlatanlar kızı daha kötü bir duruma sokmuşlar. Söylediklerimizi uygulamaları gerekir ikisinin de. Evet ana kız gitmelidir."

Yine saatine baktı, "Sizi yalnız bırakmak gerek, gitmeliyim" diyerek kapıya doğru ilerledi.

Ünlü doktor, belki terbiye gereği, prensese genç kızı bir daha görmek istediğini söyledi.

Prenses dehşede düşerek, "Ne yeniden mi muayene edeceksin?" diye bağırdı.

"Hayır şöyle bir göz atacağım."

"Peki, girin öyleyse."

Prenses, doktoru, Kitty'nin küçücük salonuna götürdü. Çok zayıflamış olan Kitty'nin gözleri heyecandan pırıl pırıl yanıyordu. Doktorun kendisini muayene etmesinden çok sıkılmış odasının ortasında ayakta öylece duruyordu.

Onların girdiğini görünce, gözleri yaşlada doldu. Kıpkırmızı kesildi. Hastalığı ye tedavileri saçma sapan işler gibi görüyordu. Bu tedaviler neydi sanki? Kırılmış bir vazonun parçaları birleştirilebilir miydi? Haplar ve şuruplarla yüreğindeki acı silinebilirmiydi? Ama annesine karşı gelmek istemiyor.

Doktor, "Lütfen oturun prenses" dedi.

Doktor da Kitty'nin karşısına oturdu. Nabzını yokladı. Bir yığın sıkıcı soru sormaya başladı. Kitty önce yanıt verdi, sonra sabrı tükenerek, ayağa fırladı:

"Özür dilerim doktor, ama bunlann hiçbir faydası yok sanırım.

 ANNA Karenina

135

 Üçüncü keredir aynı soruyu soruyorsunuz bana."

Doktor hiç alınmadı.

Kitty çıktığı zaman, prensese, "Gerçekten hasta" dedi... "Ama mu-ayenemi bitirdim."

Sonra doktor, sanki çok akıllı bir insanla konuşuyormuş gibi, hastanın durumunu annesine anlattı. Sonra kendisince tek özellikleri fay-dasızlıkları olan suların nasıl içileceği konusunda, kılı kırk yararcasına açıklamalar yaptı. Prensesin seyahat edelim mi sorusuna karşı doktor derin derin düşündü. Bu düşüncelerinin sonucu olarak, seyahat edebileceklerini ama şarlatanlara kanmamalan ve kendi söylediklerini yapmaları şartıyla bunun doğru olabileceğini söyledi.

Doktor gidince, sanki mutlu bir olay olmuş gibi bir rahatlama duyuldu. Prenses kızının yanına daha ümitli bir insan olarak geldi, Kitty de yatmıştı. Seyahatin kendisini ilgilendirdiğini göstermek için yolculuk hazırlıklarından söz açtı.

"Ben iyiyim anne, ama, siz istiyorsanız seyahate çıkalım" dedi.

Dolly muayenesinin o gün yapılacağını biliyordu. Lohusalıktan yeni kalkmış olmasına, (Kışın sonunda bir kız çocuğu doğurmuştu) ve çocuklarından birisi hasta olmasına rağmen hemen Kitty'nin yanına koşmuştu.

Şapkasını çıkarmadan içeri girerken, "Eh neşelisiniz, demek işler yolunda gidiyor" dedi.

Doktorun söylediklerini tekrar etmek istediler. Ama doktor güzel cümleler yaparak uzun uzun anlattığı halde, onlar bu sözleri bir türlü özetleyemediler. En önemli nokta seyahat konusuydu.

Dolly, elinde olmadan içini çekti, kızkardeşini, en iyi dostunu kaybediyordu. Hayat onun için bütün neşeli taraflarını yitiriyordu. Ko-136

Leo Tolstoy

casıyla arasındaki bağlantı gittikçe kötülüyordu. Anna'nın barıştırma girişimi uzun ömürlü olmamıştı, aynı aksaklıklar ortaya çıkıyordu. Stephane Arcadievitch eve arasıra uğruyor, çok az para bırakıyordu. Dolly onun kendisini aldattığını seziyor ama kıskançlık duygusunun acılarına kendini kaptırmamak için ev işleriyle uğraşıyor, kendisini unutmaya çalışıyordu.

Ailesinin kalabalık olması ona boş zaman bırakmıyordu zaten.

Prenses, "Çocuklar nasıl?" diye sordu.

"Sorma anneciğim durum çok kötü. Lili hasta. Siz ne yaptınız diye merak ettim."

Bu sırada yaşlı prens içeri girdi. Kızının kendisinin öpmesi için yanağını uzattıktan sonra, onunla biraz konuştu. Karısına dönerek,

"Neye karar verdiniz? Gidecek misiniz? Beni ne yapacaksınız?"

"Alexandre, bana kalırsa senin burada kalman daha doğru olur."

"Nasıl isterseniz."

"Babam niçin bizimle gelmiyor, anne" dedi Kitty, "Çok iyi olurdu."

Prens Kitty'in saçlarını okşadı. Kitty başını kaldırarak, gülümsemeye çalıştı.

Hiçbir şey söylemediği halde babasının kendisini anlayan tek insan olduğunu seziyordu. Babasının bakışlarıyla karşılaşınca, onun içindeki bütün acıları birbir okuduğunu sandı. Kızarıp başını öne eğdi. Babası saçlarını çekti. Sonra,

"Bu takma topuzlar ne fena. İnsan kızının değil, ölmüş bir kadının saçlarını okşuyor. Dolinka seninki ne yapıyor?"

Doll kocasından söz açıldığını anlayarak, "Bildiğin gibi baba. Pek gördüğüm yok zaten" dedi ve alaycı bir şekilde güldü.

"Gidip hâlâ odunlarını satmadı mı?"

"Hep gideceğim diyor."

"Demek öyle" dedi Prens "Ona örnek olmak gerek. Biliyor musun

Anna Karenina

137

Kitty sen ne yapmalısın, bir sabah erkenden kalkıp 'Bugün kendimi çok iyi hissediyorum, babamla şöyle bir gezeyim' demelisin. Ha?"

Bu basit sözler Kitty'nin içine işlemişti, "Her şeyi biliyor. Bu sözlerle beni yüreklendirmeye çalışıyor" diye düşündü. Yanıt vermeye gücü yetmedi. Gözleri yaşlı odadan çıktı.

Prenses kızarak, "İşte senin becerdiğin iş" dedi kocasına. Sonra Locasını suçlamaya başladı.

Prens önce ses çıkarmadı, sonra yüzünü asmaya başladı.

"Zavallı ne kadar acı çekiyor. Küçük bir dokundurmadan nasıl alınıyor, anlamıyor musun? Ah insan başkaları hakkında nasıl aldanıyor" dedi Prenses. Sesinin değişmesinden, prens ve Dolly onun Wronsky'i

belirttiğini anladılar. "Bu çeşit insanlar için kanunlar ve cezalar olma-

/

masına şaşıyorum."

Prens koltuktan kalkıp kapıya doğru yürüdü, dışarı çıkmak ister [gibi davrandı ama olduğu yere durdu,

"Bu çeşit kanunlar var. Ama esasında bu işin bir tek suçlusu varsa o da sensin. Bu zıpırı cezalandırmasını bilirdim ben ama yazık ki onu ilk buraya getiren sizsiniz. Şimdi de bütün şarlatanlara göstererek onu tedavi etmeye çalışın bakalım."

Prenses bu çeşit ciddi tartışmalarda her zaman yaptığı gibi yelkenleri suya indirmemiş olsaydı, prens daha bir süre konuşacaktı.

Ağlayarak, kocasına doğru giderek, "Alexande. Alexandre" dedi.

Karısının ağladığını görünce prens sustu. "Biliyorum biliyorum, bu senin için de kötü oldu. Ağlama. Çok korkunç bir şey değil bu." Ne söyleyeceğini şaşırmıştı. Karısının ağlayarak ellerini öptüğünü hissetti. Odadan çıktı.

Dolly ilk önce Kitty'nin ardından gidip onu teselli etmek istemiş sonra annesi ve babasının kavga ettiklerini görünce orada kalıp onları yatıştırmak istemişti. Babası çıkınca,

"Anne size hep söylemek istiyordum, bilmem Levine'in buraya138

Leo Tolstoy

evlenme teklif etmek için geldiğini biliyor musunuz? Stiva söyledi bana..."

"Peki ne olacak?"

"Kitty red mi etmiş onu? Söylemedi mi size?"

"Hayır ne ondan ne de ötekinden sözetti. Ama bu durumun sebebinin..."

"Ama Levine'i reddettiyse ötekini düşünerek etmiştir. Öteki de onu aldatınca ne oluyor?"

Prenses kendisini öfkelenemeyecek kadar suçlu hissediyordu

"Hiçbir şey anlamıyorum artık. Herkes başına buyruk hareket ediyor. Annesine kimsenin bir şey dediği yok, sonra..."

"Anne, onun yanına gideğim."

"Hadi git, alıkoymuyorum seni" dedi annesi.

Kitty'nin pembe kumaşlarla döşenip, saks bibloları ile süslenmiş odasına girerken, Dolly geçen yıl bu odayı birlikte döşedikleri zaman duydukları zevki anımsadı. O zamanlar ne kadar neşeliydiler. Kapının yanında duran bir sandalyede kımıldamadan oturan ve gözlerini yere dikmiş olan kardeşini görünce yüreği parçalandı. Kitty Dolly'nin girdiğini gördü, yüzünde memnun olduğunu bildiren bir anlam belirdi.

"Eve gidince bir daha çıkamayacağım diye korkuyorum" dedi Dolly, "Onun için seninle biraz konuşmak istedim."

Kitty hızla başını kaldırarak, "Ne hakkında?" dedi.

"Senin çektiğin acılardan."

"Acı çekmiyorum ben."

"Saklama Kitty. Hiçbir şey bilmediğimi mi sanıyorsun? Her şeyi biliyorum. Bana kalırsa önemli bir şey değil bu. Hepimizin başına geldi."

Dana Alexandrovna doğrudan doğruya konuya açarak, "Seni böyle üzmek istememiştir" dedi.

"Beni küçümsedi" dedi Kitty. Sesi titriyordu. "Rica ederim bundan konuşmayalım."

"Kim demiş? Sana aşık olduğundan ve hâlâ da bu duyguyla dolu

bulunduğundan eminim. Ama..."

Kitty birden kızarak, "Bu başsağlığına benzer sözler beni kızdırıyor" dedi. Kızararak sandelyesinin üzerinde döndü, kemerinin tokasıy-

la oynuyordu.

Kardeşi acı çektiği zaman, bu hareketi yapardı. Dolly bunu biliyordu. Kızdığı zaman sert şeyler söylediğini biliyordu. Onu yatıştırmaya çalışıyordu. Ama iş işten geçmişti.

Kitty sert bir şekilde, "Ne anlatmak istiyorsun bana?" dedi. "Bir adama aşık olmuşum sonra adam beni bırakmış değil mi? Bana yakınlık göstermek isterken neler söylüyorsun... İkiyüzlülük etme.."

"Kitty haksızsın."

"Niye bana acı çektirmek istiyorsun?"

"İstemiyorum. Üzgün olduğunu görüyorum..."

Kitty hiçbir şeyi dinlemiyordu artık.

"Ne acı çekmem ne de kendimi avutmam gerekli. Beni sevmeyen bir erkeği sevdiğim için övünüyorum."

"Bunu demek istemiyordum. Dinle, söyle bana bakayım. Levine

sana açıldı mı?"

Levine ismini duyunca, Kitty kendini tamamen kaybetti. Kemerini yere attı. Bağırmaya başladı. "Ne diye Levine'den sözediyorsun. Senin yapabildiğin yani vefasız bir erkeği tekrar kabul etmek bönlüğünü gösteremediğim ve hiçbir zaman gösteremeyeceğim için çok övünüyorum. Sen bunu kabul ediyorsun. Ben edemem."

Bunları söylerken kardeşine baktı. Dolly üzgün bir şekilde başını eğiyordu. Ama Kitty dışarı çıkmak istediği halde, çıkamadı, kapının140

Leo Tolstoy

yanına oturup yüzünü mendilinin içine gömdü.

Sessizlik birkaç dakika sürdü. Dolly kendi dertlerini düşünüyordu. Kızkardeşinin söyledikleri içine işlemişti. Bu kadar gaddar olabileceğini hiç aklına getirmemişti. Ama birden bir etek hışırtısı ve hıçkırık duydu. Kitty önünde diz çökmüş kollarını onun boynuna dolamıştı.

"Dolinka özür dilerim, öylü mutsuzum ki" dedi. Yüzünü kardeşinin eteklerine sakladı.

Anlaşmaları için sanki bu gözyaşları gerekliydi. Ama epey ağladıktan sonra biraz önce konuştukları konuyu bir daha ele almadılar. Kitty bağışlandığını biliyor ama söylediği sözlerin kardeşinin içine işlediğini de anlıyordu.

Dolly kardeşinin bu kadar acı çekmesine, Wronsky tarafından istenmek için Levine'i red etmesinin sebep olduğunu anlıyordu. Kitty'nin Levine'i sevmek ve Wronsky'den nefret etmek üzere olduğunu da anlamıştı. Kitty için bulunduğu ruhi durumdan sözediyordu sadece.

"Acı çekmiyorum. Ama her şeyin gözüme ne kadar kaba, adi, kötü göründüğünü bilemezsin. Öyle kötü düşünceler geçiyor ki aklımdan."

"Ne gibi kötü düşünceler" dedi Dolly gülerek.

"Birtakım kötü, çirkin düşünceler. Anlatamam sana. Ne üzülüyorum ne de canım sıkılıyor. Bunlardan da kötü bir- şey bu. İçimde iyi denen ne varsa kaybolmuş,'kötü'şeyler almış sanki. Babam biraz önce konuştu biliyorsun. Asıl söylemek istediği bana bir koca gerekli olduğunu açıklamaktı, biliyorum. Annem de beni baloya götürüyor. Benden kurtulmak istiyor sanki. Bunun doğru olmadığını biliyorum ama bir türlü kurtulamıyorum bu düşüncelerden. Evlilik çağındaki insanlara katlanamıyorum. Sanki ölçümü alıyorlarmış gibime geliyor. Eskiden insan arasına çıkmaktan hoşlanırdım. Şimdi süslenmek bile canımı sıkıyor. Ne söyleyeyim sana... Doktor... İşte..."

Anna Karenina

141

Kitty sustu. İçinde bulunduğu bu ruhi durumda Stephane Arcadie-vitch'i göremeyeceğini, görürce çok garip şeyler düşünceğini söylemek istiyordu.                                                                                

"Kısacası her şeyde iğrenecek bir taraf buluyorum. Bir hastalık bu. Belki de geçecek. Sadece senin yanında çocuklarla birlikte içim biraz rahatlıyor."

"Benimle gelseydin, şimdi ne iyi olurdu."

"Geleceğim. Çocuğun hastalığı bana geçmez. Anneme söyleyelim."

Kitty o kadar ısrar etti ki sonunda kardeşine gitmek izni kopardı. Hastalık boyunca Dolly'e yardım etti. Çocuklar çok geçmeden iyileşmeye başladılar ama Kitty'nin sağlığı bir türlü düzelmiyordu. Cher-batzky'ler büyük perhiz sırasında Moskova'dan ayrılarak yabancı ülkelere doğru yola çıktılar.

Petersbourg'un yüksek sosyetesi pek geniş değildir. Orada herkes birbirini tanır ve birbiriyle görüşür. Ama bu topluluğun içinde yine

gruplar vardır.

Anna Arcadievna'nın bu gruplardan üçü ile ilgisi vardı. Bunların üçü de sosyetenin en önemli gruplarıdır. Bu gruplardan birisini kocasının meslektaşları ve tanıdıkları oluşturuyordu.

Bu insanlarla ilk tanıştığı zaman Anna onlara karşı dindar bir saygı duymuştu. Ama şimdi onları iyice tanıyordu, onların zayıf yanlarını biliyordu. Aralarındaki dostlukları ve kimin nereye bağlı olduğunu da iyice anlamıştı. Ama bu insanlar Anna'nın pek hoşuna gitmiyorlardı. bu yüzden onlardan kaçınmak için ne gerekliyse yapıyordu. Kontes Lydie bu yüzden Anna'yı iğnelemekten geri kalmıyordu. İkinci grup, Anna'nın kocasının yükselmesine neden olmuş olan gruptu. Bu grubun142

Leo Tolstoy

başkanlarından biri Lydie İvanovna'ydı. Bu grup çirkin, yaşlı, dindar kadınlardan ve bilgili, zeki erkeklerden oluşmuştu. Bunlara Petersbo-urg'un vicdanı diyorlardı. Karenin bu gruptakileri çok seviyordu, yumuşak başlı bir insan olan Anna da bunlar arasında arkadaşlar bulmuştu. Moskova'dan döndükten sonra bu insanlara katlanamaz oldu. Kendisinin de bu insanların da ikiyüzlü davrandığını düşünüyordu. Bu yüzden Kontes Lydie'yi mümkün olduğu kadar az görmeye çalıştı.

Anna'nın en yüksek sosyeteyle de ilgisi vardı, bu grupta bulunanlar, balolara, eğlencelere giden, göz kamaştırıcı elbiseler giyen ve mücevher takan insanlardı. Sarayla bağlantı halinde bulunuyorlar ve kü-çümsedikleri öteki gruplarla kaynaşmaktan çekmiyorlardı. Ama bu kaynaşmak istedikleri insanlarla onların zevkleri arasında bir fark yoktu. Anna ile grup arasındaki bağlantıyı kuzenlerinden birisinin karısı olan, zengin prenses Betsy Tverskoy sağlıyordu. Prenses Anna'yı çok seviyor ve onun Kontes Lydie'nin arkadaşları arasında görünmesinden alaycı bir şekilde söz açıyordu.

Betsy, "Yaşlı ve çirkin bir insan olduğum zaman ben de böyle yapacağım. Ama sizin gibi güzel ve genç bir kadının onların arasında ne yeri var diyordu."

Anna prensesi de görmekten olabildiği kadar kaçmıyordu. Maddi olanakları böyle bir hayata yeterli gelmiyordu. Ama Moskova'dan döndüğü zaman bunların hepsi değişmişti. Akıllı uslu arkadaşlarım ihmal ediyor, en yüksek sosyetenin insanlarıyla düşüp kalkıyordu. Bu çevrelerde, Wronsky'i görüyor ve bundan heyecanlandıncı bir şaşkınlık duyuyordu. Wronsky'e Betsy'nin evinde sık sık rastlıyordu. Prenses Besty Wronsky'nin yakın akrabasıydı. Anna'nın kocasının da akrabası oluyordu. Zaten Wronsky, Anna'yı görebileceği ve ona aşkından söze-debileceği her yerde bulunmaya çalışıyordu. Anna ona hoş görürlükle davranmıyor ama Wronsky'i her görüşünde, trende gördüğü zaman duyduğu coşkunlukları yeniden yaşıyordu. Bu coşkunluk gülüşünde,

Anna Karenina

143

gözlerinde gözüküyor, ne kadar çalışsa onu saklamaya başarılı olamıyordu.

Anna ilk önceleri Wronsky'nin bu çeşit davranışlarından memnun- „ luk duymadığına kendini inandırmıştı. Ama bir akşam genç adamı göreceğini sandığı bir eve gittiği ve onu orada bulamadığı zaman, öyle bir üzüntüye kapıldı ki bu inancı kökünden sarsıldı. Wronsky onun bütün yaşamına egemen olmuştu artık.

O sıralarda Petersbourg Operası'nda ünlü bir şarkıcı temsiller veriyordu. Herkes oraya gitmişti. Wronsky, kuzeninin de orada olduğunu görünce, perde arasını beklemeden onun locasına çıktı.

Kuzeni, "Niçin akşam yemeğine gelmediniz" dedikten sonra kulağına, "Gerçi o yemekte değildi. Doğrusu bunu önceden sezmiş olmanız gerekli. Ama opera bittikten sonra mutlaka gelin" diye fısıldadı.

Wronsky bakışlarıyla kuzeyi Betsy'e bir şeyler soruyordu sanki. Kadın hafif bir baş işaretiyle, "Evet" der gibi yanıt verdi.

"Bir zamanlar alay ederdiniz dostum nasılmış?" dedi Prenses Betsy. Wronsky'nin duyduğu tutkunun gelişmesini dikkatle izliyordu. "Bu sefer yakaladınız değil mi?"

"Bütün istediğim bu zaten" dedi Wronsky. "Ama bütün umutlarım kırılmaya başladı artık."

"Ne gibi bir ümit besliyordunuz? Anlayayım" dedi Betsky Wronsky'nin elini tutarak.

Betsy'nin gözlerindeki parıltı bu umudun ne olduğunu en az Wronsky kadar anladığını bildiriyordu.

Wronsky bembeyaz dişlerini göstererek güldü, "Hiçbir ümit beslemiyordum" dedi. Sonra Betsy'nin elindeki dürbünü alarak etrafına göz gezdirmeye başladı. "Gülünç bir insan haline gelmek istemem" dedi.

Ama Wronsky, Betsy ve arkadaşlarının yanında hiçbir zaman böyle bir tehlikeye düşmeyeceğini biliyordu. Bu insanlar, bir genç kızı, ya da evli olmayan bir kadım seven bir erkeği gülünç nitelendirebi-144

Leo Tolstoy

lirlerdi, ama evli bir kadını seven ve onu baştan çıkarmak için tehkile-ye atılan bir adamı gülünç bulamazlardı. Bu onlarca ilgi çekici bir davranış sayılırdı. Wronsky bu yüzden, dürbünü Betsy'e verirken gü-lümsemekten kendini alamamıştı.

Betsky Wronsky'e hayran olmaktan kendini alamayarak, "Niye yemeğe gelmediniz?" dedi.

"Meşguldüm. Niçin meşgul olduğumu bilmenizi isterdim. Ama bilemezsiniz bunu. Bir kan koca hikâyesine karıştım."

"Başarıyla sonuçlandırdınız mı?"

"Hemen hemen."

"Perde arasında bunu bana anlatmalısınız."

"Theatre Français'ye gideceğim, olmaz."

"Bu yüzden Nilsson'u dinlemekten vazgeçiyorsun" demek dedi Betsy. Oysa korodaki en kötü şarkıcıyı Nilsson'dan ayıramazdı.

"Gitmek zorundayım. Bu iş için randevu verdim."

Betsy bir yerde duyduğunu sandığı şu sözleri söyledi, "İyiliği sevenler mutludurlar. Onlar kurtulacak olanlardır."

"Bu biraz acı bir hikâye, ama size anlatmak içimden geliyor" dedi Wronsky, kuzenin pırıldamaya başlayan gözlerine bakarak, "Zaten kimsenin ismini söylemeyeceğim."

"Gene de bilirim ben."

"Dinle bakalım. İki neşeli delikanlı..."

"Sizin birliğin subaylarıdır."

"Subay demedim. İyi öğle yemeği yemiş iki .delikanlı dernek istedim."

"Yani sarhoş demek istiyorsunuz."

"Olağandır bu. Evet bu delikanlılar bir arkadaşlarına akşam yeme-

Anna Karenina                                                                      145

ğine giderler. Bir arabada bir kadının yanlarından geçerek kendilerine baktığını, hatta gülümsemediğini görürler, ya da böyle sanırlar. Arkasından giderler. İşin garibi bu kadın da onların gittiği eve gider ve en

üst kata çıkar.

"O kadar canlı anlatıyorsunuz ki, siz de onlarla beraberdiniz demek geliyor içimden."

"Beni biraz önce niye suçluyordunuz? İki arkadaş, bir veda ziyafeti veren dostlarının katına çıkarlar. Bu yüzden biraz fazla içerler. Dostlarını evde oturanlardan sözetmeye zorlar, sorular sorarlar. Ama hizmetçi onlara yanıt verir. "Yukarıdaki katlarda genç kızlar var mı?" -diye sorarlar. "Çok var" der hizmetçi. Delikanlılar hemen kaleme sarılıp heyecanlı mektuplar yazarlar. Herhangi açıklama gerekirse yapabilmek için kendileri mektubu yukarı çıkarırlar."

"Niye böyle kötü şeyler anlatıyorsunuz bana? Peki sonra?" "Kapıyı çalarlar. Bir hizmetçi açar. Mektubu ona verir ve gerekirse bu kapının önünde öleceklerini söylerler. Kadın şaşırır. Tam bu sırada, İstakoz gibi kıpkırmızı, kocaman favorili bir adam belirir. İçeride kansından başka kimsenin olmadığını söyler."

"Favorilerinin kocaman olduğunu nereden biliyorsunuz?" dedi Betsy.                                                  .

"Anlarsınız birazdan." "Peki ne olmuş?"

"Meğer bu ev bir müsteşarın eviymiş. Müsteşar şikâyete kalkmış. Ben aracılık ödevini üzerime aldım. Doğrusu bu işi Taleyrand gibi ustaca yaptım desem yeridir."

"Ne gibi güçlüklerle karşılaştınız?"

"Önce elimizden geldiği kadar özür diledik. Yanlışlık oldu, dedik. Müsteşar sakinleşir gibi oluyor ama duyduklarını anlatmaya kalkınca yine öfkeleniyordu. Kötü sözler söyledi. Hemen diplomatlığı ele alıp genç olduklarını, onları bağışlaması gerektiğini söyledim. Müsteşar146

Leo Tolstoy

yatışır gibi oldu. Ama bu kez bizimkiler kızdı. Onları yatıştırmak. Bu böylece sürüp gitti."

Betsy, locasına giren bir kadına "Ah dostum, size bunları anlatmak gerek" dedi.